A avloniy nomidagi xalq ta’limi muammolarini o‘rganish va istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot

D 
(I), 
d
(II) allellari 
sonini aniqlang ? 
Yechilishi: Bu turdagi masala ishlashda avval ota-onaning genotiplari va 
ulardan tug‘ilgan farzandlar genotipi topiladi.
P: ona 
♀
 X
D
X
D 
× ota 
♂
 X
d
Y 
 
G: X
D
X
d
Y
 
 
 
 
o‘g‘il
♂
 X
D
Y -Ota-ona tug‘ilgan sog‘lom erkak genotipi 
Sog‘lom insonning mitoz siklining profazasida
 2n4c 
teng bo‘lib bu bosqichda 
DNK miqdori ikki hissaga ortishi hisobiga daltonizm kasalligi bo‘yicha sog‘lom 
allelar soni ham 2 ta bo‘ladi. Sababi bu kasallik geni faqat X-xromosoma birikkan 
bo‘ladi. 
2n -X
D
Y -xromosoma miqdori 
4c-X
D
X
D 
YY-DNK miqdori 
Javob: Erkak somatik hujayrasining mitoz sikli profazasida D allellar 
soni -2 ta,d allellar soni- 0. 

---

Savol va topshiriqlar: 
1. Mitoz va meyoz bo‘linishi haqida nimalarni bilasiz? 
2. Jinsiy usulda ko‘payadigan organizmlarda o‘ziga xos bo‘linish usuli nima 
deb ataladi? 
3.Mitoz qayerlarda kuzatiladi? 
Foydalanish uchun tavsiya etiladigan adabiyotlar ro‘yxati: 
1.
Eshonqulov A.E., Nishonboyev K.N., Bosimov M. Genetika: Akademik 
litseylar uchun darslik – T.: “Sharq, – 2010. 176-b. 
2.
J. Tolipova, M. Ergasheva va boshqalar. Odam va uning salomatligi 
darslari. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining biologiya o‘qituvchilari uchun 
multimediali elektron o‘quv-metodik qo‘llanma. (8-sinf) “Tafakkur” nashriyoti. 
Toshkent, 2018-y.
3.
R. I. Toshmuhamedov O‘simliklar sistematikasidan amaliy mashg‘ulotlar 
“Toshkent” “O‘zbekiston” 2006-y. 
4.
Tolipova J. O., G‘ofurov A. T. Biologiya o‘qitish metodikasi. O‘quv-
metodik qo‘llanma. – T.: “Bilim”, 2004-yil. 160-b. 
5. J. Tolipova, I. Azimov, N. Sultonova. “Biologiya, sitologiya va genetika 
asoslari” Metodik qo‘llanma. – T., 2016-y. 
6. S. S. Fayzullayev, A. T. Gofurov, В. E. Matchonov Т. E. Ostonaqulov, I. 
Т. Ergashev, K. Q. Shermuhamedov, B. A. Normatov Geneтika asoslari Тoshkent – 
2005-yil.
7. P. X. Xolikov, A. Q. Qurbonov, A. O. Daminov, M. V. Tarinova “Tibbiy 
biologiya va genetika” 
8. G. A. Shaxmurova., I.T.Azimov., U.E.Raxmatov. Biologiyadan masala va 
mashqlar yechish. O‘quv qo‘llanma. – “Adabiyot uchqunlari”, 2017-yil. 236-b. 
9 . A. T. G‘ofutov, S. S. Fayzullayev, U.E. Raxmatov. Genetikadan masala va 
mashqlar yechish. O‘quvqo‘llanma. 2014-yil. 168-b. 
10. U. E. Raxmatov, G. A. Shaxmurova., I. T. Azimov va b,. Biologiyadan 
masala va mashqlar yechish. O‘quvqo‘llanma. – T.: “Adabiyot uchqunlari”, 2019-
yil. 168-b.