A. I. Karshibayev n. O. Ataullayev b. Sh. Narzullayev

5.10. Ventilyatsiya tizimi. 
Ventilyatorlar normal sanitar-gigienik sharoitlarni yaratish uchun
sanoatda, ishlab chiqarish binolarida hamda turli texnologik jarayonlarda
ishlatiladi. Ventilyatorlar turli xil zaharli chang va zarrachalarni ish
joyidan tozalashga ishlatiladi. Ventilyator optimal rejimda va ishonchli
ishlash hamda yilning hamma mavsumida va atrof muhitning har xil
haroratida ishlashi talab etiladi. Ventilyatorlar tortuvchi, oqimli va
kombinirlashgan (birlashtirilgan) turlarga bo‗lishi mumkin.
Oqimni shamollatishda toza havo ishchi binoda mahsus kanal orqali
uzatiladi. Sovuq mavsumda uzatuvchan havo issitilishi mumkin.
Tortuvchi shamollatish (mahalliy va mintaqaviy) to‗g‗ridan-to‗g‗ri
qo‗shimcha issiqlikni va ifloslanishlarni yo‗qotadi. Shuning uchun u juda
samarali hisoblanadi.
Birlashtirilgan
shamollatish
oqimli
va
mintaqaviy
ishlaydi.
Texnologik jaraynlarda ventilyatorlar quritish, sovitish, gazni so‗rib olish
va boshqa ishlar uchun ishlatiladi. Bunda ventilyatorlarning unumdorligi
atrof-muhit harorati, qozon va quritgichlar yuklamasiga bog‗liq ravishda
almashinadi.

---

---

300
Sanoatda Shamollatiladigan barcha ventilyatorlar hamma elektr

energiyaning 10 % gacha iste‘mol qiladi. Bundan tashqari, ventilyatorlar
so‗rilgan havoni isitish uchun ko‗p issiqlik energiyasi iste‘mol qiladi.
Tipiga bog‗liq bo‗lmagan ventilyatorlar uchun quyidagi haraktyeristikalar
mavjud:
-
Dvigatel valining aylanish chastotasi unumdorlikka proportsional;
-
Magistral chiqishidagi bosim aylanish chastotasining kvadratiga
to‗g‗ri proportsional;
-
Ventilyator elektr dvigatelining EE iste‘mol quvvati aylanish
chastotasining kubiga to‗g‗ri proportsional.
5.11. Ventilyator elektr dvigatelining quvvatini aniqlash. 
Ventilyator elektr dvigatelining quvvatini quyidagi formula orqali
aniqlanadi, kVt:
1
1,1 1, 3(
)
1000
э с п
PG
P
   


(5.46)
Bu yerda, R – ventilyator bosimi, Pa; G – ventilyator unumdorligi,
m
3
/s;
1

- ventilyatorning F.I.K.;
э с
 
- tarmoq va elektr dvigatelning
F.I.K.;
п

- havo uzatgichning F.I.K.