2-Mavzu. Algoritmlash va dasturlash asoslari reja
Yüklə 230,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Algoritm
– berilgan natijaga erishish uchun qilinishi kerak bo lgan aniq ʻ ko rsatmalar ketma-ketligi. ʻ Algoritm keng ma noda faqat kompyuterga oid atama ʼ bo lmay, balki unda berilgan ko rsatmalarni bajara oluvchi har qanday narsaga ʻ ʻ oiddir. Algoritm — ma lum bir turga oid masalalarni yechishda ishlatiladigan ʼ amallarning muayyan tartibda bajarilishi haqidagi aniq qoida (dastur). Kibernetika va matematikaning asosiy tushunchalaridan biri. "Algoritm" atamasi mashhur matematik, yurtdoshimiz Al-Xorazmiy nomi bilan bog liq bo lib uni ʻ ʻ lotinlashtirilishidir. Bizga ma lum bo lgan eng qadimiy ʼ ʻ algoritm bu Yevklid algoritmidir. Algoritm lar nazariyasi, ayniqsa, XX asrda juda rivojlanib, u bilan Tyuring, Post, Chyorch, Viner, Markov, Kolmogorov kabi yuksak olimlar shug ullanishgan. ʻ Hozirgi paytda algoritm sifatida biror masalani ishlash yoki biror ishni bajarish uchun qilinishi kerak bo’lgan tartiblangan chekli sondagi aniq bir qiymatli ko’rsatmalar ketma-ketligi tushiniladi.Algoritm tushunchasi keng ma’noda tahlil qilish mumkin. Masalan, biror manzildan boshqa manzilga borish uchun shahar transportidan foydalanib qanday borish mumkin, degan savolga biz ma’lum algoritm tavsiya qilishimiz mumkin.Pazandalik kitobida, masalan, palovni pishirish qoidasi keltiriladi.Bu ham o’ziga xos algoritm hisoblashlar ishlanadigan masala algoritmini biz hisoblash algoritmi deymiz. Algoritm , algorifm – ma lum bir turga oid masalalarni yechishda ish- ʼ latiladigan amallarning muayyan tartibda bajarilishi haqidagi aniq qoida (dastur). Kibernetika va matematikaning asosiy tushunchalaridan biri. O‘rta asrlarda sanoqning o‘nli tizimi bo‘yicha to‘rt arifmetik amal bajariladigan qoidani algoritm deb atashgan. "Bu qoidalarni matematikaga 9-asrda al-Xorazmiy kiritgan. Yevro- pada bunday qoidalar uning tugilgan yurtiga nisbatan lotinchalashtirilgan (Algoritmus yoki Algorithmus shaklida "algorizm" deyilgan), keyinchalik "algoritm"ga aylangan" (akad. A. N. Kol-mogorov). Fanda "Yevklid algoritmi", "G‘iyosiddin Koshiy algoritmi", "Laure algoritmi", "Markov algoritmi" deb ataluvchi algoritmlar ma lum. A ʼ lgoritm tushunchasi tobora kengayib borib, kibernetikaning nazariy va mantiqiy asosi hisoblangan algoritmlarlar nazariyasi paydo bo‘ldi. O zbekiston Respublikasida bir necha ilmiy tadqiqot muassasalari va ʻ hisoblash markazlarida algoritmlardan foydalanish sohasida samarali ishlar olib borilmoqda. Masalan, O‘zbekiston Fanlar Akademiyasi "Kibernetika" ilmiy ishlab chiqarish birlashmasida, O‘zbekistondagi barcha universitetlarda, Toshkent davlat texnika universitetutida, O zbekiston Respublikasi Makroiqgisod va statistika ʻ vazirligi qoshidagi Hisoblash markazi va boshqa muassasalarda olib borilayotgan ishlar bunga misol bo‘la oladi. [1] Biz asosan hisoblash algoritmlari haqida so’z yuritamiz. Algoritmlarga xos bo’lgan belgi va talablarni sanab o’tamiz. Har qanday algoritm quyidagi asosiy xususiyatlarga ega bo’lishi kerak: Yüklə 230,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|