8-mavzu. YaSsi va barabanli sim g‘alvirlar reja

1–rasm. Eng katta tezlanishni aniqlash sxemasi.

Gorizontal (yotiq) elakda yotgan bo‘lakning harakatini ko‘rib chiqamiz (1–rasm). Bo‘lakga ta’sir etuvchi inersiyali kuchlanish Ri quyidagiga teng bo‘ladi: ^R^i^= ma^,^n ^(1) bu yerda: m – bo‘lak massasi, kg; a – elak tezlanishi, m/sek^2

Kuchlar inersiyasi kattaligi bo‘laklarga berilishi mumkin, g‘alvir va material bo‘lagi o‘rtasidagi ishqalanish kuchi F quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:

F = Gf = mgf , (2)

bu yerda: f – tinch holatda ishqalanish koeffitsienti;

G– bo‘lakning og‘irlik kuchi, n.

Shunday qilib,

R_i = ma = F = mgf , (3)

bu yerdan
a = fg.	(4)

Binobarin, (4) tenglama u holda sim g‘alvirning minimal qiymati tezlanishini aniqlaydi, bundan pastda material bo‘lagiga nisbatan joylashuviga ega bo‘lmaydi. Lekin sim g‘alvir tezlanishi kattaligi ushbu qiymatni oshirishi bilan sim g‘alvirdan bo‘lak ajralib chiqadi va mustaqil ravishda harakatlanadi, ya’ni sim g‘alvirda elash jarayoni boshlanadi.
Qurilish materiallari sanoatida ishlatiladigan yassi tebranuvchi sim g‘alvirlar quyidagi ko‘rinishlarga bo‘linishi mumkin: bo‘ylama tebranishli va vertikal (tik) tekislikda aylana tebranishli. Oxirgi vaqtlarda bunga qaramasdan quyidagi ko‘rib chiqiladigan sim g‘alvirlarning tipi ishlab chiqarilmayapti, ushbu sim g‘alvirlarning mexanikasiga ma’lum qiziqish bo‘lmoqda.
Bo‘ylama tebranishli sim g‘alvirlar ikkita tipga bo‘linadi: tekislikga egilgan bo‘ylama tebranishli va tekislikga egilgan burchak ostida tebranishli.
Tekislikga egilgan bo‘ylama tebranishli sim g‘alvir markazi siljigan simmetrikli mexanizmlari (2–rasm a sxema) yon devorlari ramalar va tag g‘alvirdan (2) tashkil topgan. Rama tortish kuchiga (3) osilgan va tasmali o‘tkazgich orqali elektrodvigateldan aylanish oladigan, uzatma valida mahkamlangan markazi siljigan g‘alvir (4) tekislik bo‘ylab harakatga keltiriladi.
a )

b)