Şəkil.15
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana
A.A. Solonitsina.
“Peşə etikası və etiket”
119
MASADA OTURAN QONAQLAR
Qonaqların masada oturması ümumi qəbul olunmuş qayda-
lara uyğun həyata keçirilir. Təşkilatçılar dəvətnamələri göndər-
məzdən əvvəl bura gələn qonaqlar haqqında aydın təsəvvürləri
olmalıdır. Məhdud masalar yaratmaq tövsiyyə olunmur. Nimçə
ilə qonşu yer arasında məsafə 70-80 sm olmalıdır. Qonaqların
toplaşdığı salonda masanın hər bir yerində kiçik bir kartda
qeyd, masada oturma planı qeyd olunur. Burada qonağın adı,
soyadı, atasının adı göstərilir. Bu kartı hər kəsin yemək dəsti-
nin ən hündür bakalına qoyurlar. Qonaqları masa ətrafında öz
səviyyələrinə uyğun adamlarla, protokola uyğun olaraq yerləş-
dirirlər. Həyat yoldaşının daha yüksək dərəcəyə sahib olması
halında, o zaman onun xanımına da həmin dərəcə verilir və ya
əksinə. Rəsmi qəbullarda qadınlar kişilərin arasında otururlar.
Əgər kişilər çoxdursa o zaman qəbulu təşkil edən şirkətin qa-
dınlarını da dəvət edirlər. Masa arxasında yerlər az və ya çox
fəxri yerlərə bölünür. Ən şərəfli yer ev sahibəsindən sağda (qa-
dınların iştirakı ilə) və ev sahibindən sağda (kişilərin iştirakı
ilə) olan yerdir. Arxasınca isə ev sahibindən soldakı yerdir. Ev
sahibəsindən və sahibindən məsafə uzaqlaşdıqca o yer daha az
vacib olur. Ən fəxri yerlərdə fəxri qonaqlar oturur.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana
A.A. Solonitsina.
“Peşə etikası və etiket”
120
FƏXRİ QƏBULLARIN XARAKTERİ
İşgüzar qəbullarda olan “Şampan bakalı” adətən saat 12.00
də başlayır və təxminən 1 saat davam edir. Qəbul ayaqüstə ke-
çirilir və burada ofisiantlar qulluq edir. Bu, uzun hazırlıq tələb
etməyən ən sadə qəbul formasıdır. Belə qəbulun təşkil edilmə-
sinə səbəb ölkəyə nümayəndə heyətinin gəlməsi və ya yola sa-
lınması, milli bayramların il dönümü, sərgilərin şirkətlərin açı-
lışı səbəb ola bilər. Qonaqlara şampan, şərab, şirələr, qəlyanal-
tılar, çərəzlər,şirniyyatlar həmçinin kofe və çay verilir. İçkiləri
və qəlyanaltıları ofisiantlar təqdim edir. Qonaqlar bura gündə-
lik geyimdə gəlirlər. ”Şərab bakalı” qəbulu, ”Şampan bakalı”
qəbuluna bənzəyir. Bu vəziyyətdə qəbulun xüsusi xarakteri
vurğulanır. Səhər yeməyi gündəlik qəbulların ən fəxrisi hesab
olunur. Bura bir qayda olaraq iş adamları həyat yoldaşları ol-
madan dəvət olunur. Bu cür qəbullar saat 12.00 dən 15.00 qə-
dər təşkil olunur, adətən saat 13.00 qədər başlanır. Onun müd-
dəti saat yarımdır. Onun 45-60 dəqiqəsi masa, 15-30 dəqiqəsi
isə qəhvə üçündür. Səhər yeməyindən əvvəl mineral su, şirə,
şərab, kokteyl və s.təqdim edilir. Səhər yeməyi menyusu bir-iki
soyuq qəlyanaltı, bir isti balıq yeməyi, bir isti ət yeməyi və şir-
nidən ibarətdir. Qəlyanaltıya araq, isti balıq yeməyinə isə soyu-
dulmuş ağ şərab verilir. O həm də ağ ət üçün də verilir. Toyuq
üçün gül şərabı təklif edilə bilər. Qırmızı şərab otaq tempra-
turunda olmalıdır. Onu əvvəlcədən açırlar. O qara ətlə (mütləq
mal əti, vəhşi heyvanların əti) yaxşı gedir. Onun dalınca isə
deserti (jele, muss, dondurma və s.) soyudulmuş şampanla ve-
rirlər. Qonaqlar yeyib qurtarandan sonra ev sahibi və ya sahi-
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana
A.A. Solonitsina.
“Peşə etikası və etiket”
121
bəsi birinci masadan qalxır və qonaqları başqa otaqda hazır-
lanmış çay və kofe süfrəsinə dəvət edir. Ofisiantlar konyak,
likör, (otaq tempraturunda) təqdim edirlər. Geyimin forması də-
vətnamədə göstərilir. Bu adətən gündəlik kostyum, təntənəli
hallarda isə cmokinq geyinilir.”Kokteyl”qəbulu 17.00 ilə 20.00
saat vaxt aralığında təşkil edilir. Qəbulun bu növü qənaətcildir,
yəni böyük çeşiddə mebel, masa süfrəsi, yeməklər,qablar tələb
etmir. Bu zaman ziyafət masaları banket zalında yerləşdirilmir,
ancaq salonun rahat hissələrinə məsələn, divar sütunlarına ya-
xın yerdə qoyulur və masaya siqaret, kibrit, gül qoyulmuş va-
zalar, kağız salfetlər, kül qabları qoyulur.
Qəbul müddəti 1,5-2 saat olur. Bütün vaxt ərzində ev sahi-
bi və ya sahibəsi qonaqları qəbul edir və yola salırlar. Əgər ev
sahibi yerində yoxdursa, yeni gələn onu tapmalı və onunla sa-
lamlaşmalıdır, o isə öz növbəsində onu qonaqlara təqdim etmə-
lidir. Əgər qonaqlar azdırsa ev sahibi qonaqların əhatəsində ola
bilər. Qəbula birinci şirkətin əməkdaşları gəlir, daha sonra rəh-
bərləri. Gedəndə də isə əksinə. İçkiləri, kokteylləri bu içkilərin
xüsusiyyətlərini, onun hazırlanmasını yaxşı bilən barmenə hə-
valə edirlər. Əksər hallarda mürəkkəb zaman alan kokteyllər
menyuya daxil edilmir. Bakallara tökülmüş içki salfetlərlə ör-
tülmüş podnosda qoulyr. İçkilər daha hündür qablarda sıra ilə
podnosun ortasına qoyulur, onun aşağı kənarlarında isə rumka
ilə bakal arasında ən azı 1-2 sm interval olmaqla yerləşdirilir.
İçkilər dadına görə fərqlənir. Lakin əgər rənglər eyni və ox-
şardırsa, onları bir qayda olaraq podnosa qoymayın. İçkilər uy-
ğun bakallara tökülür. Ofisiantlardan biri içki tökülmüş bakalı
təqdim edir, digəri isə podnosda olan qəlyanaltıları, sosisləri,
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana
A.A. Solonitsina.
“Peşə etikası və etiket”
122
müxtəlif soyuq, isti qəlyanaltıları təklif edir. Desertə isə şirniy-
yat, assorti, alma və s.verirlər. Nimçə və çəngəlin əvəzinə çöp-
lərdən istifadə olunur. Qonaq onu götürür və ona təklif olunanı
yeyir. Çöpü qoyur hansı ki ofisiant toplayır. Podnosa istifadə
edilmiş çöpü qoymaq olmaz. Bəzən spirtli içki içmək üçün bar
bufet təklif edirlər. Qəbulun sonunda qəhvə ,çay və müvafiq iç-
kilər təqdim olunur. Kokteyl qəbulu ayaqüstə keçdiyi üçün qo-
naqların sayı məhdud deyil. Qonaqlar gec gəlib, tez gedə bilər-
lər. Geyim forması gündəlik kostyum və paltar ola bilər. Furşet
qəbulu, bufet masası kokteyllə eyni vaxtda keçirilə bilər. Masa-
nın bəzədilməsi zamanı əsas istifadə olunan çəngəldi. Ən hün-
dür masanı döşəməyə 5-10 sm çatmayan bir masa örtüyü ilə
örtürlər. Rumka və bakallar masada sıra ilə, qrup halında yolka
və ya ilan şəklində qoyullar. Bakalların arasında müəyyən bir
qaydada məsafə olmalıdır. Rumkalar bir-birindən 1,0-1,5 sm
aralı olmalıdır. Rumkaların sırası arasında məsafə 20-30 sm-dir.
Rumkaları yerləşdirdikdən sonra masaya 5-6 dənə ayaqlı qəl-
yanaltı qabları, onun ardınca desert qabları qoyulur. Qəlyanaltı
qabları masanın kənərından 2 sm olmaqla sonunda 0,71 m, mə-
safədə yerləşdirilir. Nimçələri isə masanın hər iki tərəfinə sim-
metrik olaraq hər 1,5- 2 m-də yerləşdirirlər. Onunla yanaşı isə
çəngəl qoyulur. Nimçələrin sağında qəlyanaltı bıçaqlar yerləş-
dirilir. Desert çəngəlləri qəlyanaltı kimi desert nimçələrinin ya-
nında qoyulur. Qatlanan kətan salfeti desert nimçəsinə ya da ar-
xasına 3-5 dənə qoyullar və ya soyuq qəlyanaltıların süfrəsinin
ortasına qoyurlar. Masanın kənərlarını 15-20 sm məsafədə boş
qoyurlar ki, qonaqlar öz nimçələrini ora qoya bil-sinlər. Soyuq
qəlyanaltılardan sonra isti yeməklər verilir. Desertə dondurma
və jele təklif olunur. Qəbulun sonunda qəhvə, çay içilir. Ofi-
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana
A.A. Solonitsina.
“Peşə etikası və etiket”
123
siantlar yeməyə uyğun bakala içkilər tökürlər. Furşet deyilən
qəbuldan sağolaşmadanda getmək olar.
“Bufet qəbulu” ilə yanaşı “Kokteyl” qəbulunda da qonaq-
lar bir-biri ilə sərbəst ünsiyyət qurur, yeni əlaqələr yaradır, olan-
ları möhkəmləndirirlər. Geyimin forması dəvətnamədə göstə-
rilir. Bu gündəlik kostyum və smokinq ola bilər. Nahar qəbulun
ən fəxri növüdür.O saat 19-21-qədər davam edir. Nahar 2-5
saat davam edir. Onun 50-60 dəqiqəsi masada, qalan vaxtı isə
qonaq otağında keçir. Nahar qəbulunda birinci yemək verilir,
təntənəli qəbulda isə bu yoxdur. Nahar menyusunda həmçi-nin
qəlyanaltı, isti balıq, isti ət yeməkləri, desert də daxildir. İç-
kiləri yeməklərə uyğun təyin edirlər. Qəbulun sonunda qəhvə,
çay eləcə də konyak, likör verilir. Geyim tərzi dəvətnamədə gös-
tərilir. Bu frak, smokinq və ya tünd kostyum, qadınlar üçün
ziyafət paltarı ola bilər. Nahardan sonra ölkəyə gələn xarici qo-
naqlar və ya xarici nümayəndə heyəti üçün o saat yeməklə bağ-
lı ikinci qəbul təşkil olunur. O saat 20.00 sonra başlayır. Bu qə-
bul naharda olduğu kimi “İşgüzar qəbul”, ” Nahar-bufet” (İsveç
masası), onu həmçinin “Soyuq masa”, ”Qəlyanaltı masası” kimi
də adlandırırlar. O naharla eyni vaxtda keçirilir, menyu eynidir.
Lakin ilk olaraq yeməklər istisna olunur. Otaqların və divara
yaxın qoyulmuş masalarda, qablarda müxtəlif yeməklər, eyni
zamanda nimçələr, bakallar, rumkalar və salfetkalar yerləşdiri-
lir. Qonaq sol əli ilə salfetkanı götürür, üstünə nimçəni, bıçaq,
çəngəl sonra yeməkləri qoyur. Sağ əli ilə içkisi olan ba-kalı gö-
türür, sərbəst dörd və ya altı nəfərlik masada oturur. ”Nahar-bu-
fet” qəbulu nahar qəbuluna nisbətdə daha az rəsmidir. Bu rəqs
gecəsi fasiləsində, filmi izlədikdən sonra keçirilir. Geyim for-
ması nahar qəbulunda olduğu kimidir. Ən son qəbul nahar 21-
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana
A.A. Solonitsina.
“Peşə etikası və etiket”
124
dən sonra başlayır. Onun müddəti 2-2,5 saat təşkil edir. Yemə-
yin menyusu naharda olduğu kimidir. Geyim forması da eyni-
dir. Nahar qəbuldan vaxtına görə fərqlənir. Qadınlar üçün çay
süfrəsi 16.00-18.00 qədər təşkil olunur. Məsələn, səfirin və ya
xarici işlər nazirinin həyat yoldaşı onu diplomatik missiyaların
başçıları və digər səfirlərin həyat yoldaşları üçün təşkil edir.
Eyni zamanda kişilərin dəvəti istisna edilmir. Qəbul müddəti
bir saat yarımdır.Menyuya desert, şərab, meyvə, şirin qoz, ba-
dam, sufle, kremlər digər qənnadı məmulatları və çörək məh-
sulları daxildir. Soyuq qəlyanaltılar vermək qəbul edilmir. Çay
süfrəsində şampan istisna olmaqla içkilər şüşələrdə deyil qra-
fində verilir. Geyim forması: gündəlik kostyum və ya paltar ola
bilrər. Çərşənbə və cümə axşamları qəbulları da var ki, həf-tədə
bir dəfə səfirin həyat yoldaşı və ya bir hökumət üzvü tərəfin- dən
təşkil edilir. Belə qəbullar payızda başlayır və yazda bitir. Yay
əsasən tətil zamanıdır. Qəbul əsasən qadınlar üçün təşkil olunur,
lakin burada kişilərdə iştirak edə bilirlər. Bu qəbulun menyusu
“Çay” qəbulunun menyusuna bənziyir.
Dostları ilə paylaş: |