3-mavzu. Kasbiy ma’naviyatning o’ziga xos prinsiplari reja: Madaniyat va uning kasbiy faoliyatga ta’siri

Germaniya. Germaniyada ehtirom, yaxshi muomala, sipo va kamtar kiyinish uslubi, 
murojaatlarda shartliliklarga amal qilish, aniqlik va ishbilarmonlik qadrlanadi. Germaniyaliklar 
o’z hurmatlarini biladilar hamda Germaniya Yevropa yuragi ekanligini hamisha yodlarida 
tutadilar. Muomala qilinayotgan paytda daraja va familiyalarni aytish qabul qilingan. Har bir 
muomaladagi shaxsning titulini aytib kyetish muhimdir. Agar titul noma’lum bo’lsa, “doktor 
janoblari” deb murojaat qilish mumkin. 
Germaniyada yoshi kattaroq yoki mansabi yuqori bo’lgan shaxsning tashabussi bilan 
kelishib olinmagan bo’lsa, “sen”, deb murojaat qilish tavsiya etilmaydi. Qo’l berib salomlashish 
keng tarqalgan bo’lib, hatto qisqa muddatlik hayrlashish chog’ida ham keng ishlatiladi. Ayollar 
qo’l berish istagini bildirgunga qadar kutib turish tavsiya qilinadi. Odatda taklif etilganlarning 

---

hammasi bilan qo’l berib salomlashish keng tarqalgan. Istisnoni juda ko’p kishilar taklif etilgan 
hollar tashkil etadi. 
Restoranda atrofdagi taklif etilganlar, hatto noma’lum shaxslar bilan “Yoqimli ishtaha” 
ma’nosini anglatuvchi tushunchalar bilan salomlashiladi. Biror ichimlik iste’mol qilishdan avval 
bokal ko’tarilib, mezbon bokali bilan urishtiriladi (ammo, masalan, Fransiyada bokal ko’tariladi, 
lekin urishtirilmaydi). 
Amerika Qo’shma Shtatlari. Amerikada o’z fikrini to’g’ridan-to’g’ri mumkin qadar 
ochiqchasiga bildirish qabul qilingan. Amerikaliklar o’zlari nima haqida o’ylasalar, hamisha 
Shuni gapiradilar. Boshqa xalqlarda keng tarqalgan tildagi chuqur ma’no, mubolag’a 
amerikaliklarni to’g’ri fikrdan yanglishtiradi: ular har bir jumlani so’zma so’z qabul qilishga, 
aniq ekanligiga ishonch hosil qilib, tushunmagan narsani qabul qilmaslikka o’rganib qolganlar. 
Amerikaliklar uchun eng asosiysi bu individuallik va shaxs huquqidir. Shu bilan birga, 
ularning xususiyatlaridan biri, bu to’g’ri so’zlik va samimiylikdir. Amerikaliklar sodda va qulay 
kiyinishni, o’zaro oddiy va norasmiy muloqotni hamda korxonalarda rahbar va ishchilar 
o’rtasida demokratik munosabatda bo’lishni afzal ko’radilar. 
Amerikaliklar sog’lom, harakatchan, o’ziga ishongan, o’zlashtiruvchan bo’lib ko’rinishga 
harakat qiladilar. Ular vaqtni tejab, punktuallikni qadrlaydilar. Kechga qolishga yo’l 
qo’yilmaydi, kechga qolish hech bir narsa bilan oqlanmaydi. Muzokaralarda ular tezda asl 
maqsadga o’tadilar va rasmiyatchilikka vaqt ketkazishni yoqtirmaydilar. Muzokaralar qisqa 
fursatli, yuzma-yuz olib boriladi va professionalizm va maqsad sari intilishlarga qaratilgan 
bo’ladi.