4 Qiymətləndirilmiş variantlar
Yüklə 0,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4 Qiymətləndirilmiş variantlar Mündəricat
- Şəkil 4.1 BP şirkətinin Kapitalın Dəyərləndirilməsi Prosesi
- Qiymətləndirmə mərhələsi
- 4.2 Konsepsiyanın seçilməsi: Bir neçə platforma və sualtı işlənmə variantlarının müqayisəsi
- 4.3 Dənizdə kompressiya
- 4.4 Hidratın İdarə Edilməsi
- 4.5 Elektrik enerjisi
|
Şahdəniz 2 Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Fəsil 4
Qiymətləndirilmiş variantlar
Noyabr 2013-cü il Yekun variant
4/1 4 Qiymətləndirilmiş variantlar Mündəricat
4.1 Giriş ........................................................................................................................... 2 4.2 Konsepsiyanın seçilməsi: Bir neçə platforma və sualtı işlənmə variantlarının müqayisəsi ...................................................................................................................... 3 4.3 Dənizdə kompressiya ..................................................................................................... 5 4.4 Hidratın İdarə Edilməsi ................................................................................................... 5 4.5 Elektrik enerjisi ............................................................................................................... 6 4.5.1 Elektrik enerjisinin qurudan təchiz olunması ........................................................ 6 4.5.2 Quruda elektrik enerjisi və istiliyin yaranması ...................................................... 6 4.5.3 Quruda istiliyin inteqrasiyası ................................................................................ 7 4.5.4 Dənizdə elektrik enerjisi ....................................................................................... 8 4.6 Məşəl ........................................................................................................................... 8 4.6.1 Yerüstü və yüksəyə qaldırılmış məşəl ................................................................. 8 4.6.2 Dəniz qurğusundakı məşəldə qazın tutulması. .................................................... 9 4.7 Lay suyu
....................................................................................................................... 10 4.8 Sualtı boru kəmərlərinin istismara vermə işləri ............................................................ 11 4.9 Sualtı sistemə dair qərarlar .......................................................................................... 11 4.9.1 Hidravlik və elektrik idarəetmə sistemlərinin müqayisəsi ................................... 11 4.9.2 Açıq və qapalı dövrəli idarəetmə sistemləri ....................................................... 12 4.9.3 Açıq dövrəli sistemin təzyiqin idarə olunması flüidinin seçilməsi ....................... 16 4.10 Qazma
......................................................................................................................... 18 4.11 Əsas Variantın Optimallaşdırılması .............................................................................. 19
Şəkil 4.1 BP şirkətinin Kapitalın Dəyərləndirilməsi Prosesi ................................................ 2 Şəkil 4.2 ŞD boyunca tağ strukturunun en kəsiyi ............................................................... 4 Şəkil 4.3 Tipik açıq dövrəli və qapalı dövrəli hidravlik sistemlər ....................................... 12 Şəkil 4.4 Açıq dövrəli Sistemdə nümunəvi klapan bağlama və təzyiq dəyişmə ............... 13 Şəkil 4.5 Qapalı dövrəli Sistemdə nümunəvi klapan bağlama və təzyiq dəyişmə ............ 14 Şəkil 4.6 Quyunun Sınaqdan Keçirilməsi üzrə Zəmanət Prosesi ..................................... 19
Cədvəl 4.1 Xəzər toksiklik sınağı növlərinin xülasəsi ........................................................... 16 Cədvəl 4.2 Toksiklik Sınağının Nəticələri ............................................................................. 17
Şahdəniz 2 Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Fəsil 4
Qiymətləndirilmiş variantlar
Noyabr 2013-cü il Yekun variant
4/2 4.1 Giriş
Layihələndirmə variantlarının qiymətləndirilməsi prosesi BP-nin sifarişlər portfelinə daxil olan bütün mühüm layihələr üzrə müvafiqliyin təmin edilməsi üçün BP-nin Kapitalın Dəyərləndirilməsi Prosesinə (KDP) uyğunlaşdırılmışdır. Şəkil 4.1-də KDP-nin hər bir mərhələsi üzrə əsas tələblər təsvir edilir.
BP şirkətinin Kapitalın Dəyərləndirilməsi Prosesi
Şəkil 4.1-də göstərildiyi kimi, konseptual layihələndirmə variantları həyata keçirilmə mümkünlüyü baxımından KDP-nin Qiymətləndirmə mərhələsi ərzində təhlil edilir. Sonra isə tövsiyə olunan layihələndirmə variantları Seçmə mərhələsinə keçir ki, bu mərhələ ərzində də işlənmə üçün üstünlük verilən variant əlavə olaraq tədqiq edilir və seçilir. Müəyyənləşdirmə mərhələsində isə üstünlük verilən variantın iş həcmi daha ətraflı şəkildə müəyyənləşdirilir və layihələndirmə ilə bağlı son qərarlar verilir.
ŞD2 Layihəsinin layihələndirilməsi ərzində dəyərləndirilən əsas variantlar aşağıdakılar üzərində cəmləşdirilib:
Konsepsiyanın müəyyənləşdirilməsi ŞD yatağının istismarı üçün dəniz strategiyasının seçilməsi; və Əsasən aşağıdakılarla əlaqədar ətraf mühit təsirlərinin azaldılması və mümkün olan yerdə qarşısının alınması üçün texniki və iqtisadi əsaslandırılmış layihə variantlarının müəyyənləşdirilməsi: o
o Atmosferə buraxılan emissiyalar; o
o Tullantılar.
Layihənin texniki mümkünlüyünün müəyyən edilməsi və biznes strategiyası ilə uyğunlaşdırılması; Layihənin hərəkətverici mexanizmlərinin başa düşülməsi; və Davam etdirilməsi üçün mümkün variantların müəyyən edilməsi.
kimi müəyyən edilmiş
variantlarının texniki
müəyyənləşdirilmə- si və
qiymətləndirilməsi- nin həyata keçirilməsi; Variantlar üçün ilkin xərc və qrafik proqnozlarının müəyyən edilməsi; Əsas diqqəti qeyri- müəyyənliklər, risklər, uyğunlaşma qabiliyyəti və əlaqədar iqtisadi meyarlara yönəltməklə variantların müqayisə edilməsi; Üstün variantın tövsiyə edilməsi və daha sonra texniki müəyyənləşdirmə, xərclərin qrafiki və hasilat proqnozlarının işlənib hazırlanması. Müəyyənləşdirmə: Layihə həcmini yekun qəbul etmək üçün seçilmiş variantı hərtərəfli texniki
müəyyənləşdirmə və planlaşdırmanın uyğun səviyyəsinə gətirmək. Xərclər, cədvəl və hasilat proqnozlarını təsdiqləmək. İcra: İş həcmi, xərclər və cədvəl, o cümlədən aşağıdakılarla uyğun olan cari dövriyyə aktivlərini yaratmaq; İşçi layihə; Satınalma; Növbəti mühəndis- layihə işləri; Sahəyə dəstək; və Layihə idarəetmə xidmətləri.
İcra fəaliyyətinin spesifikasiyaya uyğun olmasını təmin etmək üçün obyekti
qiymətləndirmək, o cümlədən; Qurğuların əlverişliliyi haqqında məlumat; və
səmərəliliyi. Şahdəniz 2 Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Fəsil 4
Qiymətləndirilmiş variantlar
Noyabr 2013-cü il Yekun variant
4/3 KDP ərzində bu günə kimi texniki və iqtisadi qiymətləndirmə və maraqlı tərəflər (ARDNŞ və ŞD tərəfdaşları daxil olmaqla) ilə aparılan məsləhətləşmələrlə yanaşı, layihə variantlarının ətraf mühit baxımdan qiymətləndirilməsi də həyata keçirilmişdir. 1
Bu Fəsildə aşağıdakı kimi müəyyənləşdirilən cari əsas layihələndirmə variantının dəstəklənməsi üçün qiymətləndirilmiş variantların xülasəsi təqdim edilir:
26 quyudan ibarət sualtı işlənmə konsepsiyası Müqavilə Sahəsinin şimalında dayaz sularda quraşdırılan, hasilat və rayzer platformasından (ŞDB-HR) və körpü vasitəsilə birləşdirilmiş yaşayış bloklu texnoloji təchizat platformasıdan (ŞDB-YBTT), ibarət stasionar avtonom ŞDB dəniz platforması Səngəçal Terminalında (ST) qəbul və texnoloji emal sistemləri. Quruda olan
qəbul obyektləri və ŞD Müqavilə sahəsi arasındakı yeni sualtı qaz, kondensat və kimyəvi maddələrin ixrac boru kəmərləri
ŞD2 qurğuları üçün ST-də yeni sualtı qaz və kondensat ixracı boru kəmərlərinin, eləcə də əlavə sistemlərin daxil edilməsinə dair qərar layihənin ilkin mərhələsində qəbul olundu. Ona görə ki, mövcud ŞD1 ixrac boru kəmərləri və ŞD1 üzrə quruda olan sistemlər ŞD2 Layihəsi ilə əlaqədar gözlənilən ötürücülük həcminə cavab vermək üçün lazımı gücə malik deyil.
Bundan başqa, ŞD2 Layihəsinin işlənməsindən imtina olunması variantı da nəzərdən keçirilmişdir. İşlənmədən imtina olunması variantı Azərbaycan hökuməti üçün potensial gəlirlərin azalmasına gətirib çıxara bilər və nəticədə Azərbaycan iqtisadiyyatını layihə ilə əlaqədar müvafiq mənfəətdən məhrum edə bilər. ŞD2 Layihəsinin həyata keçirilməsi işlənmənin həm tikinti, həm də istismar mərhələləri ərzində ölkə vətəndaşları üçün yeni iş yerlərinin açılmasına, eləcə də yerli obyektlərdən, infrastrukturdan və təchizatçılardan istifadənin artmasına gətirib çıxaracaq. Bu səbəbdən də, qeyd edilən sosial-iqtisadi mənfəətlər nəzərə alınaraq ŞD2 layihəsinin davam etdirilməməsi variantından imtina olundu.
variantlarının müqayisəsi
Qiymətləndirmə mərhələsi ərzində dəyərləndirmə üçün bir sıra işlənmə konsepsiyası müəyyənləşdirildi, o cümlədən bir neçə dərin platforma, platformadan qazma variantları, quru ilə çoxfazalı birləşdirmə və sualtı işlənmə konsepsiyalarıda dəyərləndirilmişdilər. Variantların qiymətləndirilməsi əsasən Müqavilə Sahəsi üzrə qazma şəraitlərinin, dəniz dibinin yerləşmə dərinliyinin və lay xassələrinin nəzərə alınması ilə həyata keçirilmişdir:
Qazma şəraitləri – Müqavilə Sahəsinin geoloji strukturunun mərkəzində tağın qalxması və ya mərkəzi boyu “antiklinalın” formalaşması quyuların yerləşdirilməsi imkanlarını məhdudlaşdırır (Şəkil 4.2-ə istinad edin). Strukturun tağ hissəsində anormal yüksək təzyiqlərin mövcud olması səbəbindən burada qazma və sementləmənin aparılması son dərəcədə mürəkkəbdir. Dünya təcrübəsi göstərir ki, tağlı quyuların qazılması süxurların çatlaması və quyu dibində qazma məhlullarının itkisi ilə nəticələnir. Buna görə də, Dəyərləndirmə mərhələsi ərzində tağlı hissənin qazılmasını əhatə edən yeganə variantdan imtina olundu. Tağlı strukturun cinahlarından maili quyuların qazılmasını nəzərdən keçirən variantlar saxlanıldı.
1
Fəsil 8 Məsləhətləşmə və məlumatın açıqlanması həyata keçirilmişdir ki, bu, xüsusi olaraq ŞD2 layihəsi üzrə ƏMSSTQ ilə əlaqədar təklif edilən məsləhətləşmələrin təfərrüatlarını təmin edir
Şahdə Ətraf M
Qiymə
Noya Yeku Şək
Lay
nail
Yuxa əhat
əniz 2 Layihəs Mühitə və Sos ətləndirilməsi abr 2013-cü il un variant
Lay xassə normasına barədə m həyata k platformal üçün təhli quyular (3 sayı (dörd nəticəyə qazma ko Dəniz dib şimal-şərq qədər də
Dəyərlənd əhatə edə xassələrinin olmaq üçün arıdakıları n tə etdi: 24 quyunu Müqavilə yaşayış bl ŞD1 və
adlandırıla si
sial-İqtisadi Sa boyunca ta ələri – Ehtim a (debitə) n məlumat təm keçirməklə lardan qazıl il aparıldı. Tə 3km kimi qəb d kimi qəbul o gəlinib ki, p onsepsiyaları binin yerləşm qdə təxminə əyişir. Görü dirmə mərhə ən variantlard n sonrakı təh dənizdə kom nəzərə alara u əhatə edən Sahəsinin lokları
ŞD2 dəniz an)
ahəyə Təsirin ağ strukturu mal olunan la nail olmaq ü min etdi. Bun hərəkət ed masının tex əhlil platform bul olunub), s olunub) üzrə planlaşdırılan iqtisadi cəhə mə dərinliyi ən 60 m-dən ünən texnik ləsində Müq dan (məsələn lili həm ŞD1 mpressiyanın q, Seçim m n sualtı işlənm şimalında d qurğularına
ay xassələri üçün tələb o nunla, həmin dən qazma xniki-iqtisadi ma quyuları ( suyun dərinl ə ehtimal olu n hasilat no ətdən əlveriş – Müqavilə n cənub-şərq ki risklər v qavilə Sahəs n, dərin platf , həm də ŞD n potensial s mərhələsinə mə konseps dayaz suda birləşdirilən iyi ŞD2 Layihə olunan quyu n quyuların qurğusu əsaslandırı (təxminən 5k ikləri və bir s nan maksim ormasına na şli deyil. Sahəsi boy qdə təxminə və əlaqədar inin cənub h formalar) imt D2 üzrə plan surətdə tələb daxil olunm iyası
quraşdırılan n dəniz kom D Qiymətlənd əsi üzrə plan ların yerləşd sonradan s variantı əv lmasının hə km kimi qəb sualtı manifo um yayınma il olmaq üç yu suyun mi ən 700m ma r yüksək x hissəsi daxilin ina olundu. laşdırılan ha olunmasını uş konseps n stasionar mpressiya p
Fəs
dirilmiş variant nlaşdırılan ha dirilməsi və sualtı birləşm vəzinə stas əyata keçiril ul olunub), s old üzrə quyu anı nəzərə al çün platform inimal dərin aksimal dər xərclər üzü ndə platform asilat normala göstərdi. iya aşağıda ŞDB hasila platforması (
sil 4
tlar 4/4
asilat sayı
mələr ionar
lməsi sualtı
uların ıb və
adan likləri
inliyə ndən
maları arına
kıları at və
(ŞDK Şahdəniz 2 Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Fəsil 4
Qiymətləndirilmiş variantlar
Noyabr 2013-cü il Yekun variant
4/5 Ətraf mühit baxımından sualtı konsepsiya bir neçə platforma variantı ilə müqayisədə aşağıdakı üstünlüklərə malikdir:
bununla əlaqədar olaraq tikinti ilə bağlı mümkün tullantıların, emissiyaların və atqıların azalması; və Müxtəlif platformalarda bir neçə hasilat qurğuları və texnoloji təchizat müqayisədə daha az tullantı, emissiya və atqılar yaradan hasilat qurğuları və texnoloji təchizat optimallaşdırılması üçün daha böyük imkanlar.
Seçim mərhələsinin başlanğıcında “Dənizdə Kompressiya”nın (Həm ŞD1, həm də ŞD2 üçün kompressiya təmin edən ŞDK platforması) və alternativ olaraq kompressiya qurğularının quruda yerləşdirilməsi ilə “Dənizdə Kompressiyanın olmaması” konsepsiyasının nəzərdən keçirilməsi üçün təhlil aparıldı.
Bu iki konsepsiyanın müqayisəsi göstərdi ki, “Dənizdə Kompressiyanın olmaması” variantı “Dənizdə Kompressiya” variantı ilə müqayisədə eyni qaz satışı profili təmin edir və aşağıdakı əsas üstünlüklərə malikdir:
Dənizdə kompressiyanın quruda olan terminala ötürülməsi ilə dəniz sisteminin mürəkkəbliyi əhəmiyyətli dərəcədə azalır və sistemin ümumi istismar qabiliyyəti yaxşılaşır; ŞDK platformasının tikintisi, quraşdırılması, istismarı və ilkin qazdan sonra istismardan çıxarılması ilə əlaqədar bütün təhlükəsizlik və layihənin icrası ilə bağlı riskləri aradan qaldırılır; ŞDK platformasının gələcəkdə quraşdırılması üçün tələb olunan hasilatın dayandırılması zərurətini aradan qaldırılır (60-80 gün); Dənizdə birləşdirici qaz boru kəmərlərini qeyri-zəruri etməklə 1-ci Mərhələdə dənizdə mövcud qurğularda modifikasiya işlərinin həcmini minimuma çatdırılır. Bu SD-A platformasında hasilatın 35 gün müddətinə dayandırılmasını qeyri-zəruri edir; Yatağın son istismar dövründə dəniz qaz kəmərlərinin hidravlik gücünün daha səmərəli istifadə olunması ilə ümumi kompressiya yükü ~35 Megavat azalır; Əlavə olaraq dəniz dibi şəraitinin pozulmasını azaldılır; və İstiliyin və elektrik enerjisinin quruda inteqrasiya olunması mümkünlüyü sayəsində ümumi enerji səmərəliliyinin yaxşılaşdırılması üçün imkan yaradılır.
Bunun əsasında da, ŞD2 Layihəsi ŞD2 üzrə Əsas kimi qəbul olunmuş layihə variantı üçün “Dənizdə Kompressiyanın olmaması” variantını qəbul etdi
Layihənin işlənib hazırlanması zamanı ŞD2 sualtı qurğularında hidratın formalaşdırılmasının idarə edilməsi üzrə üstünlük verilən variantların müəyyənləşdirilməsi üçün qiymətləndirmələr həyata keçirildi. Seçmə mərhələsində ŞD2 sualtı hasilat sistemində (SPS), axın xətlərində və rayzerlərdə potensial olaraq formalaşan hidratların idarə olunması üçün müəyyənləşdirilmiş üç variant aşağıda sadalanıb:
Birləşməyə qarşı kiçik dozalı hidratyaratma inhibitorlarının aramsız vurulması (BQ KDHİ) (Variant 2); və Birbaşa elektrik isidicisi (DEH) (Variant 3).
Terminalda ŞD1 MEQ emalı qurğusundan həcmə görə 10 dəfə artıq qurğu tələb edən əhəmiyyətli miqdarda duzlu MEQ-in mövcud olması səbəbindən Variant 1 növbəti qiymətləndirmədən çıxarıldı. Şahdəniz 2 Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Fəsil 4
Qiymətləndirilmiş variantlar
Noyabr 2013-cü il Yekun variant
4/6 BQ KDHİ kimyəvi maddələrinin istifadəsi ehtimal edilən sulaşma sürətləri üçün effektiv hesab olunmadı. Bundan əlavə, qalıq hidrat şlamı dəniz qurğularında emal tələb edərdi. Bu da şlamın emalı üçün texnoloji variantların hazır olmaması səbəbindən risklər yaradar, beləliklə, texnologiyanın təmin edilməsi üçün irimiqyaslı sınaq proqramının həyata keçirilməsi tələb olunardı.
Variant 3 (DEH) hidratın idarə edilməsi üçün əsas vasitə kimi qəbul edildi. Bu texnologiya hasil olunan flüidlərin temperaturunu hidratların formalaşdığı temperaturdan yüksək saxlamaq üçün atqı xətlərinin birbaşa isidilməsini nəzərdə tutur (təxminən 26 C).
üstünlükləri təqdim edir:
Dənizə kimyəvi inventarın və tullantı həcmlərinin minimuma çatdırılması; və Hasilatın dayandırılmasından sonra daha tez normal iş rejiminə qayıtma sayəsində, məşəl qazlarının və əlaqədar emissiyaların minimuma çatdırılması.
ŞD2 Əsas kimi qəbul edilmiş variant çərçivəsində qəbul olunmuş DEH sisteminin və əlaqədar MEQ sisteminin əlavə təfərrüatları Fəsil 5 Bölmə 5.11.2-də verilib
Seçmə mərhələsinin başlanğıcında ŞD2 Əsas kimi qəbul edilmiş variant üzrə fərz olundu ki, quruda və dənizdə elektrik enerjisi iki ayrı avtonom sistem vasitəsilə hasil olunacaq. 2011-ci ilin may ayında elektrik enerjisini sualtı kabellərlə quruda və dənizdə olan sistemlərə təmin edən quruda yerləşən vahid sistem variantının öyrənilməsi üçün qiymətləndirmə həyata keçirildi.
Həm Yüksək Gərginlikli Sabit Cərəyan, həm də Dəyişən Cərəyan variantları nəzərdən keçirildi. Variantlar beş əsas meyar üzrə qiymətləndirildi; kapital xərclər, istismar xərcləri, hasilatın mümkünlüyü, ətraf mühitə təsir və texniki risk. Qiymətləndirmə göstərdi ki, qurudan elektrik enerjisinin təchiz olunması əhəmiyyətli dərəcədə artan kapital xərclərin (ayrıca avtonom sistemlərdən 3-5 dəfə artıq) və artan texniki risklərin qarşısının alınması üçün istismar xərcləri ilə bağlı əhəmiyyətli üstünlüklər təklif etmir.
Ətraf mühitlə bağlı üstünlüklərin qiymətləndirilməsi üçün yatağın istismar müddəti ərzində (YİM) variantlar üzrə istixana qazının (İXQ) (CO 2 kimi) və NO X emissiyaları və yanacağın istifadəsi üzrə modelləşdirmə aparıldı. Tədqiqat Əsas kimi qəbul edilmiş variantla müqayisədə Elektrik enerjisinin sahildən təchiz olunması variantında İQ emissiyalarında və yanacaq qazından istifadədə cüzi azalma göstərdi (~1%). Lakin Elektrik enerjisinin sahildən təchiz olunması variantında NO X emissiyaları Əsas kimi qəbul edilmiş variantla müqayisədə 88% artıq idi.
Qiymətləndirilən texniki, xərc və ətraf mühit meyarları əsasında qurudan elektrik enerjisinin təchiz olunması variantı qəbul olunmadı. ŞD2 Layihəsinin Əsas kimi qəbul edilmiş variantı üçün quruda və dənizdə ayrıca elektrik enerji hasilatı sistemləri variantı saxlanıldı.
Yüklə 0,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|