Kur, sokov, kar pedagog Elen Keller (1880 - 1968). 19 oylik oylik paytida chalingan bir kasallik tufayli kur, kar va sokov bulib kolgan. Bunga karamay u erishgan marralar afsonaviy muvafakkiyatga aylandi. Beshta tilni bilgan, velosiped, kanoe va yelkanli kema orkali sayr kila oladigan, suzishni, shaxmat uynashni bilgan Elen Keller yozgan makolalari va bir nechta kitoblari bilan uzi singari nogironlarga juda katta askotgan. Amerika kuzi ojizlar vakfida faoliyat yuritgani bois dunyoning juda kuplab davlatlarida bulgan. Bir zamonlar Kellerning dusti bulmish mashxur yozuvchi Mark Tven u xakda shunday degan: “TSezar, Makedonskiy, Napoleon, Gomer, SHekspir va boshka kuplab barxayot siymolar guruxiga mansub buyuk inson. Bundan 1000 yil utib xam bugungidek mashxur bulib koladi”. “Xdyotimning xikoyasi” kitobi klassik asarlar katoridan joy egalladi, 50 dan ortik tillarga ugrildi. 1953 yilda Elen Keller xayoti xakida xujjatli filьm ishlandi va ushbu filьm “Oskar” mukofotini kulga kiritdi. Inson xukuklari ximoyachisi Roza Parks (1913 - 2005). XX asrning urtalarida AKDTning janubiy shtatlarida ok tanlilar va kora tanlilar avtobuslarda aloxida urindiklarda utirish an’anasi bulgan. 1955 yilda Alabamada bir ok tanli odam kora tanli bulgan Parksdan uziga joy berishni suraydi. Ok tanlilarga oid urindikda utirgan Parks urnidan turmaslikka karor kiladi va bu “aybi” uchun uni kamokka olishadi. Bu vokea mamlakatda kora tanlilarning xak-xukuklarini talab kilish borasidagi ilk namunalardan biri sifatida tan olindi. Ushbu vokeadan sung kora tanlilar bir yil avtobusga minishdan bosh tortishadi va fakat piyoda yurishadi. Bundan keyin federal maxkama bu ayirmachilk konunini bekor kilishga majbur bulgan. 1996 yilda xukumat tomonidan “Xurriyat” oltin medali bilan takdirlangan. 1999 yilda “Time” nashri Roza Parksni “XX asrning inson xukuklarini ximoyachisi” deb e’lon kildi.