9- mashq. Lyuksmetr yordamida yoritilganlikni o‘lchash Kerakli asbob va materiallar

Lyuksmetrning tuzilish va ishlash prinsipi. 
YU - 116 tipidagi lyuksmetr fotoelement, o„lchagich, ulash simlari va yorug„lik 
yutgichlardan tashkil topgan. Lyuksmetrning yorug„likni yutuvchi qismi aylana 
shaklidagi selenli fotoelementdan iborat. 
Ishlovchi (faol) yuzi 30sm
2
fotoelementni plastmassali korpusga joylashtirilgan. 
O„lchash chegarasini oshirish uchun yorug„lik yutgich (KM. KR. KT) qoplanadi. 
YUtgich koeffitsentlari M

10, R

100, T

1000 va K - qoplangich yorug„lik yutgichlar 
bilan birgalikda ishlatiladi. K - qoplangich fotoelementni xatoligini kamaytirish uchun 
ishlatiladi (yarim shar shaklidagi yorug„likni tarqatuvchi oq ranglik plastmassadan va 
tiniqlik plastmassali murakkab tuzulgan aylanadan iborat) K - qoplagich K - xarifi 
bilan belgilangan uni o„zi ishltilmaydi balki uchta yorug„lik yutgichlar bilan birgalikda 
ishltiladi ular M. R. T xarflar bilan belgilangan. Xar uchala rug„lik yutgichlar qopqoq 
bilan birgalikda ishlatilar o„lchash chegarasini 10, 100, 1000 marta oshiradi. 
Lyuksmetr 
o„lchagichi 
plastmassali 
korpus 
ichiga 
joylashgan 
strelkali 
magnitoelektrikli asbobdan iborat. Unda ikkita shkaladan iborat: 0-100 va 0-30 lk 
gacha chegara o„lchashga mos raqamlar qo„yilgan shkalalar bor. Asbob korpusining 
pastki tomonida. 
Lyuksmetrning ishlash prinsipi fotoelektr effektga asoslangan. Fotoelement sirti 
yoritganda va fotoelement magnitoelektrik asbobga o„lchagichdan berk zanjir xosil 
bo„lganda tok o„lchagichni strelkasini xarakatga keltiradi. Tok miqdori, demak 

---

o„lchagich strelkasining og„ishi fotoelement ishlovchi yuzining yoritilganligiga to„g„ri 
proporsional bo„ladi. E

nkm, E

nkp, E

nkT, 
Kuzatish jadvali. 
№ 
Koeffitsent 
Xonada 
Koridorda 
Ochiq havoda 
Yorug„lik 
yutgich 
koeffitsientlar 
Shka- 
ladagi 
son 
Yoritilga
nlik E 
SHkaladagi 
son 
Yoritilganl
ik E 
Shka-
ladagi 
son 
Yoritil-
ganlik E 
1 
Kм 
M 

10 
Kr 
R 

100 
Kt 
T 

1000 
 
Savollar. 
1.
Quyosh radiatsiyaning yorug„lik ekvivalenti deb nimaga aytiladi

2.
YOritilganlik birligi – lyuks”lk”- ning ta‟rifi qanday

3.
qishloq xo„jaligi ishlab chiqarishining turli soxalarida yoritilganlik qiymatlari

4.
Lyuksmetrning asosiy qismlarini tushuntiring. 
5.Lyuksmetr qaysi fizikaviy hodisaga asosan ishlaydi
