9-mavzu. Tenglamalar tizimi koʻrinishidagi ekonometrik model

Uchinchi tenglamada uchta endogen oʻzgaruvchilar: y₁ ,y₂ i y₃ (H=3) mavjud. Bunda ekzogen oʻzgaruvchilar x₃vax₄ (D=2) qatnashmaydi. Kerakli identifikatsiya sharti bajarilgan D+1=H.
Kerakli shartga tekshirish uchun uchinchi tenglamada mavjud boʻlmagan x₃ vax₄ oʻzgaruvchilar koeffitsientlaridan iborat boʻlgan matritsasini tuzamiz (5-jadval). Jadvalga binoan matritsaning determinanti nolga teng (birinchi satri noldan iborat). Demak, etarli sharti bajarilmagan va uchinchi tenglamani identifikatsiyalanadigan deb hisoblasa boʻlmaydi.

5-jadval
x₃vax₄oʻzgaruvchilar koeffitsientlaridan tuzilgan matritsa.

Tenglamalardan olingan oʻzgaruvchilarning koeffitsientlari	Oʻzgaruvchilar
	x3	x4
1	0	0
2	a23	a24

Ekonometrik modellarda ayrim hollarda oʻzgaruvchilarning balansli aynanliklar qoʻllaniladi (masalan, y₃=y₁+y₂+x₁ koʻrinishdagi) Bunda oʻzgaruvchilarning koeffitsientlari baholashni talab qilmaydi va tenglamani identifikatsiyalashga tekshirish kerak emas, lekin butun tizimni identifikatsiyaga tekshirishda mazkur tenglamalar qatnashadi. Ayrim holatlarda modelda qatnashadigan ozod va qoldiq hadlar (a₀₁, a₀₂, a₀₃ ,…₁, ₂, ₃,…) identifikatsiyalash muammosiga ta’sir etmaydi.