8-mavzu. YaSsi va barabanli sim g‘alvirlar reja

Tebranuvchi sim g‘alvirlarning ishlab chiqarish samaradorligini hisoblash

Tebranuvchi sim g‘alvirlarning ishlab chiqarish samaradorligi Q quyidagi formula bilan aniqlanadi:

Q = mqFk₁k₂k₃ , (1)

bu yerda: m – material donalari tarkibi va notekis ta’minlovchi imkoniyatini hisobga oluvchi koeffitsienti (dona shakli va sim g‘alvir tipi bo‘yicha m qiymati 1–jadvalda keltirilgan);

q – 1 m² elak maydonining solishtirma ishlab chiqarish samaradorligi, m³/s;
F– sim g‘alvir elagining maydoni, m²;
k₁ – sim g‘alvirning hisobga oluvchi burchak qiyaligi koeffitsienti;
k₂ – boshlang‘ich materialning pastki darajasidagi fraksiyasi (bo‘lakcha) tarkibi foizini hisobga oluvchi koeffitsienti;
k₃ – elak tirqishining yarmidan kichik o‘lchami, pastki darajasidagi donalar fraksiyasi (bo‘lakcha) tarkibi foizini hisobga oluvchi koeffitsient.

																									1–jadval
					m koeffitsienti qiymati
Tebratkich tiplari												m koeffitsienti qiymati
										Shag‘al uchun										Chachiq tosh uchun
Gorizontal											0,8											0,65
Qiya											0,6													0,5
																									2–jadval
	q; k1 ;				k2 ; k3 koeffitsientlar qiymatlari
Ko‘rsatkichlar			Yorug‘likda elak tirqishining kvadrat o‘lchamlari, mm
	5		7		10		14			16		18	20			25			35	37			40		42		65		70
18^0 qiyalik
burchagidagi	12		16		23		32			37		40	43			46			56	60			62		64		80		82
gorizontal
sim g‘alvirlar
uchun q
	Elakning burchak qiyaligidan koeffitsientlar qiymati, grad
	9		10		11		12			13		14	15			16			17	18			19		20		21		22
	0,45		0,5		0,56		0,61			0,67		0,73	0,8			0,92			1,0	1,08			1,18		1,28		1,37		1,46
k1
					Boshlang‘ich materialning donali tarkibidan
								koeffitsientlar qiymati , grad
k2	10				20			30			40				50				60			70			80				90
	0,58				0,66				0,76		0,84				0,92				1,0			1,08			1,17				1,25
			Elak tirqishining yarmidan kichik o‘lchami pastki
					darajasidagi donalar tarkibi qiymatlari, %
k3	10				20			30			40				50				60			70			80				90
	0,63				0,72				0,82		0,91				1,0				1,09			1,18			1,28				1,37

Izoh: Tebranishlari yo‘naltirilgan gorizontal sim g‘alvirlar uchun k₁ =1.

1. 
   formula sim g‘alvirning bitta elagini ishlab chiqarish samaradorligini aniqlash uchun mo‘ljallangan. Tabiiyki, ikki yoki uch elakli sim g‘alvirlarning ishlab chiqarish samaradorligini aniqlash ko‘proq pastki elakda limitlash (biror narsaning muayyan me’yori) bo‘yicha bo‘lishi lozim, uning uchun boshlang‘ich material yuqori elakning pastki mahsuloti bo‘lishi hisobga olinadi. Tekshiriladigan hisoblashni boshqa elaklar bo‘yicha ham bajarish zarur.
   

Hozirgi uslub oraliq jarayonida sim g‘alvirda elashda ishlatilayotgan sim g‘alvirlarni hisoblash uchun ham ishlatilishi mumkin. Bu holatda elak o‘lchamlarining tirqishini tanlash 3-jadval ma’lumotlari (bu yerda:

C– boshlang‘ich materialning pastki darajasidagi fraksiyasi tarkibi,

masalan S=50%; d_cheg. – donalarning chegaraviy o‘lchami, mm; α – tebranish amplitudasi, mm; d_kvad. – elakning kvadrat tirqishi, mm.) bo‘yicha soddalashgan uslubda ishlab chiqarish tavsiya etiladi.

3–jadval