3-ma’ruza. Sanoat portlovchi moddalari tasnifi. Sanoat portlovchi moddalari quyidagi belgilariga ko'ra sinflarga bo'linadi: Atrof muhitga ta'siri bo'yicha

3 sinf: 
gaz va chang portlash xavfi mavjud bo’lgan shaxtalarda portlatish 
ishlariga mo’ljallangan saqlagichli sanoat portlovchi moddalari. Ular 3 guruhga 
bo’linadi. 
1 guruh: bo’sh tog’ jinslarida portlatish ishlarini olib borishga mo’ljallangan
suvga chidamli sanoat portlovchi moddalari. Ularga Ammonit AП 5ЖB portlovchi 
moddasini misol qilish mumkin. 
2 guruh: oltingugurt shaxtalarida portlatish ishlarini olib borishga 
mo’ljallangan sanoat portlovchi moddalari.Ularga Oltingugurtli ammonit №1ЖB 
portlovchi mioddasini misol qilish mumkin. 
3 guruh: og’ir uglevodorodlar ajralib chiqish xavfi mavjud bo’lan 
shaxtalarda portlatish ishlarini olib borishga mo’ljallangan sanoat portlovchi 
moddalari.Ularga Neftli ammonit 3 ЖB portlovchi moddasini misol qilish 
mumkin. 
4 sinf
: ko’mir va yonuvchi slanets shaxtalarida ko’mir yoki slanets changi 
ajralib chiqish xavfi mavjud bo’lgan va metan gazi ajralib chiqishi xavfi mavjud 
bo’lmagan shaxtalarda portlatish ishlarini olib borishga mo’ljallangan saqlagichli 
sanoat portlovchi moddalari. Ularga Ammonit ПЖB portlovchi moddasini misol 
qilish mumkin. 
5 sinf: 
metan gazi ajralib chiqish xavfi mavjud bo’lgan ko’mir shaxtalarida 
shpur zaryadi yuzasi kovjoydagi yoki yoriqlarda to’plangan metan gazi bilan 
kontaktda bo’lmagan sharoitlarda qo’llanilanishga mo’ljallangan saqlagichli sanoat 
portlovchi moddalari. Ularga uglenit E 6, uglenit №5 kabi nitrogliyserinli 

---

portlovchi moddalar hamda politelin qobiq ichiga to’ldirilgan potronli portlovchi 
moddalar kiradi. 
6 sinf:
metan gazi ajralib chiqish xavfi mavjud bo’lgan ko’mir shaxtalarida 
shpur zaryadi yuzasi kovjoydagi yoki yoriqlarda to’plangan metan gazi bilan 
kontaktda bo’lgan sharoitlarda qo’llashga mo’ljallangan saqlagichli sanoat 
portlovchi moddalari. Ularga shu portlovchi moddalarga politelin qobiq patron 
ichiga joylashtirilgan eritmali portlovchi moddalar kiradi. 
7 sinf:
metan gazi va ko’mir changi mavjud bo’lgan shaxtalarda portlatish 
ishlarini olib borishga mo’ljallangan saqlagichli sanoat portlovchi moddalar.
8 sinf
: metan gazi va ko’mir changi aralashmasi portlash xavfi mavjud kon 
laxmlaridan tashqari barcha sharoitlarda maxsus portlatish ishlarini olib borishga 
mo’ljallangan saqlagichli va saqlagichsiz sanoat portlovchi moddalari.