3-Mavzu. Tana skeletining tuzilishi

Qo‘lning erkin suyaklari. Qo‘lning erkin suyaklariga yelka, bilak - tirsak, kaft ust, kaft va panja suyaklari kiradi. Yelka suyagi uzun naysimon shaklda bo‘lib, uning yuqorigi uchi kurak suyagi bilan birikib, yelka bo‘g‘imini, pastki uchi esa bilak - tirsak suyaklari bilan birikib, tirsak bo‘g‘imini hosil qiladi.
Bilak suyaklari 2 ta naysimon, ya’ni bilak va tirsak suyaklaridan iborat. Bilak suyagi qo‘lning tashqi tomonida, tirsak suyagi qo‘lning ichki tomonida joylashgan. Bu suyaklarning yuqorigi uchi yyelka suyagi bilan birikib, tirsak bo‘g‘imini hosil qiladi, pastki uchi esa bilakuzuk (kaft ust) suyaklari bilan birikadi.
Panja suyaklari uch qismdan: 4 tadan ikki qator bo‘lib joylashgan 8 ta bilakuzuk yoki kaft usti suyaklari, 5 ta kaft va 14 ta barmoq suyaklaridan iborat. Barmoq suyaklari bosh barmoqda 2 tadan, qolganlarida 3 tadan bo‘ladi.
Oyoq suyaklari. Oyoq suyaklari ikki guruhga: chanoq va oyoqning erkin suyaklariga bo‘linadi.
Chanoq suyagi ikki tomondan nomsiz suyaklardan, orqa tomondan dumg‘aza va dum umurtqa suyaklaridan tashkil topgan. Chanoq suyagining yuqori qismi kengaygan bo‘lib, katta chanoq deb ataladi, pastki qismi toraygan bo‘lib, kichik chanoq deb ataladi. Kichik chanoq bo‘shlig‘ida to‘g‘ri ichak, siydik pufagi, qon, limfa, tomirlari, nerv tolalari va tugunlari hamda jinsiy a’zolar joylashgan. Chanoq suyagining tashqi - yon tomonida quymich kosasi deb ataluvchi chuqurcha bo‘lib, unga son suyagining yumaloq boshchasi birikib, son-chanoq bo‘g‘imini hosil qiladi. Bu bo‘g‘im orqali tananing massasi oyoq suyaklariga o‘tkaziladi. Odamning chanoq suyagi ba’zi erkaklarda 1200 kg massadagi yukni ko‘tara oladi.
Oyoqning erkin suyaklari. Oyoqning erkin suyaklariga son, boldir va oyoq panjasining suyaklari kiradi.
Son suyagi eng yirik va baquvvat naysimon suyakdir. U 1500 kg gacha bo‘lgan yukni ko‘tarishi mumkin. Bu suyakning yuqorigi uchi yumaloq bo‘lib, chanoq suyagining chuqurchasiga kirib, son-chanoq bo‘g‘imini hosil qiladi. Suyakning pastki uchi katta boldir bilan birikib, tizza bo‘g‘imini tashkil etadi. Tizza qopqog‘i suyagi eng yirik erkin (sesamasimon) suyak bo‘lib, u tizza bo‘g‘imining oldingi yuzasini yopib turadi. Bu suyakka sondagi to‘rt boshli muskulning payi birikadi.