7-bob. ToʻGʻridan-toʻGʻri marketing va kompyuter tarmoqlaridagi marketing

10.2.Marketing kommunikatsiya kanalini tanlash
Marketing kommunikatsiya kanallarini tanlash ilgari oʻtkazilgan marketing tahliliga mos kelishi kerak.
Tanlovni belgilovchi omillar qatoriga quyidagilar kiritishimiz mumkin:

• 
  maqsadli auditoriyaning xususiyatlari;
  
• 
  mahsulotning hayot davrining bosqichi;
  
• 
  isteʼmolchining javobi munosabati;
  
• 
  raqobat muhiti;
  
• 
  isteʼmolchilarning xarid qilish qarorlari xususiyatlari;
  
• 
  mahsulotning qoʻllanishdagi xususiyatlari.
  

Kommunikatsion marketing kanallarini tanlash muammosini ikki asosiy guruhga boʻlish mumkin: umumiy va xususiy. Birinchi bosqichda belgilangan maqsadlarga eng mos keladigan aloqa kanallarining turi tanlanadi. Keyingi bosqichda maxsus nashrlar, koʻrgazmalar va maxsus tadbirlar oʻtkaziladigan joylar aniqlanadi.
Birinchidan, biz tanlagan bozor xususiyatlariga mos keladigan axborot kanallaridan ajratib olish kerak. Ommaviy aloqa kanallari bilan bir qatorda, mahalliy aloqa kanallari va shaxsiy maʼlumot kanallari mavjud. Bunda ommaviy aloqa kanallariga radio, televideniye, bosma ommaviy nashrlar axborot vositalari, transportda reklama, qisman tashqi reklama va Internetdagi reklama kiradi. Mahalliy aloqa kanallari ommaviy kanallar bilan bir xil, ammo tor yoʻnalishga ega, masalan, koʻrgazmalar, ixtisoslashtirilgan bosma nashrlar kabi.
Marketing aloqa kanallarini tanlash uchun bir qator parametrlardan foydalaniladi. Parametrlarning toʻrt asosiy guruhi mavjud.

Rag’batlantirish ko’rsatkichlari	Mijozlar	Mahsulot	Holat/maqsad
Jug’rofiyasi	Mijozlar soni ( bitta, ikkita, O’rtacha Ko’p)	Xususiyatlari Tasnifi Narx toifasi	Tovarni rag’batlantirishdan maqsad Kompaniyaning bozordagi maqomi
Vaqt bilan o’lchash	Xaridorning savdo bosqichidagi holati	Hayot davri bosqichi	Bozordagi kompaniyaning holati

Tadbirkorlar resurslarni tejamkorlik bilan sarflash maqsadida mablagʻlarning tarqalib ketishi oldini olish uchun taʼsir foydasini asta-sekinlik bilan kengaytirib, alohida bozorlarni ketma-ketlikda oʻzlashtirish haqida qaror qabul qiladi. Muayyan segmentlardagi isteʼmolchilar kichik guruhlariga tanlab qilinadigan aniq “zarba”lar segmentlarni eng kichik xarajatlar bilan egallashga imkon beradi.

Xarajatlar tovarning hayotiylik davri bosqichlariga bogʻliq. Isteʼmolchi hali tovar bilan tanish boʻlmagan tovarni kiritish davri hayotiylik davrida taʼsir koʻrsatish uchun eng qimmat hisoblanadi. Yangi tovarda xarajatlar umumiy miqdorida kommunikatsiya xarajatlari yetuk tovarga nisbatan koʻproq.
Tovarning afzalliklarini batafsil tushuntirish, imkon qadar koʻp sonli marketing kommunikatsiyalari vositalaridan foydalanib, eʼtibor jalb qilish kerak. Kiritish davrida marketing kommunikatsiyalari umumiy xarajatlarning 15-20% ini tashkil qilishi mumkin. Kiritish bosqichida tovar toifasining umumiy jihatlaridan foydalanish mumkin emas va oldingi gʻoyalar eskirganligini tushuntirish lozim. Uyali aloqa telefonlari paydo boʻlganda ular hamkorlar bilan doimiy aloqani, jumladan, keskin vaziyatlarda ham kafolatlash sifatida ilgari surilgan. Hozirda esa tovarning qoʻshimcha funksiyalari va dizaynni tushuntirish muhim hisoblanadi.
Joriy qilish bosqichida boshlangʻich nazorat hajmiga erishilgach, agar tadbirkorlar oʻsish bosqichiga kirish istagida boʻlsa, kommunikatsion taʼsirni kengaytirish, bilan marketing kommunikatsiyalari xarajatlarini oshirish zarur.