Microsoft Word Qabusname doc
Yüklə 1,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
264
vaxtında Sahib İsmayıl ibn Əbbad 265 iki gün saraya gəlib divanxanada oturmur və heç kəsi qəbul etmir. Xəbərçi bunu Fəxrüddövləyə çatdırır. Fəxrüddövlə bir adam göndərib deyir: "Sənin qanıqara olduğunu eşitdim, əgər ölkədə qanıqaralığa səbəb olan bir şey varsa, de, çarə qılaq, yox bizdən küsübsənsə, üzr istəyək". Sahib deyir: "Allah eləməsin, mən hökmdarımdan küsüm, şah öz kefində olsun, məmləkətin işləri də öz qaydasındadır, mənim bu qanıqaralığım da tez keçər". Üçüncü gün o, əvvəlki kimi kefi kök, damağı çağ, saraya gəlir, Fəxrüddövlə soruşur: "Nə üçün qanın qara idi?" Deyir: "Mənim casusum Kaşğardan yazmışdı ki, Xaqan filan sərkərdə ilə söhbət etmişdir. Bilmirdim nə barədə danışıblar, çörək boğazımdan getmirdi, qanım qaralmışdı ki, nə üçün Türküstan xaqani Kaşğarda söz danışsın, biz burda bilməyək niə deyibdir. Bu gün başqa bir məktub gəldi,bildim o nə məsələ imiş, ürəyim şad oldu". Deməli, dünya şahlarının halından xəbər tutub onları öz hökmdarına çatdırmaq lazımdır ki, dost və düşməndən arxayın olasan, sənin iş bacarığın da meydana çıxa. İş tapşıranda layiq adama tapşır, tamah xatirinə dünyanı zalım adamların əlinə vermə, Büzürcmehrdən soruşdular: "İş başında sənin kimi adam ola-ola nə üçün Sasanilərin işi belə xarab oldu?" Dedi: "çünki böyük işlərdə kiçik xidmətçilərdən kömək gözlədilər, ona görə bu kökə düşdülər". Müflis mə'mura iş tapşırma, o, öz yükünü tutmayınca, sənin yükünü qaldırmayacaq. Görmürsənmi, tarlaları və ləkləri sulayarkən, www.duddud.com - Elektron kitab, proqram yükləmə saytı www.duddud.com saytından yüklənlib arx yaş olanda su tarlaya və ləklərə tez çatır, çünki nəm torpaq suyu canına çox çəkmir, lakin arx quru, çoxdan su görməmiş olsa, əvvəlcə suyu canına çəkib doymayınca, onu tarla və ləklərə çatdırmır. Deməli, müflis mə'mur quru arx kimidir, əvvəlcə özünü doydurar, sonra sənin hayına qalar. Bir də verdiyin əmrlərin qədrini bil, hörmətini saxla, heç kəsə heç vəchlə yol vermə ki, onlara e'tinasız yanaşsın və ya onun əksini etsin. H e k a y ə t. Belə eşitmişəm ki, Əbülfəzl Bəl'əmi 266 Səmərqənd divanxanasının rəislərini Səhl Xocəndiyə 267 tapşırır, bu barədə fərman verir, möhür vurur və ona xələt bağışlayır. Yola çıxan günü vidalaşmaq və fərmanı almaq üçün xacənin sarayına gedir. Vidalaşdıqdan, xeyir-duadan sonra, açıq demək istədiyi sözləri deyir, sonra təklikdə qalmağı xahiş edir. Xacə əmr edir onları tək buraxsınlar. Səhl deyir: "Ağamın ömrü uzun olsun, mən gedib işə başlayandan sonra, yəqin ki, buradan fərmanlar gələcəkdir, ağam mənə buyursun görüm bəndəsi hansı işarəyə görə bilsin ki, bunu yerinə yetirmək lazımdır, onu yox, bilsin ki, edilməli hansıdır, edilməməli hansı". Əbülfəzl Bəl'əmi deyir: "Ey Səhl, yaxşı dedin, bilirəm ki, bunu uzun müddət fikirləşibsən, biz də gərək bu barədə bir az fikirləşək, fikirləşməli məsələlərdə dərhal cavab vermək doğru deyil, bir neçə gün gözlə". Səhl Xocəndi evinə qayıdır; Süleyman ibn Yəhya əsSorani 268 Səmərqəndə divan sahibi tə'yin edir, fərman verib xələt bağışlayır və yola salırlar. Səhlə isə əmr edilir ki, bir il evdən dişarı çıxmamalıdır. Səhl bir il evində dustaq oturur. Bir ildən sonra Bəl'əmi onu çağırıb deyir: "Ey Səhl, sən nə vaxt bizim iki fərmanımızı görmüsən ki, biri düz olsun, biri yalan?" Biz dünyanın böyuklərini qılınc gücünə müti olmağa məcbur edirik. Bizim əmrimiz bir olur. Bizdə nə axmaqlıq görübsən ki, biz əlimiz altında olanlara əmri yerinə yetirməməyi öyrədək? Yerinə yetirmək istədiyimizi əmr edirik, istəmədiyimizi isə əmr etmirik. Biz heç kəsdən qorxub ehtiyat etmirik, işdə də aciz deyilik. Sənin bizim haqqımızdakı ehtimalın yalnız acizlərin işidir. Sən bizi işdə piyada hesab etdiyin üçün, biz də səni vəzifədə piyada saxladıq, ona görə göndərmədik ürəyində fikirləşməyəsən ki, guya bizim verdiyimiz əmrləri icra etməmək də olar. Kimdə o cürət var ki, bizim fərmanlarımıza əməl etməsin?" 172 / ﻪﻣﺎﻨﺳﻮﺑﺎﻗ .…………………………………………….. Nə qədər sağsan, yalan fərman vermə, mə'murun sənin əmrini yerinə yetirməsə, ona yaxşıca qulaqburması ver; sən öz sağlıqında öz imzanı yüksək tutub öz fərmanlarını icra etdirə bilməsən, keçmiş vəzirlərin fərmanları əsasında işlədikləri kimi, səndən sonra heç kəs sənin fərmanın əsasında işləməz. Demək, şahların və vəzirlərin fərmanları bir, hökmləri qəti olmalıdır ki, əzəmət yerində qalsın, işlər yaxşı getsin. Şərab içmə şərab içməkdən səhlənkarlıq, süstlük və günah törəyir. İlahi, bizi əyyaş vəzir və vəkildən sən özün saxla. Əgər şah əyyaşlıq etsə, vəzirin də başı şərab içməyə qarışsa ölkənin işi tez xarab olmağa üz qoyar, həm özünə, həm ağana xəyanət etmiş olarsan. Dediyim kimi ol, vəzirlər ölkənin gözətçiləridir, çox pis olar ki, gözətçilərə bir də başqa bir gözətçi qoyulsun. Əgər vəzirlik qismət olmasa, sipəhsalar olsan, sipəhsalarlıq şərtlərini də bil. Allah köməyin olsun. www.duddud.com - Elektron kitab, proqram yükləmə saytı www.duddud.com saytından yüklənlib |