5-mavzu. Tashkilotlar va ularni boshqarish reja


 Tashkilotlar faoliyatini turkumlashtirish. Tashkiliy tuzilmalarning turlari



Yüklə 462,4 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/24
tarix27.10.2022
ölçüsü462,4 Kb.
#66517
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24
5-¼áóºÒ

5.3. Tashkilotlar faoliyatini turkumlashtirish. Tashkiliy tuzilmalarning turlari 
Mehnatni taqsimlanishi tashkilotning eng muhim ta’riflari bo‘ladi.
Hatto agar ikkita kishi bir maqsadga erishish uchun birgalikda ishlayotgan bo‘lsalar ham, 
ular o‘zaro mehnatni taqsimlashlari kerak. Ishni tashkil qiluvchi tarkibiy qismlarga bunday 
taqsimlanishi mehnatni gorizontal bo‘linishi deb ataladi. Ishning katta hajmini kichikroq 
ixtisos- lashtirilgan vazifalarga taqsimlash odamlarning ushbu miqdori mustaqil 
ishlaganlariga qaraganda ancha ko‘proq mahsulotni ishlab chiqarish va sotishga imkon 
beradi, ya’ni mehnatning kattaroq unumdorligini beradi. Kichikroq tashkilotlarda 
mehnatni gorizontal taqsimlanishi ancha kuchsizroq kuzatiladi. Masalan, umumiy 
ovqatlantirish korxonalarining bir vaqtda boshqaruvchilari ham bo‘lgan egalari, ovqat 
tayyorlashlari va keluvchilarga xizmat ko‘rsatishlari mumkin. 
Yirik va o‘rtacha tashkilotlarda gorizontal taksimlanish yetarlicha aniq kuzatiladi. U 
o‘ziga xos vazifalarni bajaruvchi va aniq maqsadlarga erishuvchi bo‘linmalarni tashkil 
qilish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Ular bo‘limlar, xizmatlar, sektorlar va h.k. deb 
ataladilar. Tashkilot kabi, uning bir qismi bo‘lgan bo‘linmalar ham odamlar guruhidan 
tashkil topadilar va bu odamlar faoliyatini umumiy maqsadlarga erishish uchun muvofiq- 
lashtirish kerak. Buning uchun muhnatni vertikal taqsimlanishi kerak, bunda bitta 
bo‘linma rahbari boshqa bo‘linmalar rahbarlarining ishini muvofiklashtiradi, ular ham, o‘z 
navbatida, keyingi bo‘linmalar rahbarlarinig ishini muvofiqlashtiradilar. Mehnatni bunday 
vertikal taqsimlash natijasida boshqaruv bosqichlari tashkil bo‘ladilar. 
Demak, tashkilotda mehnat taqsimotining ikkita ichki uzviy shakllari mavjud.
Birinchisi – bu mehnatni umumiy faoliyatning qismlarini tashkil qiluvchi tarkibiy 
qismlarga taqsimlash, ya’ni gorizontal taqsimot, ikkinchisi– harakatlarni muvofiqlashtirish 
bo‘yicha ish, ya’ni vertikal taqsimot. Bu harakatlarni muvofiklashtirish bo‘yicha faoliyat 
boshqaruv- ning mohiyatini tashkil qiladi. 
Tashkilotni rivojlanishi jarayoni, uning faoliyatini turkumlash- tirish oltita 
bosqichdan tashkil topadi. 

Yüklə 462,4 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin