5 — 6- sinf o‘quvchilari uchun



Yüklə 9,49 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə73/86
tarix07.07.2023
ölçüsü9,49 Mb.
#136103
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   86
jismoniy tarbiya 5 6 uzb

Sochni parvarishlash. 
Buning uchun sochni haftada ikki-
uch marta yuvish, agar u quruq bo‘lsa, 5 kunda bir marta
yuvish mumkin. Shunga muvofiq, sochni sovun yoki sham-
punda yuvsa bo‘ladi. Soch haddan tashqari qurib ketmasligi
lozim. Uni bir marta sovunlab, issiqroq suvda yaxshilab
yuviladi. Sochni yaxshilab quritilgandan so‘ng, tarash tavsiya
etiladi. Uni boshidan oxiriga — uzunasiga taralsa, ma’qul
bo‘ladi. Sochni yirik tishli taroq bilan bir kunda bir necha
marta tarash mumkin. Sochni tarashda massaj qiladigan
maxsus massaj cho‘tkasidan ham foydalansa bo‘ladi.
Tirnoqni parvarishlash.
Ayrim sport o‘yinlari va yakka
kurash turlarida, jumladan, basketbol, gandbol, kurashda
boshqa sport turlariga qaraganda tirnoq orasi ko‘proq iflos-
lanadi. Bu esa tirnoqqa ko‘proq e’tiborni talab qiladi. Qo‘l
va oyoq panjalari tirnoqlarini har haftada bir marta olib
turish shart. O‘sgan tirnoqlarni olgandan keyin maxsus
mayda egovcha bilan ularning chetlarini tekislash lozim,
chunki ular tanaga zarar keltirishi mumkin.
Tish va og‘iz bo‘shlig‘ini parvarish qilish.
Tishlarni
parvarish qilish — bu faqat ularni oppoq qilib saqlash de-
gani emas. Ma’lumki, nosog‘lom tishlar orasida, og‘iz
bo‘shlig‘ida qolgan ovqat zarralari mikroblarning oziqlani-
shi uchun qulay sharoit yaratadi. Bulardan tashqari, og‘iz
bo‘shlig‘ida qolgan ovqat qoldiqlari aynib, og‘izdan noxush
hid kelishiga, tishlar orasida tish toshlari hosil bo‘lishiga va
og‘iz bo‘shlig‘ida turli kasalliklarning kelib chiqishiga sa-
bab bo‘ladi. Milk to‘qimalari bo‘shashib, tishlarning qimir-
lab qolishi va oxir-oqibat uning tushishiga olib keladi.
Shuning uchun tishlarni o‘z vaqtida, doimiy ravishda tish
tozalagich va cho‘tka bilan tozalab yuvib turish kerak.
Tishlarni, odatda, bir kunda ikki marta: ertalab va
kechqurun tozalab yuvish darkor. Bunda, avvalo, tishni
tishga qo‘yib cho‘tkani tepadan pastga yuritiladi, so‘ng


141
og‘izni ochib turib, tishni ichki va tashqi tomonlaridan
yuviladi. Har safar ovqatlangandan keyin og‘iz bo‘shlig‘ini
suv bilan uch-to‘rt marta chayqab tozalansa, maqsadga
muvofiq bo‘ladi.
Og‘iz bo‘shlig‘ini parvarish qilish tish doktorining sa-
natsiya qilishidan iboratdir. Odatda, sanatsiya qilishga tishlar
atrofida yig‘ilgan qattiq yig‘indini, ya’ni toshga o‘xshash
moddalarni tozalash kiradi. Davolab bo‘lmaydigan tishlar-
ni yaxshisi oldirib tashlagan ma’qul. Milklarni massaj qilish
ham foydali, buning uchun ko‘rsatkich barmoqlar yorda-
mida milkning tepa qismidan pastga qarab, pastki qismini
pastdan yuqoriga qarab massaj qilinadi. Massaj harakatlari
yengil bo‘lishi va 3—5 daqiqa davom etishi kifoya.
Chiniqish.
Chiniqish deganda nima tushuniladi? Chini-
qish — bu odamning tashqi muhitga moslashishi yoki
organizmning muhofaza qilish kuchlarini mashq qildirishdir.
Inson qadimdan o‘z salomatligini saqlash maqsadida tabiat
in’omlari — quyosh, havo va suvdan foydalanib kelgan.
Chiniqish nafaqat organizmning turli kasalliklarga qarshi
turishiga, balki, eng avvalo, odam asab faoliyatining yaxshi-
lanishiga, modda almashinuviga, yurak, o‘pka va boshqa
organlar faoliyatining quvvatlanishiga katta yordam beradi.
Bundan tashqari, organizmning umumiy chidamliligi va
ishlash qobiliyati kuchayadi. Lekin qanday chiniqishni
hamma ham bilavermaydi. Ayrimlar o‘ylaganidek, chini-
qish — bu birdaniga sovuq suvda cho‘milish, oyoqyalang
sovuqda va issiqda yurish, muzdek dush tagiga kirish degani
emas.

Yüklə 9,49 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   86




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin