32 Maktabgacha ta`lim tashkilotlarida rivojlantiruvchi muhitni tashkil etish tamoyillari

O'qituvchining ishi:
· Ilmiy va pedagogik adabiyotlarni o'rganish;
· Mavzu bo'yicha istiqbolli rejalar, o'quv tadbirlarining konspektlarini ishlab chiqish;
· Guruhda zamonaviy mavzuni rivojlantiruvchi muhitni yaratish;
· Ushbu bo'limda dasturni o'zlashtirish bo'yicha diagnostika o'tkazish;
· Maktabgacha ta'lim muassasalarida yoki tuman miqyosida ochiq tomoshalar o'tkazish;
· Viloyatdagi ilg‘or pedagogik tajriba bilan tanishish;
· O'qituvchilar kengashida ish tajribasi, seminarlarda qatnashish, konsultatsiyalar tayyorlash bo'yicha hisobot bilan nutq so'zlash;
· Muassasa o‘qituvchilari uslubiy birlashmasi ishida faol ishtirok etish;
· Maktabgacha ta'lim muassasasida, tumanda, butun Rossiya Internet tanlovlarida pedagogik mahorat tanlovlarida ishtirok etish;
· Malaka oshirish kurslarida malaka oshirish;
95 Jonli va jonsiz tabiat haqida tushuncha.
Jonsiz tabiat nima Ular hayot tsiklidan o'tmang. Ya'ni, ular o'smaydi va rivojlanmaydi. Ha, tog'lar "o'sishi" (hajmining oshishi) yoki tuz yoki boshqa minerallarning kristallari ko'payishi mumkin. Ammo bu hujayralarning ko'payishi bilan bog'liq emas. Va "yangi kelgan" qismlar mavjudligi sababli. Bundan tashqari, chang va boshqa qatlamlarga e'tibor bermaslik mumkin emas (bu tog'lar bilan bevosita bog'liq).
Ular yemang. Tog'lar, toshlar yoki bizning sayyoramiz ovqatlanmaydimi? Yo'q, jonsiz tabiat qo'shimcha energiya (masalan, Quyosh va bir xil Yer) yoki biron bir ozuqa olishi shart emas. Ha, ularga shunchaki kerak emas!
Yovvoyi tabiat nima: Yovvoyi tabiatni qanday mezonlarga ko'ra farqlash mumkin.
Tirik organizm har qanday holatda ham bo'ladi o'sadi va rivojlanadi. Ya'ni, u albatta o'tadi hayot sikli tug'ilishdan o'limgacha (ha, qanchalik achinarli). Keling, bir misolni ko'rib chiqaylik.
Har qanday hayvonni oling (bu kiyik bo'lsin). U tug'iladi, ma'lum vaqtdan keyin yurishni o'rganadi, o'sadi. Keyin allaqachon kirgan kattalar ularning bolalari paydo bo'ladi, xuddi shu kiyik. Va oxirgi bosqichda kiyik qariydi va bu dunyoni tark etadi.
Keling, urug'ni olaylik (har qanday, kungaboqar urug'i bo'lsin). Agar siz uni erga eksangiz (aytmoqchi, bu jarayon ham tabiat tomonidan o'ylab topilgan). Muayyan vaqtdan keyin kichik jarayon paydo bo'ladi, u asta-sekin o'sib boradi va hajmi kattalashadi. U gullashni boshlaydi, uning urug'lari bor (keyin erga tushadi va hayotning yangi tsiklini takrorlaydi). Oxir-oqibat, kungaboqar quriydi va o'ladi.

104 Robototexnika mashg`ulotining afzalliklari.

Robototexnika - avtomatlashtirilgan texnik tizimlarni ishlab chiquvchi amaliy fan bo'lib, ishlab chiqarishni intensivlashtirishning eng muhim texnik asosi hisoblanadi. Robototexnika elektronika, mexanika, informatika, fizika, matematika, shuningdek, radio va elektrotexnika kabi fanlar bilan chambarchas bog'liq. Qurilish, sanoat, maishiy, aviatsiya va ekstremal (harbiy, kosmik, suv osti) robototexnikalari mavjud. Yuqori texnologiyali va robotli qurilmalarni loyihalash, yaratish, boshqarish va modernizatsiya qilishga qodir muhandis xodimlarga talab har qachongidan ham oshdi. Shunga ko'ra, muhandislik-texnik yo'nalishda shaxsni rivojlantirish bo'yicha ta'lim sxemasi ishlab chiqilgan. Rivojlanish sohasi maktabgacha yoshdan boshlab, oliy o'quv yurtini tugatgunga qadar davom etadi. Ushbu tarmoq ikkita yo'nalishga asoslanadi: integratsiyalashgan zamonaviy ta'lim muhiti bo'lgan predmetga asoslangan robototexnika va ta'lim robototexnikasi.

19 Ta’lim jarayonini loyihalashning asosiy tamoyillari. Tamoyil tushunchasining mazmuni.

O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining IX sessiyasi (1997 yil 29

avgust)da qabul qilingan hamda bugungi kunda g'oyalari amaliyotga keng ko'lamda muvaffaqiyatli tadbiq etilayotgan O'zbekiston Respublikasining «Ta'lim to'g'risida»gi Qonuni va «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi» mazmunida barkamol shaxs va malakali mutaxassisni tarbiyalab voyaga yetkazish jarayonining mohiyati to'laqonli ochib berilgandir. Malakali kadrlar tayyorlash jarayonining har bir bosqichi o'zida ta'lim jarayonini samarali tashkil etish, uni yuqori bosqichlarga ko'tarish, shu bilan birga jahon ta'limi darajasiga yetkazish borasida muayyan vazifalarni amalga oshirishi lozim. Chunonchi, mazkur jarayonning birinchi bosqichi (1997-2001 yillar)da «òquv-uslubiy majmualarning hamda ta'lim jarayonini didaktik va axborot ta'minotining yangi avlodini ishlab chiqish va joriy etish», ikkinchi bosqich (2001-2005 yillar)da „ta‟lim muassasalarining moddiy texnika va axborot bazasini mustahkamlashni davom ettirish, o'quv-tarbiya jarayonini yuqori sifatli òquv adabiyotlari va ilg'or pedagogik texnologiyalar bilan ta'minlash» hamda uchinchi bosqichi (2005 va undan keyingi yillar)da «ta‟lim muassasalarining resurs, kadrlar va axborot bazalarini yanada mustahkamlash, o'quv-tarbiya jarayonini yangi o'quv-uslubiy majmualar, ilg'or pedagogik texnologiyalar bilan to'liq ta'minlash» kabi dolzarb vazifalar ijobiy hal etilmog'i lozim.


76 F.Frebel didaktik tizimi, bolani rivojlanish nazariyasi haqida ma`lumot bering.

Shunday qilib, Froebel o'yinni bolalar bog'chasi pedagogikasining muhim qismi deb hisobladi. Uning mohiyatini ochib beradigan o'yin bola uchun joziba, instinkt, uning asosiy faoliyati, u yashaydigan element, bu uning hayoti. O'yinda bola o'zining tashqi dunyosi tasviri orqali ichki dunyosini ifodalaydi. Oila hayotini, onaning bolaga bo'lgan g'amxo'rligini va hokazolarni tasvirlashda bola tashqi narsalarni o'ziga tasvirlaydi, lekin bu faqat ichki kuchlar hisobiga amalga oshiriladi. Frebel o'yinni axloqiy tarbiya vositalaridan biri sifatida keng qo'llagan, jamoaviy va individual o'yinlarda kattalarga taqlid qilgan.Bola axloqiy xulq-atvor qoidalari va me'yorlariga ishonadi, o'z irodasini o'rgatadi. Uning fikricha, o'yinlar bolalar ijodiyoti uchun zarur bo'lgan tasavvur va fantaziyani rivojlantirishga yordam beradi.

Bolani juda erta yoshda rivojlantirish uchun Froebel oltita "sovg'a" ni taklif qildi.
Birinchi sovg'a - bu to'p. To'plar kichik, yumshoq, jundan to'qilgan, turli xil ranglarda bo'yalgan bo'lishi kerak - qizil, to'q sariq, sariq, yashil, ko'k, binafsha (ya'ni, kamalak ranglari) va oq. Har bir to'p ipda. Ona bolaga turli rangdagi to'plarni ko'rsatadi, shu bilan ranglarni farqlash qobiliyatini rivojlantiradi. To'pni turli yo'nalishlarda silkitib, mos ravishda "oldinga-orqaga", "yuqoriga-pastga", "chap-o'ngga" deb ayting., ona bolani fazoviy tasavvurlar bilan tanishtiradi. To‘pni kaftida ko‘rsatib, “to‘p bor, to‘p yo‘q” deb yashirsa, bolani tasdiq va inkor bilan tanishtiradi.

86 Eksperimental faoliyat orqali bolalarning bilim faolligini rivojlantiruvchi prinsiplar (tamoyillar).

Ta’lim tizimi rivojlanishining zamonaviy davrida maktabgacha ta’lim bosqichida quyidagicha o‘zgarishlar yuz bermoqda: maktabgacha ta’lim tashkilotlari faoliyatining huquqiy-me’yoriy asosi takomillashib bormoqda; tashkilotlar moliyaviy-xo‘jalik faoliyatining yangi shakllariga o‘tmoqda; nodavlat tashkilotlar tarmoqlari kengaymoqda; ta’limning ilg‘or tehnologiyalari tatbiq etilmoqda; kadrlar malakasini oshirish tizimi takomillashmoqda; maktabgacha ta’lim tashkilotlarining muqobil shakllari tatbiq etilmoqda. Moliya institutlari ishtirokida investitsion loyihalar amalga oshirilmoqda. Maktabgacha ta’lim tashkilotlarining innovatsion va eksperimental faoliyati kengaymoqda. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “2017-2021-yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish, moddiy-texnika bazasini mustahkamlash, maktabgacha ta’lim tashkilotlari tarmog‘ini kengaytirish, malakali pedagog kadrlar bilan ta’minlash, bolalarni maktab ta’limiga tayyorlash darajasini tubdan yaxshilash, ta’lim-tarbiya jarayoniga zamonaviy ta’lim dasturlari va tehnologiyalarini tatbiq etish, bolalarni har tomonlama: intellektual, axloqiy, estetik va jismoniy rivojlantirish uchun shart-sharoitlar yaratish maqsadida qabul qilindi.

1. 
   63 Multimedia texnologiyasi haqida nimalarni bilasiz?