28 mavzu: buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari

OY
Debeti bo’yicha oboroti quyidagi 
schyop parning ankreditih 
 
Jami 
Salg’do
5110
5510
4310
Va 
X.K. 
Debeti 
bo’yicha
Kredit
bo’yicha
Debet
Kredit
Yanvar 
Fevralk 
vaNoyabr 
Dekabr 
362.302,40 
15896 
1000 
379198,40 433629,00
45400,00 
9983060 
Debeti_bo’yicha_oboroti_quyidagi_schyotlarning_kreditidan_(10j.o)_Jami'>2610 
«
Ishlab chiqarishdagi yaroqsiz mahsulot»
Oy
Debeti bo’yicha oboroti quyidagi 
schyotlarning kreditidan (10j.o) 
Jami
Salg’do
1010
6710
6520
8910
2010
2510
Debet bo’yicha
Kredit 
bo’yicha
Debet
Kredit
Yanvar 
Fevral va 
hk 
Noyabr 
Dekabr 
60
200 
28
12 
272 
142 
714 
714 
Bosh daftarda schyotlarning qoldig’i chiqarilgandan so’ng ular analitik 
ma’lumotlar bilan tekshiriladi, jurnal order shaklining registrlari ma’lumotlari 
bo’yicha balans va boshqa hisobot jadvallari tuziladi. 
Buxgalteriya balansi 
Moliyaviy hisobot tizimida balans markaziy o’rin egallaydi. Yillik hisobot 
tartibida unda katta o’zgarishlar sodir bo’ldi, chunki xalqaro operatsiyalar talablariga 
yaqinlashdi va bozor munosabatlariga reyting mazmuni ichki va tashqi 
foydalanuvchilar (aktsioner, tahsischi, sarmoya yuboruvchi kreditorlar, banklar va 
boshqalar)ga undan foydalanish imkoniyatini beradi. Ichki va tashqi qiziquvchilar 
uchun korxona faoliyatining moliyaviy natijalari, uning moliyaviy barqarorligi, 
kreditor qarzlarning hajmi, bank ssudalari bo’yicha qarzlari to’g’risidagi 
ma’lumotlar zarur. 

---

147 
Korxona ichida balansda keltirilgan axborotlar ho’jalik faoliyatini tahlil etish 
xarajatlar va yo’qotishlarni qisqartirish rezervlarini qidirib topishi, korxona 
tasarrufida holadigan sof foyda hisobidan to’lanadigan jarimalar, burdsizliklar 
sabablarini bartaraf etish uchun keng qo’llaniladi. 
Yillik hisobotga tushuntirish xati, korxona rahbarining faoliyatining yo’nalishi 
to’g’risidagi Ma’ruzasi ilova hilinadi. Bu korxonaning asosiy analitik hujjatlaridan 
biri bo’lib hisoblanadi. Bunda asosiy ko’rsatkichlar bo’yicha reja bajarilishiga tahsir 
etuvchi quyidagi omillar ochib tashlanadi: miqdori, assortimenti, sifati, mahsulot 
sotish hajmi, foyda summasi, tannarxni pasaytirish, mehnat unumdorligini oshirish, 
samaradorlik, ilmiy konstruktorlik ishlarining natijalari, istiqbollari va shu kabilar. 
Tushuntirish xatining mazmuni ishlab chiqarishni tashkil etish va texnologiya 
xususiyatlari bilan belgilanadi. 
O’z.R. AV tomonidan 2003 yil 24 yanvarda ro’yxatga olingan O’z.R. MVning 
2002 yil 27 dekabdagi 140sonli buyrug’i bilan moliyaviy hisobotlarning yangi 
shakllari tasdiqlangan. Ushbu buyruq bilan tasdiqlangan balansning yangi shakli 
mazkur darslikning balans to’g’risidagi bobida keltirilgan250