6- mavzu: IX-XII asrlarda o„zbek davlatchiligi, siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy hayot. Reja
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Islom madaniyati IX-XII asrlar davri nafaqat
dunyoviy fanlarning yuksaklab borishi bilan, shu bilan birga islomiy madaniyat va ma‟naviyatning shakllanib, chuqur ildiz otib borishi, bu sohada talay etuk olimu ulamolarning etishib chiqib, Vatanimiz sha‟nini olamaro, ulug„laganligi bilan ham tavsiflanadi. Garchand islom dini Arabistonda vujudga kelgan bo„lsa-da, biroq yangi ilohiy ta‟limot Turkiston zaminida ravnaq topdi, takomiliga erishdi. Turkiston musulmon dunyosiga Xorazmiylar, Buxoriylar, Termiziylar, Nasafiylar, Samarqandiylar taxalluslari bilan ijod qilgan ko„plab noyob iste‟dod sohiblarini etishtirib berdi. Islom va uning asosiy ta‟limoti aks etgan «Qur‟oni Karim» g„oyalarining o„lka hayotiga kirib kelishi va keng yoyilishi, shuningdek, mahalliy xalqlarning musulmonchilik tamoyillari va udumlarini qabul qilishi hamda ularga e‟tiqod bog„lashi davomida asta-sekin islom madaniyati shakllanib, chuqur ildiz otib bordi. Bunda shu yurt zaminidan etishib chiqqan buyuk islomshunos allomalarning xizmati benazirdir. Yurtimiz zaminida n etishib chiqqan islom olamining buyuk siymolari Ismoil al-Buxoriy (810- 870) Hadis ilmining asoschisi Abu Iso at-Termiziy (824-892) Hadis ilmi peshvolaridan Abu Mansur Moturidiy (vafoti 945 y.) Moturidiya tariqati asoschisi Abu al-Mu‟iyn an- Nasafiy (1027-1114) Kalom ilmi yirik namoyandasi Xo„ja Ahmad Yassaviy (1041-1167) Yassaviya tariqati asoschisi Najmiddin Kubro (1145- 1221) Kubraviya tariqati asoschisi Abdulloh G„ijdivoniy (1103-XII asr ikkinchi yarmi) Tasavvuf ilmi asoschilaridan Bahouddin Naqshband (1318-1389) Naqshbandiya tariqati asoschisi. Xo„ja Ahror Valiy (1404-1490) Naqshbandiya tariqatining yirik namoyadasi Yurtimizda islomiy madaniyatning yuksalib borishi barobarida uning ulug„vor g„oyalari, asl maqsadlarini keng tashviq, targ„ib qilish, ayniqsa hadis ilmini asosli tadqiq etish kuchayib bordiki, bunda sarzaminimizdan chiqqan qator buyuk muhaddis olimlarning xizmati katta bo„ldi. Hazrati payg„ambarimiz Muhammad Alayhivassalom nomi va u zoti sharifning muborak so„zlari bilan bog„liq «Qur‟oni Karim» oyatlari mazmuni, mohiyatini teran tushunish va anglab etishga muhim kalit bo„lib xizmat qiladigan hadisshunoslik ilmi IX asrda jiddiy rivoj topdi. Butun musulmon olamida eng ishonchli manbalar deb tan olingan 6 ta ishonchli hadislar to„plami (as-sihoh as sitta) xuddi shu davrda yaratildi. Ular orasida Hadis ilmida «Amir al-mo„minin» degan sharafli nomga sazovor bo„lgan Imom al- Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|