2-mavzu. Kompyuter grafikasining vositalari. Reja: Kompyuterda yaratilgan tasvirlar, qurulmaviy vositalar. Tasvirlarni saqlashni tashkil etish

Tasvir turlari
Kompyuterda yaratilgan tasvirlar
kompyuter grafikasini sanʼat, bosma 
media, video o`yinlar, filmlar, televizion dasturlar, qisqa hajmli filmlar, reklama 
roliklari, videolar va simulyatorlarda tasvirlarni yaratish yoki ularga hissa qo`shish 
uchun foydalanish hisoblanadi. Vizual sahnalar dinamik yoki statik bo`lishi 
mumkin. Shuningdek, bu ikki o`lchovli (2D) bo`lishi ham mumkin, garchi 
kompyuterda yaratilgan tasvirlar atamasi filmlar va televizionda sahna yoki 
maxsus effektlarni yaratish uchun ishlatiladigan 3D kompyuter grafikalariga 
murojaat qilish uchun eng ko`p ishlatiladi. Bunga qo`shimcha ravishda, 2D 
kompyuterda yaratilgan tasvirlarni ishlatish odatda "anʼanaviy animatsiya" deb 
nomlanadi, aksariyat hollarda Adobe Flash yoki Toon Boom kabi maxsus 
animatsion dasturlar ishlatilmaganda, kompyuterda yaratilgan tasvirlar planshet va 
sichqoncha yordamida qo`lda chiziladi. Kompyuter animatsiyasi bu jonlantirilgan 
tasvirlar yaratish uchun ishlatiladigan jarayondir.
Kompyuter animatsiyasi asosan 3D modellarning harakatini to`xtash harakati 
uslublari va 2D tasvirlarning kvadratchalar animatsiyasi yordamida anʼanaviy 
animatsiya texnikasi uchun raqamli voris hisoblanadi. Kompyuter tomonidan 
ishlab chiqilgan animatsiyalar boshqa jismoniy asosidagi jarayonlarga qaraganda 
ko`proq nazorat qilinadi, effektlarni tortish uchun miniatyuralarni yaratadi yoki 
olomon sahnalari uchun qo`shimcha ishlarni bajaradi va bu boshqa texnologiyalar 
yordamida amalga oshirilmaydigan tasvirlarni yaratishga imkon beradi. Bundan 
tashqari, bitta grafik sanʼatkorga bunday tarkibni aktyorlar, qimmatbaho to`siq 
bo`laklari yoki rekvizitlarsiz ishlab chiqarishga ruxsat berishi mumkin. 
Harakatning tasavvurini yaratish uchun kompyuter monitorida tasvir aks ettiriladi 
va takrorlanuvchi unga o`xshash yangi tasvir bilan takrorlanadi, biroq vaqt o`tishi 
bilan (odatda 24, 25 yoki 30 kvadrat / sekund tezlikda) rivojlangan. Bu ibora 
televizor va filmlar bilan harakatning illyustikligiga qanday ega ekanligi bilan bir 
xildir.
Kompyuter ekrani har qanday tasvirni mayda nuqtalarning majmui sifatida 
aks ettiradi. Ekranning har bir shunday nuqtasi piksel deb ataladi. Ekrandagi 
tasvirning biror qismi kattalashtirilsa, piksel rangli to`g`ri to`rtburchak shakliga 

---

egaligini ko`rish mumkin. Piksellarning ekranda joylashishini shaxmat doskasidagi 
kataklarning joylashishiga yoki rangli jadvalga o`xshatish mumkin. Demak, 
piksellar majmui ekranda tasvirni hosil qiluvchi jadval (matritsa)ni tashkil etar 
ekan. Monitor turiga qarab matritsa o`lchamlari piksellarda 640x480, 800x600, 
1024x768, 1600x1200… kabi bo`lishi mumkin.
Matritsa o`lchami ekran o`lchamiga bog`liq bo`lmaydi. Bir xil o`lchamli 
ekranda matritsa o`lchami qancha katta bo`lsa, uni tashkil etuvchi nuqtalarning 
o`lchami shuncha kichik bo`ladi. Ya’ni, ekrandagi tasvirning sifati ham yaxshi 
bo`ladi. Ekran imkoniyati monitor, videoqurilma va operatsion sistema 
imkoniyatlariga bog`liq bo`lib, piksellarda o`lchanadi va ekranda to`lig`icha 
joylashadigan tasvir o`lchamini aniqlaydi