A. I. Karshibayev n. O. Ataullayev b. Sh. Narzullayev

3.7-Jadval 
Energetik menejmentni tashkil etuvchilarining darajali matritsasi 

Axborot tizimi
Marketing
Investitsiya
Korxonada energiya samarador ishlab
chiqarishni ta‘minlaydigan boshqaruv uchun
qarorlarni qabul qiluvchi real vaqtdagi energiya
iste‘moli rejimlari bo‘yicha ma‘lumotlarni
kompyuter monitoringi asosida
energomenejmentning axborot tizimi mavjud.
Korxonada energiyaning samarador
amaliyotning ichki va tashqi cheharalari
bo‘yicha marketingning rivojlangan tizimini
amalga oshiriladi.
Uzoq muddatli (bir yildan ortiq) xarajatlarni
qoplaydigan, shuningdek, ekologik ta'sirga ega
bo'lgan energiya samaradorligi choralari
investitsiyalar amalga oshiriladi. Investitsiyalar,
ishlab chiqarishni modernizatsiyalash energiya
samarador mezonlar asosida amalga oshiriladi.
Barcha turdagi energiya resurslarini iste'mol
qilishning to'liq masshtabli hisobi mavjud.
Biroq, texnik monitoring tizimi korxonaning
energomenejment axborot tizimida
integratsiyalanmagan.
Korxona energiya samaradorligini oshirish
amaliyoti uchun rasman qabul qilingan
marketing tizimiga ega. Xodimlarga energiya
tejashining muhimligi to‘g‘risida tadbirlar
amalga oshiriladi.
Energiya samaradorligida investitsiyalarni
baholash dasturi mavjud.
Barcha bo‘limlar uchun shaxsiy energiya
resurslarining tijorat hisobi mavjud. Energiya
xarajatlari byudjetni ishlab chiqishda alohida
xarajat sifatida emas, balki alohida mahsulot
sifatida ishlatiladi.
Korxona energiya samaradorligini oshirish
amaliyotini ta'minlash uchun rasman marketing
tizimini qabul qilinmagan. Energetik menejment
bo‘yicha ishlab chiqilgan chora-tadbirlar asosida
xodimlarni o'qitiladi.
Loyihalar faqat qisqa qoplash davri mezonlari
asosida investitsiya qilinadi. Investitsiyalarni
himoya qilish va ularni qaytarish amaliyoti joriy
etiladi.
Energiya resurslarining iste‘mol hisobi energiya
bilan ta‘minlovchi tashkilotlarning hisob-
kitoblariga asoslangan. Energiya iste‘moli
bo‘yicha hisobotlar faqat tegishli bo'limlarda
ichki foydalanish uchun ishlatiladi.
Energiya samaradorligini oshirish amaliyotini
ta'minlash uchun alohida marketing faoliyati
mavjud.
Faqat kam xarajatli energiya tejovchi chora-
tadbirlar investitsiya qilinadi. Investitsiyalarni
himoyalash tartibi joriy etilmagan.
Energiya hisobi mavjud emas.
Korxona energiya samaradorligini oshirish
amaliyotini ta'minlash uchun marketing faoliyati
mavjud emas. Energiya tejashning zaruriyati va
ahamiyati targ'ib qilinmaydi.
Energiya samaradorligini oshirish va energiya
tejashga investitsiya ajratilmagan.

---

---

175
2-qadam

. Chiziq orqali olingan nuqtalar birlashtiriladi. Hosil bo‘lgan
bu siniq chiziq, korxonaning tashkiliy profilini ifodalaydi. Bu esa
korxonaning energomenejmentini qanchalik muvozanatli ekanligini
ko'rsatadi. Profil notekis bo'lishi ham mumkin. Bunday holatlar ko‘pchilik
korxonalarda uchrab turadi. Yuqori nuqtalar energomenejmentning tashkil
etuvchilarining yuqori yutuqlarini ko'rsatadi. Pastki nuqtalar esa
energomenejmentning tashkil etuvchilarining eng kam muvaffaqiyatli
ekanligini ko'rsatadi
3-qadam
. Matritsaning ikkinchi nusxasini yaratish va bir xil
qadamlarni (qadamlar 1,2) takrorlash uchun (liniya menejeri) kerak
bo‘ladi.
4-qadam
. Tashkiliy profil natijalarini solishtirish. Kelishuvga erishish
mumkin yoki yo'qligini muhokama qilish. Agarda kelishuv qarori mavjud
bo‘lsa, uni matrisaning uchinchi qatoriga kiritiladi. Agar qaror mavjud
bo'lmasa, ikkala profilni ham matrisaga kiritib va ularni turli nuqtai nazar
sifatida belgilang. Tashkiliy profilni natijalarini solishtirishda kutilayotgan
natijalarga erishilmasa bu muammoni jiddiy qabul qilish kerak emas. Bu
jarayonning turli nuqtai nazarlari va tushunchalarini aks ettiradi. Ushbu
profillar korxonaning boshqa xodimlari tomonidan energiya menejmentni
qanday ko'rinishda ekanligini ko'rsatadi. Bu esa, tashqi kuzatuvchilar
tomonidan tashkiliy profil natijalarini kuchli va zaif tomonlariga aniqlik
kiritishga yordam beradi. Ushbu ma'lumotlar olingandan so'ng profillarni
matrisaning uchinchi nusxaga kiritilidi.
5-qadam
. Energomenejer mustaqil ravishda ishlab, tashkiliy profil va
energoresurslirni bosgqaruv darajasini qanday tashkil etuvchilardan iborat
ekanligiga aniqlik kiritadi. Energomenejer natijalarni ijobiy tomonga
o‘zgarishi uchun ikkita yoki uchta tashkil etuvchini tanlaydi. Keyinchalik
energomenejer tomonidan, kutilayotgan natijaga erishishga to‘sqinlik
qiladigan beshta asosiy tashkil etuvchilarni belgilab oladi. Shundan so'ng
vaziyatni yaxshilash uchun uchta asosiy imkoniyatlar aniqlandi. Har doim
ham salbiy vaziyatga ega bo'lgan tashkil etuvchilar zudlik bilan e'tibor
qaratishni talab qilmaydi. Agar takidlangan muammoli tashkil etuvchilarni
bartaraf etish imkoni mavjud bo‘lmasa, u holda e‘tiborni va vaqtni boshqa

---

---

176
tashkil etuvchilarga qaratish kerak. Shuni esda tutish kerakki, korxonada

yuqori lavozimni egallagan yoki boshqa bo'limlarda ishlaydigan xodimlar
energomenejerining imkoni cheklangan to'siqlarni bartaraf etishlari yoki
imkoniyatlar yaratishlari mumkin.