A. I. Karshibayev n. O. Ataullayev b. Sh. Narzullayev

Energetik menejment harajatlarni kamaytirish uchun energiya 
samaradorligini oshirish orqali har qanday ishlab chiqarish resursi 
kabi 
energiyani 
boshqarishdir.
Energetika
sohasida
energiya
samaradorligi masalalari energiya ta'minoti va energiyani tejashning texnik
jihatlari nuqtai nazaridan emas, balki tashkilotning, motivatsion, axborot,
marketing va investitsiya jihatlari nuqtai nazaridan ham ko'rib chiqiladi.
Texnik masalalar bilan bir qatorda, bu jihatlar energetik menejmentning
tarkibiy qismlaridir (3.19-rasm). Energetik menejmentining tarkibiy
qismlari orasida korxona energetika siyosati ham bo'lishi lozim.
3.19.Rasm. Energiya menejment komponentlari 
Texnik
Motivatsion
Axborot
Investitsiyaviy
Tashkiliy
Marketing
Energiya menejmentining
komponentlari

---

---

161
Energetik menejment doirasida energiya samaradorligini oshirish va

energiya tejash masalalari nafaqat energiya sarfini qisqartirishga, balki
rentabellikni
raqobatbardoshlikni
va
qo'shimcha
investitsiyalarni
ko'paytirish imkonini beradi.
Tarixiy jihatdan so'nggi 20-25 yil ichida energiya menejmenti
rivojlangan mamlakatlarda mahsus rivojlanishga yerishdi. Bunga energiya
bahosidagi sezilarli o'sish sabab bo'ldi. Har doim ishlab chiqarish va
xizmat ko'rsatish uchun resurs bo'lib kelgan energiya ishlab chiqarish
harajatlarining muhim qismiga aylandi va muhim ahamiyatga ega bo'ldi.
Ushbu davr mobaynida energiya samaradorligi masalalari menjmenti
fanidan foydalanildi, bu esa boshqaruvning energetik menejment
sohalaridan biri bo'lishiga olib keldi.
Energiya menejmentini amalga oshirgan sanoat korxonalari energiya
sarfini 30% yoki undan ko'proqqa kamaytirishga qodir.
Energetik menejmentning ahamiyatini tan olish, energiyani yuqori
ishlab chiqarish manbalaridan biri sifatida aniqlash, ortiqcha harajatlarni
emas, balki asosiy harajat qismiga energiya sarfini taqsimlash energiya
samaradorligini oshirish va energiya sarfini kamaytirishning birinchi
qadamidir.
Energiya menejmentining ushbu komponentlarini ko'rib chiqish,
ularning bosqichma-bosqich qarorlari energiya boshqaruvchisining
asosidir. Shu munosabat bilan energiya menejmentining asosiy vazifalari
quyidagilardan iborat (3.21 – rasm).
Korxonada energiya menejmentini rivojlantirishga qaratilgan hatti-
harakatlar 4.3-rasmda ko'rsatilgan bir-biriga o'xshash fazalar (bosqichlar)
sifatida ifodalanishi mumkin:
1. Energiya sarfini nazorat qilish.
2. Investitsiyalar va energiyani tejash choralari
3. Energiya sarfini nazorat qilishni va energiya samaradorligini
oshirish.
Umuman olganda, energiya menejmenti bosqichlarini amalga oshirish
quyidagilar hisoblanadi:

---

---

162