2-modul: Metallar strukturasi. Rеja

 Komponent
- bu tizimning mustaqil tashkil etuvchisi. 
Qotishmaning xossalari fazalarning holati va nisbati bilan aniqlanadi. 
Fazalar komponentlarining o‘zaro ta’siri natijasida hosil bo‘ladi. 
 Faza
– tizimning fizik va kimyoviy bir xil qismi. Fazalar qattiq, suyuq va 
gazsimon bo‘lishi mumkin. 
 Variantlik (s)
- bu erkinlik darajasi soni, yani, ichki va tashqi (harorat, 
bosim to‘plami, kontsentratsiyasi) faktorlar soni. Bularni fazolar miqdorini 
o‘zgartirmasdan o‘zgartirish mumkin. 
Agar variantlik S=1 bo‘lsa (monovariantli tizim), fazalar sonini 
o‘zgartirmasdan ma’lum chegarada faktorlardan birini o‘zgartirish mumkin. 
Agar variantlik S=0 bo‘lsa (nonvariant tizim), tizimdagi fazalar sonini 
o‘zgartirmasdan tashqi faktorlarni o‘zgartirish mumkin emas. 
Fazalar quyidagilar: komponentlar, kimyoviy birikmalar, qattiq va suyuq 
eritmalar hamda parlar (bug‘lar). 
 Qattiq eritma
– bu faza 2 va undan ortiq komponentlardan tuziladi.
Komponentlardan biri baza (matritsa) bo‘lib o‘z kristallik panjarasini 
saqlaydi va erutuvchi hisoblanadi. Qolgan komponentlar erutuvchi kristallik 
panjarasiga joylashadilar. Bu komponentlarni eruvchi deb ataladi. Qattiq eritma 2 
xil bo‘ladi: siqilib kirgan qattiq eritma va o‘rin almashuv eritma. 

---

 O‘rin almashuvli qattiq eritma. 
Bunda erituvchi komponent kristallik 
panjarasidagi qisman atomlari o‘rnini eruvchi komponent atomlari egallaydi
 
 Siqilib kirgan qattiq eritmada
eruvchi komponent atomlari erituvchi 
komponent kristallik panjarasidagi uzellar orasiga joylashgan bo‘ladi (rasm). 
Rasm 1 O‘rin almashuvchi (a), siqilib kirgan (b) qattiq eritmalar kristallik 
panjaralari. 
 
Mexanikaviy aralashma 
Ma’lum komponentlarning kristallari bir-birlari bilan mexanikaviy 
aralashadi.