32 Maktabgacha ta`lim tashkilotlarida rivojlantiruvchi muhitni tashkil etish tamoyillari

Raqamli savodxonlik turli xil raqamli platformalarda yozish va boshqa ommaviy axborot vositalari orqali shaxsning aniq ma'lumotni topish, baholash va tuzish qobiliyatiga ishora qiladi. Raqamli savodxonlik shaxsning grammatikasi, tarkibi, matn terish qobiliyatlari va ishlab chiqarish qobiliyati bilan baholanadi matn, tasvirlar, audio va dizaynlar texnologiyadan foydalangan holda. Amerika kutubxonalari assotsiatsiyasi (ALA) raqamli savodxonlikni "ma'lumotni topish, baholash, yaratish va etkazish uchun axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish qobiliyati, ham bilim, ham texnik ko'nikmalarni talab qiladi" deb ta'riflaydi. ^[1] Raqamli savodxonlik dastlab raqamli ko'nikmalarga va mustaqil kompyuterlarga yo'naltirilgan bo'lsa, Internetning paydo bo'lishi va ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish uning asosiy e'tiborining bir qismiga o'tishga olib keldi. mobil qurilmalar. Ma'naviy ma'noga ega bo'lishning madaniy va tarixiy usullarini tan oladigan savodxonlikning kengayib borayotgan boshqa ta'riflariga o'xshash,^[2] raqamli savodxonlik an'anaviy savodxonlik shakllarini almashtirmaydi va aksincha savodxonlikning an'anaviy shakllari asosini tashkil etadigan ko'nikmalarni rivojlantiradi va kengaytiradi.^[3] Raqamli savodxonlikni bilim yo'lining bir qismi deb hisoblash kerak


69 STEAM ta'lim texnologiyasini qo'llashda pedagogning raqamli savodxonlik darajasi.
TEAM yondashuvining eng mashhur namunasi — Massachusets Texnologiya Instituti (MIT). Ushbu dunyo universitetining shiori «Mens et Manus» (Aql va qo’l). Massachusets Texnologiya Instituti bolalarga STEAM tushunchasini oldindan o’rganish va tanishish imkoniyatini berish uchun STEAM kurslarini ishlab chiqdi va hattoki ba’zi ta’lim muassasalarida STEAM o’quv markazlarini yaratdi.
Statistikaga ko’ra, 2011 yildan buyon STEAM-kasblarga bo’lgan talab darajasi 17% ga oshdi, oddiy kasblarga bo’lgan talab esa faqat 9,8% ga oshdi, bu esa butun dunyo bo’ylab ushbu ta’lim tizimiga katta talabni ko’rsatadi.
Lekin bunday yuqori talab nima bilan bog’liq? Ko’pgina mamlakatlarda STEAM-ta’lim ba’zi sabablarga ko’ra ustuvor ahamiyatga ega:
Yaqin kelajakda dunyoda va shuning uchun O’zbekistonda muhandislar, yuqori texnologiyali ishlab chiqarish mutaxassislariga talab juda yuqori bo’ladi.

64 Multimedia texnologiyasining yaratilish bosqichlari va qo`llanish sohalari.

Multimedia - gurkirab rivojlanayotgan zamonaviy axborotlar texnologiyasidir. Uning ajralib turuvchi belgilariga quyi-dagilar kiradi:
- axborotning xilma-xil turlari: an'anaviy (matn, jadvallar, bezaklar va boshqalar), original (nutk, musika, videofilmlardan parchalar, telekadrlar, animatsiya va boshqalar) turlarini bir dasturiy maxsulotda integratsiyalaydi. Bun­day integratsiya axborotni ro’yxatdan o’tkazish va aks ettirishning turli kurilmalari: mikrofon, audio-tizimlar, optik kompaktdisklar, televizor, videomagnitafon, videokamera, elektron musiqiy asboblardan foydalanilgan holda kompyuter boshqaruvida bajariladi;
- muayyan vaqtdagi ish, o’z tabiatiga ko’ra statik bo’lgan matn va grafikadan farqi ravishda, audio va videosignallar faqat vaqtning ma'lum oralig’ida ko’rib chiqiladi. Video va audio axborotlarni kompyuterda qayta ishlash va aks ettirish uchun markaziy protsessor tez harakatchanligi, ma'lumotlarni o’zatish shinasining o’tkazish qobiliyati, operativ (tezkor) va video-xotira katta sig’imli tashqi xotira (ommaviy xotira), hajm va kompyuter kirish-chiqish kanallari bo’yicha almashuvi tezligini taxminan ikki baravar oshirilishi talab etiladi;
- "inson-kompyuter" interaktiv mulokotining yangi darajasi, bunda muloqot jarayonida foydalanuvchi ancha keng va har tomonlama axborotlarni oladiki, mazkur xolat ta'lim, ish­lash yoki dam olish sharoitlarini yaxshilashga imkon beradi.
Multimedia vositalari asosida o’quvchilarga ta'lim berish va kadrlarni qayta tayyorlashni yo’lga qo’yish xozirgi kunning dolzarb masalalaridandir. Multimedia tushunchasi 90-yillar boshida xayotimizga kirib keldi. Uning o’zi nima degan savol tug’iladi? Ko’pgina mutaxassislar bu atamani turlicha tahlil qilishmoqda. Bizning fikrimizcha, multimedia - bu informatikaning dasturiy va texnikaviy vositalari asosida audio, video, matn, grafika va animatsiya (ob'yektlarining fazodagi xarakati) effektlari asosida o’quv materiallarini o’quvchilarga yetkazib berishning mujassamlangan xoldagi ko’rinishidir.
125 MTT da bolalarni multstudiaga o‘rgatish yo‘llarini yoriting.
Mehnat ta'limi vazifalari maktabgacha ta'lim muassasalarida (DOW) va oilada joylashtirilishi mumkin. DOW bolaning umumiy rivojlanishida muhim rol o'ynaydi. Ta'kidlash kerakki, bolalar bog'chasida bolalarning tarbiyalanishi muayyan dasturga muvofiq amalga oshiriladi. O'z tengdoshlar jamiyatida uning mehnat qobiliyatlari va natijalarini uning o'rtoqlari mehnatini o'rganish bilan solishtirish osonroqdir. Shuningdek, bolaning shaxsiyatini shakllantirishda oilaviy ta'limga ustuvor ahamiyat beriladi. Oiladagi mehnat ta'limi asosiy printsipi shundan iboratki, ish yuki bolaning yoshi va shaxsiy xususiyatlariga mos kelishi kerak. Barcha oila a'zolari uchun har doim uy sharoitida namuna bo'lish muhimdir. Bolalar kattalarni taqlid qilishni va uyda "haqiqiy" ishlarga ishonib topshirilgan taqdirda katta g'ururni his qilishni yoqtirishadi.


66 Raqamli savodxonlik komponentlarini izohlang.