2-mavzu: Matnli axborotlarni qayta ishlash texnologiyasi

WORD muharriri imkoniyatlari:

• 
  Matnlarni kiritish va tahrir qilish;
  
• 
  Matnni chop etishda avval ekranda uning shaklini ko’zdan kechirish;
  
• 
  Hujjatlarning tayyor shakllari bilan ishlash ;
  
• 
  Formatlash usullaridan foydalanish ;
  
• 
  Xatlarni amaldagi qoidalar asosida tayyorlash;
  
• 
  Blankalarni tayyorlash ;
  
• 
  Jadvallar bilan ishlash;
  
• 
  Zarur holda yordamchi ko’rsatma berish;
  
• 
  Formulalar yozish;
  
• 
  Imloni tekshirish;
  
• 
  So’zlarni bo’g’inlab ko’chirish;
  
• 
  WINDOWS ilovalari ma’lumotlaridan foydalanish;
  
• 
  WORD Art yordamida reklamali matnlar tayyorlash;
  
• 
  Diagrammalar va grafiklar, rasmlar va hokazolar chizish.
  

Word 2010 dasturida ishlashni boshlash.

Microsoft Word - Windows muhitida ishlash uchun mo’ljallangan Microsoft Office tarkibiga kiruvchi dasturlardan biri bo’lib, uni matn muharriri deb atashadi. U xar xil xatlar, hujjatlar va hisobotlar tayyorlashda qulay vositadir. Shuningdek uning yordamida blanklar va anketalar, maqolalar xamda risolalar xam tayyorlash mumkin.

Wordda xujjatlarni yaratishda, uning tarkibiga kiritilgan, ko’plab shablonlar tizimi va formatlash uslublaridan foydalaniladi. Word WYSIWYG (nimani ko’rsang shuni olasan, yahni ekranda qanday ko’rinsa, chop etilganda qog’ozda xam shundayligicha ko’rinadi) turidagi muharrirlar guruxiga kiradi.
Microsoft Word 2010 дастурини ишга тушириш бир нечта усуллари мавжуд:

1. 
   Pusk → Vse programmi → Microsoft office 2010 → Word 2010ni tanlash orqali;
   
2. 
   Agar ishchi stolda Microsoft office paneli mavjud bo’lsa, undagi Word yorlig’iga sichqoncha ko’rsatkichi keltirilib, chap tugma bosiladi;
   
3. 
   Kontekst menyu orqali → Sozdat→ Документ Microsoft Word
   

Hosil bo’lgan konteks menyudan <> ishga tushiriladi.

Microsoft Word dasturi oynasining umumiy ko’rinishi quyidagi rasmda keltirilgan:

Fayllar bilan amallar bajarishning asosiy buyruqlari Office tugmachalari menyusida yig‘ilgan.

Faylni yaratish uchun “Создать” bandi mo‘ljallangan. Bu bandni tanlagandan keyin, “ Созданиедокументов ” oynasini ko‘rish mumkin. Oynaning chap qismida hujjat yaratish shablon o‘lchami toifasini ko‘rsatishi kerak.
Oddiy hujjatni yaratish uchun “Пустыеипоследние” varianti tanlanadi Shundan so‘ng oynaning o‘ng qismidagi “Новый документ” ni ajrating va “Cоздать” tugmasini bosing. Natijada ekranda “Документ – номер” nomli yangi bosh hujjat tasvirlanadi.
Microsoft Word 2007 ning xususiyatlaridan yana biri – joriy hujjat asosida yangi fayl yaratishdir. Buning uchun “Изсуществующегодокумента” bandidan foydalanib, diskdan yangi fayl yaratish uchun, kerak bo‘ladigan faylni olish mumkin. Bunda olingan faylning tarkibi yangi hujjatda joylashadi.
Faylni yaratishning bunday usuli mavjud fayl asosida yangi hujjat yaratish uchun qulay hisoblanadi.
Word 2007 versiyasi Word matn muharririning oldingi hamma versiyalarida, yaratilgan hujjatlar bilan ishlaydi. Agar oldingi versiyada yaratilgan hujjatlarni Word 2007da ochish kerak bo‘lsa, unda funksianal chegaralangan rejim ishga tushuriladi.
Bu to‘g‘ridagi ma’lumot ushbu matn muharririning sarlavha satrida ko‘rinadi. Bu rejimda dasturning ba’zi funksiyalarini qo‘llash mumkin emas. Word 2007 ning hamma funksiyalarini ishlatish uchun faylni konvertatsiyalash lozim bo‘ladi. Buning uchun “Office” tugmasini bosish va asosiy menyudan “Преобразовать” bandini tanlash kerak. Natijada sarlavha satrida funktsional chegaralanish to‘g‘risida yozuv o‘qiladi va siz dasturning hamma funksiyalarini ishlatishingiz mumkin bo‘ladi.
Diqqat: agar matn muharririning oldingi versiyalarida saqlangan fayl ochilgan bo‘lsa, “Преобразовать” bandi qatnashishi mumkin.
Word dasturi matnni bir necha usullar bilan ajratishi mumkin. Buning eng oson yo‘li sichqoncha bilan amalga oshirishdir. Agar siz klaviaturani ishlatmoqchi bo‘lsangiz, u holda SHIFT tugmasini ushlab turing va kursor bilan boshqarish tugmalarini aralashtiring.
Ilova: Wordda matnni belgilashning maxsus rejimi mavjud. Bu rejimga o‘tish uchun F8 tugmasini bosish kerak. Shundan so‘ng kursorni boshqarish tugmasi yoki PageUp/ Page Down (SHIFTni ushlamay) larni bosish orqali matnni ajratish mumkin. Shuningdek, agar ixtiyoriy harfni yoki belgini tersak, unda shu tanlangan belgigacha matn ajratiladi. Ajratish rejimidan chiqish uchun Escape tugmasini bosish kerak.
Shu tarzda keyingi so‘zni ajratish uchun probelni, matnni yoki xat boshi (abzats) oxirigacha ajratish uchun Enter tugmasini bosish kerak. F8 tugmasini bir necha marta bosish bilan so‘z, gap, abzats, hatto hamma matnni ajratish mumkin.
Glavnaya –Formatlash, fayl va almashishlar buferi bilan ishlaydigan buyruqlarni ifodalovchi tugmachalaridan iborat.
WordArt – figurali matn yaratish buyruqlari joylashgan tugmachalardan iborat.
Avtotekst – hujjatga ko’p takrorlanadigan matn elementlarini tezda joylash yoki almashtirish.
Baza Dannix – hujjat jadvallarida ma’lumotlar ombori yaratish va u bilan ishlash uchun xizmat qiladi.
Nastroyka Izobrajeniya – grafikali tasvirlar bilan ishlovchi buyruqlarni chaqiruvchi tugmachalar joylashgan.
Retsenzirovanie – xabarlar yoki taqrizlar joylash uchun xizmat qiladi.
Risovanie – hujjatga grafikali ob’ektlar joylash uchun xizmat qiladi.
Forma – ma’lumotlar ombori bilan ishlaganda forma, jadval, ro’yxat, kiritish maydonlari yaratish tugmachalarini ifodalaydi.
Elementi upravleniya – hujjatga tugmachalar, pereklyuchatellar va VisualBasicning boshqa elementlarini joylaydi.
Word xat yoki maqolalar yaratishning bir necha shablonlarini taklif etadi. Bitta shablondan ko’p marta foydalanish mumkin.
Hujjatni yaratish, saqlash, ochish va yopish uchun Fayl tavsiyanomasi bo’limlaridan yoki “Standartnaya” panelidagi tugmachalardan foydalanish mumkin.
Word matn muharriri hujjatlarni boshqa formatlarda xam saqlash imkoniga ega. Biror hujjatni Microsoft Word formatidan farqli formatda saqlash uchun hujjatni saqlash darchasidagi “Tip fayla” ro’yxat maydonidan kerakli format tanlanishi va “Soxranit” tugmasi bosilishi kerak.