PUL OQIMLARI TO’G’RISIDA HISOBOT
(4- SON SHAKL )
104. Pul oqimlari to’g’risida hisobotda korxonaning moliya resurslaridagi
barcha o’zgarishlar pul oqimlari xarakati nuqtai nazaridan aks ettiriladi. Ushbu
hisobot qolgan hisobot shakllarini tuzishda hisoblab yozish usuli ishlatilishini
hisobga olgan xolda inflyatsiya sharoitida korxona likvidligini yanada ob’ektiv
baholash imkonini beradi.
Jorish xo’jalik, investitsion va moliyaviy faoliyatining borishida pul
mablag’’larining barcha o’zgarishlari shunday aks ettiriladiki, bu xol hisobot
davrining boshi va oxirida pul mablag’’lari qoldiqlari va ular ekvivalentlari (yani
qisqa muddatli, yuqori likvidli, malum summadagi pul mablag’’lariga erkin
aylantiriladigan, qiymati o’zgarish qatoriga ozgina uchraydigan investitsiyalar)
o’rtasidagi o’zaro bog’liqlikni belgilash imkonini beradi.
105. «Xaridorlardan olingan pullar» moddasi bo’yicha (010-satr) sotilgan
maxsulot,bajarilgan ishlar va ko’rsatilgan xizmatlar uchun korxonaning bankdagi
hisobvaraqlariga hisobot davrida kelib tushgan mablag’’lar summasi ko’rsatiladi.
106. «Mol etkazib beruvchilarga to’langan pullar» moddasi bo’yicha (011-
satr) mol etkazib beruvchilarga moddiy boyliklar va xizmatlar (telefon, telegraf va
xokazo) uchun to’langan pul mablag’’lari summasi ko’rsatiladi, to’lanishi
tegishlicha 040- va 041 –satrlarda aks ettiriladigan uzoq muddatli aktivlarni xarid
qilishga to’lovlardan tashqari.
107. «Xizmatchilarga va xizmatchilar nomidan to’langan pullar» moddasi
bo’yicha (012-satr) xodimlarga to’langan pul mablag’’lari summasi (mehnatga xaq
to’lash ko’rinishida), shuningdek davlat maqsadli jamg’armalariga to’langan
mablag’’lar summalari, byudjetga to’langan jismoniy shaxslar daromad solig’i,
alimentlar, uy-joy fondiga, xodimlarga berilgan bank kreditlari uchun to’lov,
korxonaning xodimlarga ko’rsatiladigan xizmatlarga xaq to’lashi va kassadan
xamda xodimlar bilan va ular nomidan rperatsiyalarga to’g’ri keladigan bank
hisobvaraqlaridan boshqa sarflar va pul mablag’’lari xamda ularning
ekvivalentlarini sarflash bilan bog’liq qolgan sarflar ko’rsatiladi.
108. «Boshqa pul to’lovlari va tushumlari» moddasi bo’yicha (013-satr)
«Chiqim» ustunida royalti, turli xil taqdirlashlar, komission yig’imlar va boshqa
daromadlarning to’langan pul mablag’’lari va ularning ekvivalentlari summasi,
savdo va dilerlik maqsadlarida tuzilgan kontraktlar bo’yicha komission to’lovlar,
168
konvertatsiyalangani uchun bankka komission to’lovlar va xokazolar ko’rsatiladi,
«Kirim» ustunida esa ularning olingan summalari ko’rsatiladi.
109. «Jami sof pul oqimi\xo’jalik faoliyatidan chiqim» moddasi bo’yicha
(014-satr) «Kirim» ustuni bo’yicha «Q» va «CHiqim» ustuni bo’yicha «-«
belgisining tasirini hisobga olgan xolda 010, 011,012, 013-satrlarni qo’shish
natijasi ko’rsatiladi.
110. «Olingan foizlar» moddasi bo’yicha (020-satr) va «To’langan foizlar»
moddasi bo’yicha (021-satr) tegishlicha bank hisobvaraqlariga va korxona
kassasiga olingan summa xamda to’lanadigan foizlar summasi ko’rsatiladi.
Olingan va to’langan foizlar hisobi «Foyda va zararlar» hisobvaragining
«Moliyaviy faoliyatga doir foyda va zararlar» ilova hisobvaragida yuritiladi.
111. «Olingan dividentlar» (022-satr) moddasi va «To’langan dividentlar»
moddasi (023-satr) bo’yicha pul mablag’’lari xamda pul ekvivalentlari ko’rinishida
olingan va to’langan dividentlar summasi ko’rsatiladi.
112. «Jami sof pul oqimi\foydadan investitsiyalar va moliyaviy xizmatga
chiqim» moddasi bo’yicha )024-satr) «Kirim» ustuni bo’yicha «Q» va «CHiqim»
ustuni bo’yicha «-« belgisining tasirini hisobga olgan xolda 020, 021, 022, 023-
satrlarni qo’shish natijasi ko’rsatiladi.
113. To’langan daromad (foyda) solig’i» moddasi bo’yicha (030-satr)
to’langan daromad (foyda) solig’i summasi ko’rsatiladi.
114. «To’langan boshqa soliqlar» moddasi bo’yicha (031-satr) barcha
to’langan soliqlar, bojlar va ularga tenglashtirilgan yig’imlar va ajratmalar, yuridik
va jismoniy shaxslarning daromad (foyda) soliqlari bundan mustasno, summasi
ko’rsatiladi.
115. «Jami to’langan soliqlar» moddasi bo’yicha (032-satr) 030 va 031-
satrlar summasi aks ettiriladi.
116. «Nomoddiy aktivlarning xaridi va sotilishi» moddasi bo’yicha (040-
satr) «Chiqim» ustunida nomoddiy aktivlarni xarid qilish uchun mol etkazib
beruvchiga to’langan (shu jumladan, oldindan to’langan) pul mablag’’lari va
ekvivalentlari summasi ko’rsatiladi.
«Kirim» ustunida moddiy aktivlarni sotish ular uchun boshqa sotish hisoblangan
korxonalar nomoddiy aktivlarni sotganlik uchun kelib tushgan mablag’’lar
summasi (shu jumladan, bilvosita soliqlar summasi)ni aks ettiradilar.
117. «Uzoq muddatli moddiy aktivlarni xarid qilish va sotish» moddasi
bo’yicha (041-satr) «CHiqim» ustunida uzoq muddatli moddiy aktivlar – ko’chmas
mulk, binolar, uskunalar va boshqa asosiy vositalarni xarid qilganlik uchun mol
etkazib beruvchiga to’langan (shu jumladan, oldindan xaq to’lash bilan) pul
mablag’’lari xamda ularning ekvivalentlari summasi ko’rsatiladi, «CHiqim»
ustunida uzoq muddatli moddiy aktivlarni sotish ular uchun boshqa sotish
hisoblangan korxonalar uzoq muddatli moddiy aktivlarni sotishdan kelib tushgan
mablag’’lar summasini (shu jumladan, bilvosita soliqlar summasini) aks ettiradilar.
118. «Xarid qilingan va qo’yilma qilingan uzoq muddatli va qisqa muddatli
qo’yilmalar» moddasi bo’yicha (042-satr) «CHiqim» ustunida shu jumladan
vositachilarga qimmatli qog’ozlar xaridi uchun to’langan komission pullar
summasi va birjada to’langan foizlar ko’rsatiladi. «Kirim» ustunida o’ziniki
169
bo’lmagan emissiyalangan qimmatli qog’ozlarni sotishdan tushgan mablag’’lar
summasi, shuningdek banklar va boshqa yuridik shaxslarning qisqa muddatli va
uzoq muddatli ssudalari xamda qarzlari aks ettiriladi.
Tajriba-konstruktorlik ishlariga kapitallashtirilgan xarajatlar bilan bog’liq
to’lovlar xamda ushbu modda bo’yicha aks ettiriladi.
119. «Jami sof pul oqimi\investitsiya faoliyatidan chiqim» moddasi bo’yicha
(043-satr) «Kirim» ustunida «Q» va «CHiqim» ustunida «__» belgisining tasirini
hisobga olgan holda 040, 041,042-satrlarni qo’shish natijasi ko’rsatiladi.
120. «Jami sof pul oqimi\moliyalashgacha chiqim» moddasi bo’yicha (044-
satr) «Kirim» ustuni bo’yicha «Q» va «Chiqim» ustuni bo’yicha «Belgisining
ta’sirini hisobga olgan xolda 014, 024, 032, 043-satrlarni qo’shish natijasi
ko’rsatiladi.
121. «Sarmoyaga aktsiyalar chiqarishdan tushumlar» moddasi bo’yicha
(050-satr) hisobot davrida chiqarilgan aktsiyalar uchun aktsiyadorlardan kelib
tushgan pul mablag’’lari summasi aks ettiriladi.
122. «Uzoq» muddatli va qisqa muddatli qarzlar (ssudalar) kelib tushishi»
moddasi bo’yicha (051-satr) hisobot davrida «Kirim» ustunida kelib tushgan,
«CHiqim» ustunida to’langan kredit va qarzlarning pul mablag’’lari summasi
ko’rsatiladi.
123. «Ijara majburiyatlari bo’yicha to’lovlar» moddasi bo’yicha (025-satr)
«CHiqim» ustunida ijaraga beruvchiga to’langan, «Kirim» ustunida ijarachilar
kelib tushgan pul mablag’’lari va ular ekvivalentlari summasi ko’rsatiladi.
124. «Jami sof oqim\moliyaviy faoliyatdan chiqim» moddasi bo’yicha (053-
satr) «Kirim» ustunida «Q» va «CHiqim» ustunida «-« belgilarining tasirini
hisobga olgan xolda 050, 051, 052- satrlar summasi ko’rsatiladi.
125. «Sof o’sish\pullar va pul ekvivalentlarining kamayishi» moddasi
bo’yicha (060-satr) o’uyidagi satrlar summasining natijasi sifatida (Q\- belgilari
tasirini hisobga olgan xolda) olingan kirim yoki chiqim summasi (tegishlicha
«CHiqim» yoki «Kirim» ustunida) ko’rsatiladi: 044-satrQ053-satr.
126. «Hisobot davri boshidagi xolat bo’yicha pul mablag’’lari va pul
ekvivalentlari» moddasi bo’yicha (070-satr) oldingi yilning 31 dekabridagi xolat
bo’yicha pul mablag’’larini hisobga olish hisobvarag’larida (50, 51, 52, 55, 56, 57,
58) pul mablag’’lari qoldiqlari summasi va korxona balansida kayd etilgan qisqa
muddatli qimmatli qog’ozlar qiymati ko’rsatiladi.
127. «Hisobot davri oxiridagi xolat bo’yicha pul mablag’’lari va pul
ekvivalentlari» moddasi bo’yicha (080-satr) hisobot davrining oxirgi taqvimiy
sanasidagi xolat bo’yicha pul mablag’’larini hisobga olish hisobvarag’larida (50,
51, 52, 55, 56, 57, 58) pul mablag’’lari qoldiqlari summasi va korxona balansida
qayd etilgan qisqa muddatli qimmatli qog’ozlar qiymati ko’rsatiladi.
128. «Valyuta mablag’’lari xarakati» bo’limida hisobot yilida korxona
valyuta mablag’’larining xarakati ko’rsatiladi.
Valyuta mablag’’lari O’zbekiston Respublikasi valyutasida hisobot
davrining oxirgi sanasida O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankining kursi
bo’yicha aks ettiriladi.
170
129, «Yil boshidagi qoldiq» moddasi bo’yicha (090-satr) yil boshida
korxona valyuta hisobvarag’ida va kassasida bo’lgan valyuta mablag’’lari summasi
ko’rsatiladi.
130. «Jami kelib tushdi» moddasi bo’yicha (100-satr) yil boshidan valyuta
tushumlari umumiy summasi, «SHu jumladan:» moddasi bo’yicha esa valyuta
mablag’’larini olish manbalari ko’rsatiladi:
a) 101-satr- «sotishdan tushum»-yil boshidan korxona olgan valyuta tushumi
summasi:
b) 102-satr –«konvertatsiyalangan»-birjadan tashqari valyuta bozorida sotib
olingan valyuta summasi:
v) 103-satr –«olingan kredit» – xorijiy valyutada olingan kredit summasi:
g)
104-satr-«boshqa
manbalar»-101-103-satrlarda sanab o’tilmagan
manbalar hisobiga korxonaning valyuta hisobvaraqalari va kassasiga boshqa
valyuta tushumlari summasi.
113. «Jami sarflangan» moddasi bo’yicha (110-satr) korxona tomonidan turli
maqsadlarga sarflangan va valyuta mablag’’larining umumiy summasi aks
ettiriladi.
Valyutanin sarflash yo’nalishlarini sanash «SHu jumladan:» moddasi
bo’yicha 111-114-satrlarda ochib beriladi:
a) 111-satr –«mahsulot tannarxi va davr xarajatlariga kiritiladigan
xarajatlar»- maxsulot tannarxi va davr xarajatlariga kiritilgan sarflangan valyuta
mablag’’lari summasi, Masalan, bank xizmatlariga xaq to’lash:
b) 112-satr-«mol etkazib beruvchilarga to’lovlar» –xom ashyo, materiallar,
tovarlar va boshqa oborot mablag’’larni xarid qilishga sarflangan valyuta
mablag’’lari summasi:
v) 113-satr-«kreditorlar bo’yicha to’lovlar, shu jumladan foizlar»-valyuta
kreditlari bo’yicha kreditorlarni so’ndirishga va foizlarni to’lashga sarflangan
valyuta mablag’’lari summasi:
g) 114-satr-«boshqa maqsadlarga»-111-114-satrlarda sanab o’tilmagan
boshqa maqsadlarga sarflangan valyuta summasi.
132. «Hisobot davri oxiridagi qoldiq» moddasi bo’yicha (120-satr) hisobot
davri oxirida korxonaning valyuta hisobvaraqalarida va kassasida bo’lgan valyuta
mablag’’lari summasi aks ettiriladi. Bu summa: 090-satr Q100-satr –110 –satrga
teng.
Dostları ilə paylaş: |