A. I. Karshibayev n. O. Ataullayev b. Sh. Narzullayev
Yüklə 0,94 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Shamol energetikasi
|
energiyaning narxi,
tsent/kVt∙s Ko‘mirda ishlaydigan IES 1000-1400 5.2-6.3 AES 2000-3500 3.6-4.5 GES 1000-2500 2.1-6 SHES 300-1000 4.7-7.2 Oqib kelishi (OES) 1000-3500 5-9 To‘lqinli 13000 dan 15 dan Quyosh 14000 dan 20 dan 60
– bu shamol oqimining kinetik energiyasini mexanik energiyaga aylantirish evaziga elektr energiyasi olishga qaratilgan sohadir. Inson shamol kuchidan qadimdan foydalanib kelgan. Oldiniga uning kuchidan faqat yelkanli qayiqlarda foydalanilgan, keyinchalik (mil. av. 2—1-asr) Misr va Xitoyda shamol tegirmonlari paydo bulgan, keyinchalik shamol dvigatellari va qurilmalari yaratilgan. Shamol energetikasi, asosan, 2 qismga bulinadi: shamol texnikasi va shamoldan foydalanish. Shamol texnikasi qismi shamol kuchidan foydalanib ishlovchi texnika vositalari (agregatlari, dvigatellari, qurilmalari)ni loyihalashning nazariy asoslari va amaliy usullarini ishlab chiqish bilan shugʻullanadi. Shamoldan foydalanish qismida shamol energiyasidan samarali foydalanish, shamol qurilmalaridan unumli foydalanish, ularning texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarini yaxshilash masalalari va boshqalarning nazariy va amaliy masalalari o‘rganiladi va amalda tatbiq qilinadi. Vertikal va gorizontal aylanuvchi o‘qli shamol qurilmalari mavjud. Shamol generator qurilmasi shamolning tezligi 5 va undan ortiq m/sek bo‘lganda muvaffaqiyatli ishlatish mumkin. Shamol elektr stansiyasining havoga titrama yo‘nalish berishi, shovqin bilan ishlashi hamda qushlarning uchishiga to‘sqinlik qilishi uninh kamchiliklariga kiradi. Dunyoda shamol energiyasining potentsiali ulkandir. Shamol energiyasidan foydalanish bo‗yicha olib borilayotgan xozirgi ishlar, katta alohida shamol generatorlari yaratish va ularning energiyasidan ishlab turgan energiya tarmoqlariga ulashdan va asosiy tarmoq sifatida foydalanishdan iboratdir. Kichik tezliklarda ishlaydigan shamol generatorlarini qurishdagi oxirgi muxandislik muvaffaqiyatlari shamoldan foydalanishni iqtisodiy o‘z-o‘zini oqlashini ko‘rsatmoqda. Lekin shamol elektr stansiyalari (SHES) qurilishiga bo‘lgan cheklanishlar, ayniqsa, bu qurilmalarning qimmatligi, bu energiya manbaining potensialini pasaytiradi. Shamol energiyasining narxi yiliga 15% ga pasaymoqda va hatto bugun bozorda raqobatbardoshdir, asosan- AESlarda olinadigan (yiliga 61
imkoniyatiga ega. Rivojlangan davlatlarda shamol energiyasini o‘zlashtirish shuni ko‘rsatayaptiki, quvvati 100 kVt dan ortiq, ayniqsa 200-500 kVt oralig‘idagi shamol qurilmalari eng optimal hisoblanadi. Bunda masalan, Daniyada shamol elektr stantsiyasida ishlab chiqarilgan 1 kVt*s elektr energiya, issiqlik elektr stansiyad Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|