A. I. Karshibayev n. O. Ataullayev b. Sh. Narzullayev
Rostlanmaydigan elektr yuritmalarda elektr tejamkorlik
Yüklə 0,94 Mb.
|
|
5.5. Rostlanmaydigan elektr yuritmalarda elektr tejamkorlik.
Rostlanmaydigan asinxron elektr yuritmalar ishchi mexanizmlarining eng ommabop yuritmasi hisoblanadi. Agar yuritma doimiy aylanish chastotali va valda doimiy yuklama bilan ishlasa, u holda ED ning mos quvvatini va uning yuklamasini hisoblash yoki tajriba yo‗li bilan aniqlanadi. Agar elektr dvigateli (ED)ning yuklamasi uning nominal quvvatining 70-100 % oralig‗ida ishlasa, u holda ED ni optimal foydali ish koeffitsienti (F.I.K) li yoki quvvat koeffitsienti bilan ishlaydi. Yuritma vali doimiy aylanish chastotasi bilan ishlaganda uning yuklamasi turli xil qonun bo‘yicha o‗zgarishi mumkin: - Nominal va salt yurish rejimining aniq ravishda yuklamaning almashinib turishi; - Tasodifiy o‗zgaruvchan yuklama; - Determinlashgan qonun bo‗yicha yuklamaning o‗zgarishi. Ba‘zida elektr yuritmalar 20 dan 70 % gacha oraliqdagi yuklamada o‗rtacha ishlaydi. Yuklamani kamaytirishda mexanizmlarni yangilash va zaxira elektr quvvatini tanlash asinxron dvigatelini himoya qilish hisoblanadi. 275
yuritmasining energetik samaradorligiga qarab o‗tamiz. Rasm 5.4. da turli xil yuklamali koeffitsient / ю ном K P P η – reduktorli ijro etuvchi organning F.Sh.K. va η AD – AD ning F.I.K ga bog‗liqlik grafigi berilgan. Yuklama koeffitsienti funktsiyada cosφ va * ЭЮ АД р elektr yuritmalarning F.Sh.K. ko‗rsatilgan. Berilgan elektr yuritma reduktorining umumiy F.Sh.K. 0,5 dan 1,0 gacha oraliqdagi yuklamasida K yu 0,5 dan 0,3 gacha F.Sh.K. ni tushirganda 0,6 dan 0,7 gacha o‗zgaradi. Elektr yuritmaning η EYu F.I.K 0,49 gacha kamayadi va K yu 0,3 dan 0,1 gacha kamayganda, η EYu 0,2 gacha kamayadi. Elektr yuritmalarning quvvat koeffitsienti cosφ xuddi elektr energiya qabul qilgichidek bo‗lib, yuklama koeffitsienti kamayishi bilan kamayadi. Bu esa AD tokining nisbiy ravishda oshishiga olib keladi va aktiv quvvat isrofi ham oshadi. Shuningdek, elektr yuritmasining energetik samaradorligi nominal qiymatidan 0,4–0,5 marta kichik yuklama bilan ishlashida tezda kamayadi. Nominal kuchlanish va chastotada AD ning aktiv quvvat isrofi quyidagi tenglama orqali topiladi: AD M Мех ЭЮ Доим ўзгар P P P P P P , (5.32) Bu yerda, доим М Мех P P P - doimiy isrof, М P - po‗latdagi magnit isrofi va Мех P - mexanik isrofning yig‗indisiga teng. 2 . ( / ) ўзгар эл ўзгар ном ном P P P I I - stator va rotor chulg‗amining aktiv qarshiligida o‗zgaruvchan isrofi; . ўзгар ном P - nominal yuklamada o‗zgaruvchan isrof; , ном I I - asinxron dvigatelning iste‘mol va nominal toki. Yuklama koeffitsientining aktiv quvvat isrofiga bog‗liqlik grafigi ko‗rsatilgan. AD qichqichlaridagi kuchlanishi kamayganda AD magnit oqimi kamayadi va nisbiy kuchlanish kvadratiga proportsional bo‗lib, magnit oqimi kamayadi: 2 2 . . ( / ) ( / ) м м ном ном м ном ном P P Ф Ф P U U (5.33) Shuningdek, rostlanmaydigan elektr yuritmalarda elektr enegiyani tejash maqsadida quyidagi tadbirlarni qilish zarur: - AD ni nominal quvvatining 70 – 100 % oraliqdagi yuklanishi tashkiliy va texnologik o‗lchashda cos va F.I.K. maksimal bo‗ladi; 276
Elektr energiyani iste‘mol qilganda elektr yuritmani salt yurish rejimida ishlashini inkor etadi; - Elektr dvigateli va mexanizmga xizmat ko‗rsatishda ogohlik bilan amalga oshirish kerak. Uzatish reduktori va podshipniklarini moylash vaqtida e‘tibor bilan uzatish mexanizmlarini tozalash zarur; - Elektr dvigatelini ta‘mirlashda uning chulg‗amlarini almashtirish uchun albatta nominal kesim yuzali simdan o‗zgaruvchan isrofni kamaytirish uchun ishlatiladi. Agar elektr dvigatelining o‗rtacha yuklamasi nominal quvvatining 45% dan kam bo‗lsa, u holda uni kichikroq quvvatli elektr dvigateli bilan almashtirish maqsadga muvofiq. Agarda yuklama 70 % dan oshsa, u holda elektr dvigatelini almashtirish tavsiya etilmaydi. Elektr dvigatelining nominal quvvatining 45–70 % oralig‗idagi yuklamada texnik-iqtisodiy tahlili asosiga ko‗ra almashtirish kerak bo‗ladi. O‗rnatilgan elektr dvigatel ishlaganda aktiv quvvat isrofining yig‗indisini taqqoslash asosida elektr dvigateli almashtiriladi. Aktiv quvvat isrofining yig‗indisi dvigatelning o‗zida aniqlanadi. Aktiv quvvat isrofi quyidagi formula orqali topiladi: 2 2 2 [ (1 ) ] x ю ю ном ип x ю ном P Q k k Q к P k P (5.34) Bu yerda, , x ном Q Q - (5.17), (5.16) formulalar orqali topiladi; x P - elektr dvigatelining salt yurish rejimida aktiv quvvat isrofi (kVt), 2 3 x x P I R (R D – elektr dvigatelining aktiv qarshiliklari yig‗indisi) formula orqali yoki tajriba yo‗li bilan topiladi. . 1 1 ( )( ) 1 ном а ном Дном ном P P - nominal yuklamadagi elektr dvigatelining aktiv quvvati oshishi, kVt; * * (1 ) x ном ном x ном P P - hisoblangan koeffitsient. * х x ном P P P - salt yurishning nisbiy isrofi. 277
1 (4.33) formula orqali aniqlanadi. Agar ΔP 1 ˃ΔP 2 bo‗lsa, u holda dvigatelni almashtirish kuzatiladi. Ushbu holatda oxirgi yechim yillik elektr energiya iqtisodi * йил W P t aniqlangandan keyin qabul qilinadi. Bunda yechilgan masala xarajatlarni qoplash uchun kamida 3 yil ichida yaxshi natija berishi lozim. Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|