7-mavzu Bozor iqtisodiyotiga o’tish davri va uning O’zbekistondagi xususiyatlari

bozor 
iqtisodiyotiga 
o‘tishningbirinchi bosqichida quyidagi ikkita vazifani birdaniga hal qilish maqsad qilib 
qo‘yilganligi ta’kidlanadi: 
- totalitar tizimning og‘ir oqibatlarini engish, tanglikka barham berish, 
iqtisodiyotni barqarorlashtirish; 
- Respublikaning o‘ziga xos sharoitlari va xususiyatlarini hisobga olgan holda bozor 
munosabatlarining negizlarini shakllantirish.
2
SHu vazifalarni hal qilish uchun birinchi bosqichda isloh qilishning quyidagi 
muhim yyo‘nalishlari aniqlab olindi va amalga oshirildi: 
2
Каримов И.А. Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида. Т.: «Ўзбекистон», 1995, 19-
бет. 

---

- o‘tish jarayonining huquqiy asoslarini shakllantirish, islohotlarning qonuniy-
huquqiy negizini mustahkamlash; 
- mahalliy sanoat, savdo, maishiy xizmat korxonalarini, uy-joy fondini 
xususiylashtirish, qishloq xo‘jaligida va xalq xo‘jaligining boshqa sohalarida 
mulkchilikning yangi shakllarini vujudga keltirish; 
- ishlab chiqarishning pasayib borishiga barham berish, moliyaviy ahvolning 
barqarorlashuvini ta’minlash. 
Respublikada bozor munosabatlariga o‘tishning birinchi bosqichida 
iqtisodiyotda va ijtimoiy sohada yuz bergan tub o‘zgarishlar uning o‘z 
taraqqiyotida keyingi sifat jihatdan yangi bosqichga o‘ta boshlash uchun 
mustahkam shart-sharoit yaratdi. SHu bilan birga isloh qilishning birinchi bosqichi 
natijalari keyingi bosqichning strategik maqsadlari va ustun yyo‘nalishlarini aniq 
belgilab olish imkonini berdi. 
Ikkinchi bosqichda investitsiya faoliyatini kuchaytirish, chuqur tarkibiy 
o‘zgarishlarni amalga oshirish va shuning negizida iqtisodiy o‘sishni ta’minlab, 
bozor munosabatlarini to‘liq joriy qilish maqsad qilib qo‘yiladi. SHu maqsaddan 
kelib chiqib O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti I.A.Karimov asarida 
bu bosqich uchun quyidagi bir qator vazifalar ajratib ko‘rsatildi: 
- davlat mulklarini xususiylashtirish sohasida boshlangan ishni oxiriga 
etkazish;
- ishlab chiqarishning pasayishiga barham berish va makroiqtisodiy 
barqarorlikni ta’minlash;
- milliy valyuta-so‘mni yana ham mustahkamlash; 
- iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishini tubdan o‘zgartirish, xom ashyo etkazib 
berishdan tayyor mahsulot ishlab chiqarishga o‘tish.
3
O‘tish davrining ikkinchi bosqichida aholining kam ta’minlangan qatlamlarini 
ijtimoiy himoyalashni kuchaytirish, ularga tegishli yordam ko‘rsatish borasida 
birinchi bosqichda tutilgan yo‘l davom ettiriladi. 
O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti I.Karimov ta’kidlab 
o‘tganlaridek, hozirgi bosqichda «erkinlashtirish va islohotlarni chuqurlashtirish 
nafaqat iqtisodiy, balki ham ijtimoiy, ham siyosiy vazifalarni hal qilishning asosiy 
shartidir»
4
. Bu esa iqtisodiyot sohasida quyidagi aniq vazifalarni amalga oshirishni 
ko‘zda tutadi: 
- iqtisodiyotning barcha sohalari va tarmoqlarida erkinlashtirish jarayonini 
izchillik bilan o‘tkazish va iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish; 
- xususiylashtirish jarayonini yanada chuqurlashtirish va shu asosida amalda 
mulkdorlar sinfini shakllantirish; 
- mamlakat iqtisodiyotiga xorij sarmoyasini, avvalo, bevosita yo‘naltirilgan 
sarmoyalarni keng jalb etish uchun qulay xuquqiy shart-sharoit, kafolat va iqtisodiy 
omillarni yanada kuchaytirish; 
- kichik va o‘rta biznes iqtisodiy taraqqiyotda ustivor o‘rin olishiga erishish; 
3
Каримов И.А. Ўзбекистон буюк келажак сари. Т.: Ўзбекистон, 1998. 332-333 бетлар. 
4
Қаранг: И.А. Каримов. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт пировард мақсадимиз. Т.: 
Ўзбекистон, 2000, 15-бет. 

---

- mamlakatning eksport salohiyatini rivojlantirish va mustahkamlash, 
iqtisodiyotimizning jahon iqtisodiy tizimiga keng ko‘lamda integratsiyalashuvini 
ta’minlash; 
- 
iqtisodiyotda 
mamlakatimiz 
iqtisodiy 
mustaqilligini 
yanada 
mustahkamlashga qaratilgan tarkibiy o‘zgarishlarni izchil davom ettirish.