28 mavzu: buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə109/185
tarix27.12.2023
ölçüsü5,01 Kb.
#199089
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   185
28 mavzu buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari

Ona kompaniya
Kizalok kompaniya
Kassa Boshqa aktivlar 
100 000 760 000 
25 
000 60 000 
Aktivlarjami: 
860 000 
85 
000 
Kreditorlar Oddiy aktsiyalar 
Reinvestitsiya qilingan foyda 
60 
000 600 000 200 
000 
10 
000 
55 
000 200 000 
Passivlar jami: 
860 000 
85 
000 
Faraz qilaylik, ona kompaniya qizaloq kompaniyaning 100 foiz aktsiyasini 
balans qiymatida naqd pulga sotib oldi. Qizaloq kompaniyaning balans qiymati 
75000 (85000 10000). Ona kompaniyaning buxgalteriya hisobida bu muomala 
quyidagi ko’rinishda bo’ladi: 
Dt 0610 «Qimmatli qog’ozlar» 
75000 so’m 
Kt 5010 «Milliy valyutadagi pul mablag’’lari 
75000 so’m 
Konsolidallashgan balans tuzish uchun ish jadvali:
Moddalar
Ona 
kompaniya 
balansi
Qizaloq 
kompaniya 
balansi
Tuzatish yozuvlari
Konsolidallas
hgan balans
debet
kredit
Kassa Uzoq 
muddatli 
moliyaviy 
qo’yilma 
Boshqa aktivlar 
25 000 
75 000 
760 000
25 
000 
voooo
75 000
50 
000 
820 000
Jami: 
860 000 
85 
000 
870 
000 
Kreditlar Oddiy aktsiyalar 
Reinvestitsiya 
qilingan 
foyda 
60 000 
600 000 
200 000 
10 
000
55 
000 
20 
000 
55 
000 
20 
000 
70 000 
600 000 
200 000 
Jami: 
860 000 
85 
000 
75 
000 
75 
000 
870 000 
Konsolidallashgan balansni tayyorlashda qizaloq kompaniyaga qo’yilgan 
investitsiya hisobga olinmaydi. Bu muomala «Tuzatish yozuvlari» degan kataqda 
ko’rsatilgan. 
Tuzatish yozuvlari konsolidallashgan balans tuaishda aktivlar va aktsioner 
kapitali summasini ko’rsatishda ikqilamchi hisobni bartaraf qiladi. 
Konsolidallashgan balansda aktsioner kapitali ona kompaniyasining aktsioner 
kapitaliga teng. 
Qizaloq kompaniyaga qo’yilgan investitsiyalarni tushirib holdirib qiza 
kompaniyaning 
aktsioner 
kapitali 
hajmiga 
tuzatish 
kiritilgandan 
so’ng 
konsolidallashgan balans quyidagicha bo’ladi. 
Konsolidallashgan 
balans 
Kreditorlar 
70 000 
Oddiy aktsiyalar 
600 000 
Reinvestitsiya qilingan foyda 200 000 
Jami passivlar 
IX.6. Korxona sifat ko’rsatkichlarining tahlili 


149 
Balansga asosan korxonaning to’lov qobiliyati va boshqa bir qancha sifat 
ko’rsatkichlarini aniqlash hamda taxlil qilish mumkin. 
Balans ma’lumotlariga asosan korxonaning to’lov qobiliyati quyidagicha 
aniqlanadi. 
Korxonaning mutloq to’lov qobiliyati 
Pul mablag’’lari 
Korxonaning qisqa muddatli majburiyatlari 
Bu ko’rsatkich 0.2 yoki 20% dan kam bo’lmasligi kerak. SHu yo’l bilan hisoblab 
chiqilgan koeffitsient korxonaning qisqa muddatli qarz majburiyatlarini qanchasi 
zudlik bilan qaytarilishini ko’rsatadi. 
Balans ma’lumotlari bo’yicha korxonaning sof aylanma mablag’’lari yoki 
kapitalini aniqlab olish uning istiqboddaga rivojlanishini tahriflaydi. 
Sof aylanma 
mablag’’lar yoki 
kapital 
Aylanma aktivlar 
Qisqa muddatli majburiyatlar 
Sof aylanma mablag’’lar yoki kapital xajmi korxona tomonidan o’z qarzini 
to’lagandan so’ng uning potentsial rivojlanish qobiliyatini ta’riflaydi
.
Sof aylanma mablag’’lar yoki kapitalining koeffitsienti quyidagicha topiladi: 
Sof aylanma kapitali 
Material ishlab chiqarish zaxiralari Sof aylanma kapitali 
koeffitsient bir so’mlik sof aylanma kapitaliga necha pullik hali ishlab 
chiqarishga sarflanmagan material zaxiralari to’g’ri kelishini tahriflaydi. Butsday 
ma’lumotlarga asosan korxona menejerlari korxona holatini rivojlantirish bo’yicha 
tegishli qarorlarni qabul qilishadi. 
Balans ma’lumotlaridan foydalaniladigan tashqi qiziquvchilar uchun korxona 
kapitalining strukturaviy ko’rsatkichlari (yoki to’lov qobiliyati, moliyaviy 
barqarorlig’i) muhim ahamiyatga ega. 
Kapitalning strukturaviy ko’rsatkichlari korxonaga uzoq muddatli qo’yilmalar 
qo’ygan investorlar va kreditorlarning manfaatlarini ximoya qilish darajasini 
tahriflaydi. Ular korxonaning uzoq muddatli qarzlarini to’lash qobiliyatini aks 
ettiradi. 
Mulk koeffitsienti (yoki xususiy kapitalni kontsentratsiyalash koeffitsienti) 
quyidagicha topiladi: 
XK (Xususiy kalital) 
Aktivlarningo’rtacha iillik qiimati 
Bu koeffitsient bir yillikka teng yoki undan ortiq bo’lishi mumkin. U korxona 
egalarining korxonaga qo’yiltan mablag’’larning umumiy summasidagi ulushini 
ko’rsatadi. Korxona egalarining ulushi qanchalik ko’p bo’lsa, shunchalik korxona 
moliyaviy barqaror, iqtisodiy mustahkam bo’ladi va tashqi kreditorlarga qaram 
bo’lmaydi. 
Korxonaning moliyaviy qarashli (Kmq) koeffitsienti huyidagicha aniqlanadi: 
Qarz kapitali (Qk) 


150 
Xo’so’sii kapital (Xk) 
Ushbu koeffitsient 0,5 dan kam bo’lmasligi, xamda maksimum 1 dan oshmasligi 
kerak. Mazkur koeffitsient 0,5 dan kichiq bo’lsa korxonaning taptsi qarz' 
beruvchilardan moliyaviy qaramligini tahriflaydi va uning 0 koeffitsientga 
yaqinlashishi korxonani moliyalashtirishda qarzga olingan mablag’’lar ulushini 
ko’payib borayotganini ko’rsatadi. 

Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   185




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin