7-bob. ToʻGʻridan-toʻGʻri marketing va kompyuter tarmoqlaridagi marketing

10.3. Integratsiyalashgan marketing kommunikatsiyalari
majmuasi
Marketing kommunikatsiyalari tadbirlari kompleksida reklamaning roli qanchalik yuqori boʻlsa, byudjet ham shunchalik katta boʻladi. Ommaviy tovarlar chakana savdosida reklama eng qimmat turadi. Xabardorlik esa korxonaga eslashdan qimmatga tushadi. Tovarga talab xaridor savdo doʻkoniga kelishidan avval shakllantirilgan boʻlishi lozim. Tovarni eslash va mashhurlikni oldindan mustahkamlashni taʼminlash boʻyicha kampaniya toʻgʻridan-toʻgʻri marketing usullari bilan taqqoslaganda, qimmatbaho reklama vositalarini qoʻllashi va isteʼmolchi bilan qoʻshimcha muloqotlar tufayli byudjetda koʻproq aks etishadilar. Ulgurji savdoda va ishlab chiqarish vositalarini sotishda asosiy xarajatlar shaxsiy sotuvlarga toʻgʻri keladi.
Tovar markasi va korxona imijini qoʻllab-quvvatlash xarajatlari ancha yuqori, lekin ular qoʻshimcha sotuvga olib keladi. Sifatni targʻib etishga koʻp mablagʻ sarflanadi. Agar sifatni idrok qilishni saqlash yoki yangi tovar raqobatbardoshligini taʼminlash istagida boʻlsak, marketing kommunikatsiyalari tadbirlarini amalga oshirish uchun qoʻshimcha xarajatlarga tayyor boʻlish kerak.
Har xil turdagi marketing aloqa kanallari kommunikatsiya maqsadlariga erishishga sezilarli taʼsir koʻrsatishi mumkin, ammo kompaniyalarning oʻziga xos afzalliklari va kamchiliklari mavjud. Integratsiyalashgan yondashuvni amalga oshirishda har bir aloqa turidan foydalanish samaradorligi yuqori boʻlishi mumkin. Marketing, nafaqat, isteʼmolchiga qanday taʼsir qilishini, balki ushbu unsurlarning bir-biri bilan oʻzaro taʼsirini ham hisobga olish kerak.
Umuman olganda, shaxsiy boʻlmagan kommunikatsiya kanallari sotib olish qarori jarayonining dastlabki bosqichlarida muhimroqdir. Shaxsiy kommunikatsiya kanallari esa baholash, sinovdan oʻtkazish va yakuniy qaror qabul qilish jarayonida ahamiyatli boʻladi. Qaror qabul qilish bosqichiga, mahsulot xususiyatlariga va boshqa omillarga qarab, marketing kommunikatsiyalarining har bir vositasining isteʼmolchiga taʼsir qilish darajasidagi farq rejalashtirish va tashkil etishga kompleks yondashuvni joriy qilish zarurati uchun sababdir.
Kommunikatsion marketing kompaniyasining samaradorligini baholash aloqa kompaniyasi samaradorligining eng qiyin bosqichi boʻlib, xarajatlarni optimallashtirish va iqtisodiy samaradorlikni tahlil qilish uchun zarur hisoblanadi. Kompaniya kelgusidagi kampaniyalarni yaxshilash maqsadida joriy kommunikatsiya kampaniyasining natijalarini oʻlchashi, shuningdek, boshqa marketing unsurlariga sarflangan xarajatlarga nisbatan marketing kommunikatsiya xarajatlarining samaradorligini baholashi kerak. Korxonaning salohiyatli moliyaviy imkoniyatlari eng muhim omil hisoblanadi. Sotuv hajmi va ayniqsa, foyda yetarli boʻlganda tadbirkorlar isteʼmolchiga taʼsir etish uchun koʻproq imkoniyatga ega boʻlgani kommunikatsion byudjetda oʻz aksini topadi.
Milliy bozorga kirishga faqat yetarlicha moliyaviy resurslarga ega boʻlgan juda yirik tadbirkorlik strukturalari erisha oladi. Yirik korxonalar baʼzida kafolatlangan ijobiy natijani rejalashtirmasdan tavakkal qilishi ham mumkin. Resurslari cheklangan boʻlgan kichik va oʻrta korxonalar bunday tajriba oʻtkazishga mablagʻlarni tejashga majbur.
Shu sababli xarajatlarni rejalashtirishda ularni bozor ulushi bilan taqqoslab, raqobatchilarning kommunikatsiya harakatlarini hisobga olish zarur. Marketing kommunikatsiyalariga ancha kamroq mablagʻ sarflagan holda bozorda sotish ulushi boʻyicha raqobatchilardan oʻzib ketish yoki ularga yaqinlashish qiyin.
Kommunikatsion kompaniyaning samaradorligi deganda, kompaniya natijasida olingan samaraning aloqa xarajatlariga nisbati tushuniladi. Biroq, shuni hisobga olish kerakki, kompaniyaning aloqa xarajatlarining haqiqiy natijasi shaklida sotib olingan paytdan boshlab, maʼlum vaqtdan keyin amalga oshirilishi mumkin.
Marketing kommunikatsiyalarining sotuvdan tashqari taʼsirini baholash mumkin boʻlgan bir nechta muhim jihati mavjud. Avvalo, bu mahsulot xabardorlik parametri. Salohiyatli mijozlarning soʻrovlari orqali muloqot samaradorligini aniqlash mumkin. Masalan, respondentlardan maʼlum bir sohada ishlaydigan uch firmani roʻyxatga olish soʻralishi mumkin. Soʻrov marketing faoliyatini amalga oshirishdan oldin yoki keyin bajariladi. Ikki holatda ham kompaniya nomini bergan respondentlarning ulushi hisoblanadi. Kompaniyadan oldin va keyin bunday soʻrovlar natijalarida kompaniya pozitsiyasining oʻzgarishi, ayniqsa, agar maqsadlar miqdoriy jihatdan belgilangan boʻlsa, aloqa maqsadlariga erishish dinamikasini baholash imkonini beradi.
Marketing kommunikatsiyalari qiymati tovarni boshqalardan ajratib turadigan tavsifnomalarga bogʻliq. U qanchalik oddiy va isteʼmolchi tushunishi uchun ochiqroq boʻlsa, ilgari surish shunchalik arzonga tushib, isteʼmolchini jalb qilish boʻyicha kam harakat qilishga toʻgʻri keladi. Brend tovarlar markasi mavjudligida butun assortimentni bitta marka ostida “soyabonsimon” ilgari surish har bir tovarni alohida ilgari surishdan koʻra, korxonaga arzon tushadi. Agar bozor yaxshi segmentlangan, qismlarga ajratilgan, isteʼmolchi soʻrovlarini taʼminlash nuqtai nazaridan korxona uchun eng qulay boʻlsa, marketing kommunikatsiyalari xarajatlari ham kamroq talab etiladi. Isteʼmolchini bilgan holda unga maqsadli yoʻnaltirilgan tarzda murojaat qilish mumkin va shunday ekan, tasodifiy muloqot doirasi yoʻqligi tufayli yoʻqotishlar ehtimoli pasayadi.