yechish a) 1. ni va molekula diametri d ni qo’llagan xolda topamiz:
2.Ideal gaz qonuni RV=NkT dan =N/V ni topamiz:
va d ning son qiymatlarini qo’yib, ni xisoblaymiz:
b) 1. O’rtacha erkin yugurish yo’li orqali 𝞃 ni topamiz?
2. o’rniga deb yozamiz:
3. ligidan
Tekshirish Molekulalarning o’rtacha erkin yugurish yo’li molekula diametri dan 174 marta kattadir. Agar o’rtacha erkin yugurish yo’lining qiymati molekula diametridan kichik bo’lganida bizning xisoblashlarimizda xato ketgan deyilardi.
To’qnashishlar chastotasi bir sekund ichida yuz bergan to’qnashishlar sonidir 1/𝞃 8 х 109
BOLSMAN TAQSIMOTI Tashqi kuchlar bo`lmaganda gaz molekulalarining muvozanat holatidagi konsentrasiyasi hamma yerda birday bo`ladi. Biroq kuch maydonlari bo`lganida bunday bo`lmaydi. Masalan, og`irlik kuchi maydonida joylashgan ideal gazning konsentrasiyasi balandlik ortishi bilan quyidagi qonun asosida kamayib boradi:
(1)
bu yerda n va n0 - oralaridagi masofa farqi x ga teng bo`lgan nuqtalardagi hajm birligidagi molekulalar soni, -kattalik molekulaning x balandlikdagi potensial energiyasini bildiradi. Agar og`irlik kuchi o`rnida biror boshqa kuch ta`sir qilsa ham molekulalarning potensial energiya bo`yicha taqsimlanish xarakteri o`zgarmaydi.
Agar gaz yoki o`zini gazga o`xshab tutuvchi har qanday zarrachalar qandaydir kuch maydonida bo`lib, shu tufayli uning zarralari biror potensial energiyaga ega bo`lsa, u holda berilgan U potensial energiyali zarralar soni quyidagi formula bilan aniqlanadi:
Issiqlik muvozanati sharoitida U potensial energiyali zarralar sonini topishga imkon beruvchi bu ifodaga Bolsman taqsimoti deb ataladi.
