67
Bitkilerle Tedavi Sempozyumu
ALZHEIMER HASTALIĞININ TEDAVİSİNDE
BİTKİ KÖKENLİ İLAÇLAR
Prof. Dr. İlkay Erdoğan Orhan
Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi
Farmakognozi Anabilim Dalı
Alzheimer hastalığı (AH) özellikle yaşlılarda insidansı daha fazla olan, beyin ve zihin
fonksiyonlarında bozulma yanında davranışsal anormalliklerin de görüldüğü prog-
resif bir nörodejeneratif hastalıktır. Halk arasında “bunama” olarak bilinen deman-
sın en yaygın tipi olan AH, özellikle gelişmiş ülkelerde ömrün uzamasıyla artan yaşlı
nüfusla önemli bir sağlık problemi haline gelmektedir. Sosyal ve ekonomik boyutla-
rıyla da sorun olan hastalık kesin tedavisi bulunmadığından dünyada ölüm sebepleri
arasında 4. sıraya yükselmiştir. Tedavisinin bulunamamasında patogenezinin tam ay-
dınlatılamamasının da payı vardır. Ancak hastalığın mekanizmasında “beta-amiloit
plak formasyonu” ve “kolinerjik hipotez”in yer aldığı kabul edilmektedir. Alzhei-
mer hastalarının beyninde sinir iletimini sağlayan nörotransmitter asetilkolin mik-
tarı normalden daha az olduğundan, asetilkolini hidroliz eden enzim asetilkolineste-
razın inhibe edilmesiyle asetilkolin miktarının istenilen seviyede kalmasını sağlayan
etkili bir ilaç grubu “asetilkolinesteraz inhibitörleri” ortaya çıkmıştır. Sentetik ve bit-
kisel kökenli asetilkolinesteraz inhibitörleri bulunmaktadır. Piyasaya ilk çıkan bitki-
sel kökenli inhibitör fizostigmin son çıkan galantamindir. Yakında ilaç olarak piyasa-
ya sunulacağı düşünülen bitkisel kaynaklı bir diğer bileşik huperzin A’dır. AH’nın te-
davisinde kullanılan
Ginkgo biloba
L.’de (Mabet ağacı) asetilkolinesteraz enzim inhi-
bitörlerinden farklı mekanizmalarla etki eden başka bir bitkisel ilaçtır. Mental ve fi-
ziksel performansı artırmak amacıyla kullanılan
Panax ginseng
L.’de (Kore ginsengi)
Çin geleneksel tıbbından modern tıbba kazandırılmış önemli bitkisel ilaçlardandır.
Dostları ilə paylaş: 
