3-mavzu: Diqqat Diqqatning turlari va ularning ta’rifini keltiring

3-mavzu: Diqqat

1. Diqqatning turlari va ularning ta’rifini keltiring

№	Diqqatning turlari	Ta’rif
1	ixtiyorsiz, ixtiyoriy va ixtiyoriydan so’nggi diqqat	Ixtiyorsiz diqqat deb to’satdan ta‘sir qilgan biror sabab tufayli bizning hohishimizdan tashqari hosil bo‗ladigan diqqatga aytiladi. Ixtiyoriy diqqat deb-oldindan belgilangan qat'iy bir maqsad asosida va ongli ravishda diqqatimizni ma'lum bir narsa va hodisalarga qaratishimizga aytiladi. Agar maqsadga qaratilgan faoliyatda shaxs uchun diqqatning ixtiyoriy to'planganidagi kabi faqat faoliyat natijasi emas, balki uning mazmuni va jarayonning o'zi qiziqarli va ahamiyatli bo'lsa ixtiyoriydan so'nggi diqqat deb tushunish mumkin
2	- tashqi va ichki diqqat	Tashqi diqqat deb ongimizning obyektiv vokelikdagi narsa va hodisalarga, ularning ayrim belgi va xususiyatlariga yunaltirilishi, ularda faol to‟planishiga aytiladi. Tashqi diqqat faqat idrok qilish jarayonidagina namoyon bo‟lmasdan, balki fikr yuritilayotgan narsalarga ham qaratiladi. Ichki diqqat esa ongimizning o‟z subyektiv taassurotlarimiz, his- tuygularimiz va intilishlarimizga qaratilishidan iboratdir. Inson ongining o‟zida sodir bo’layotgan o‟z hissiyotlarini, fikrlarini, orzu, istak va shu kabilarni kuzatishda tashqi diqqatdan farqli o’laroq ichki diqqat yuzaga kelar ekan, bunda diqqatning har ikkala ko’rinishi ham faoliyatning muvaffaqiyatli yakunlanishiga munosib hissa qo’shish imkoniyatiga egadir.
3	- individual, guruhiy va jamoaviy diqqat	Bir kishi ongining muayyan obyektga qarata yo’naltirilishi va unga to’planishiga individual; bir guruh yoki ko’pchilikdan iborat kishilar jamoasining ongi psixik faoliyatning biror obyektga qarata yo’naltirilishi va shu obyekt ustida to’planishiga guruhiy yoki jamoa diqqati deb yuritiladi.

2. Diqqatning xususiyatlariga monand ta’riflarni belgilang

№	Diqqat xususiyatlari	Mos ta’rif
1	Diqqatning kuchi va barqarorligi	odam o‘z diqqatini biror narsa yoki hodisaga uzoq muddat davomida muttasil qaratib tura olishi
2	diqqatning bo‘linishi	ayni bir vaqtda diqqatni ikki yoki uch narsaga qaratish
3	Diqqatning ko‘chuvchanligi	odamning diqqati har doim bir narsadan ikkinchi bir narsaga, bir faoliyatdan ikkinchi faoliyatga ko‘chib turishi
4	Parishonxotirlik	diqqatni uzoq vaqt davomida biron ishga layoqatsizlikda diqqatning osongina va tez- tez bo‘linib turishida namoyon bo‘lishi

1. 
   odamning diqqati har doim bir narsadan ikkinchi bir narsaga, bir faoliyatdan ikkinchi faoliyatga ko‘chib turishi
   
2. 
   diqqatni uzoq vaqt davomida biron ishga layoqatsizlikda diqqatning osongina va tez- tez bo‘linib turishida namoyon bo‘lishi
   
3. 
   odam o‘z diqqatini biror narsa yoki hodisaga uzoq muddat davomida muttasil qaratib tura olishi
   
4. 
   ayni bir vaqtda diqqatni ikki yoki uch narsaga qaratish
   

1. Quyidagi berilgan diqqat turlari va diqqat

xususiyatlarini ajratib jadvalga joylashtiring:

1. ixtiyoriy diqqat 2) diqqatning barqaror bo‘lishi 3) ixtiyoriydan keying diqqat 4) diqqatning bo‘linishi 5)ko‘chuvchan diqqat 6) ixtiyoriydan keyingi diqqat 7) diqqatning ko‘lami 8) diqqatning kuchi 9) ixtiyosiz diqqat

Diqqat	Javob raqamlar
Diqqat turlari	1,3,6,9
Diqqat xususiyatlari	2,4,5,7,8