2-mavzu: dnk va rnk turlari, strukturasi, vazifasi va ba’zi xususiyatlari reja
Yüklə 0,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- DNK tarkibining asosiy tuzilmalari
- 3-rasm. DNK molekulasi tarkibidagi asosiy azotli asoslari.
|
Frensis Krik
Jeyms Uotson Moris Uilkins Rosalind Franklin 1957 yilda amerikaliklar Aleksandr Rich, Gari Felsenfeld va Devid Devis uchta ipdan tashkil topgan nuklein kislotani tasvirlashdi. 1985-1986 yillarda Moskvada Maksim Davidovich Frank-Kamenetskiy ikkita emas, balki uchta DNK zanjiridan tashkil topgan H-shaklini isbotlashgan va qanday hosil bo‘lishini ko‘rsatishdi. DNK tarkibining asosiy tuzilmalari. Deoksiribonuklein kislotasi (DNK)– bu monomerlar sifatida nukleotidlardan tashkil topgan, biopolimer polianion hisoblanadi. Har bir nukleotid 5‘-holatida shakar deoksiribozasiga biriktirilgan fosfor kislota qoldig‘idan iborat bo‘lib, unga to‘rtta azotli asoslardan biri 1-holatida glikozid bog‘lari (C–N) orqali bog‘lanadi. DNK va RNK o‘rtasidagi asosiy farqlardan birini tashkil etuvchi xarakterli shakarning mavjudligi, bu nuklein kislotalarning nomlarida qayd etilgan RNK tarkibida riboza shakari bilan tavsiflanadi. Molekulalarning tuzilishi asosida nukleotidlarni tashkil etuvchi asoslar ikki guruhga bo‘linadi: purinlar – adenin (A) va guanin (G) bir-biriga bog‘langan besh va olti a‘zoli geterosikllar orqali hosil bo‘ladi va pirimidinlar – sitozin (S) va timin (T) olti a‘zodan iborat geterosikl orqali hosil bo‘ladi Adenin (A) Guanin (G) Timin (T) Sitozin (S) 3-rasm. DNK molekulasi tarkibidagi asosiy azotli asoslari. Nukleotidlar ketma-ketligi turli xil RNK turlari to‘g‘risidagi ma‘lumotlarni kodlaydi: informatsion yoki axborot- mRNA, ribosomal-rRNK va transport- tRNK. Ushbu turdagi RNKlarning barchasi transkripsiya jarayonida DNKdan sintezlanadi. Ularning oqsil biosintezidagi roli turlicha, m-RNK oqsil tarkibidagi aminokislotalar ketma-ketligi haqidagi ma‘lumotlarni o‘z ichiga oladi, ribosomal RNK ribosomalar uchun asos bo‘lib xizmat qiladi, murakkab nukleoproteinlar bo‘lib, ularning vazifasi m-RNK asosida aloxida olingan aminokislotalardan oqsillarni shakllantiradi, t-RNK aminokislotalarni oqsil shakllanadigan manzilga- ribosomalar faol markaziga yetkazib berishda ishtirok etadi. Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|