A. I. Karshibayev n. O. Ataullayev b. Sh. Narzullayev

5.13. Rasm. 0,82 MPa bosimda havoni siqish unumdorligi 
kompressorning o‘rtacha solishtirma elektr energiya sarfiga 
bog‘liqligi. 

1- porshenli kompressor; 2- markazdan qochma kompressor

.
Siqilgan havo chiqishlaridagi elektr energiya isrofi quyidagicha
ifodalanadi, kVt*s:
W
nwt

 
(5.45)
bu yerda,

- shlang orqali havo sarfi koeffitsienti, m
3
/min; n –
siqilgan havo chiqish joyini tiklashni talab etilayotgan joyining nuqtalar
soni; t – vaqt, s; w – 1 m
3
siqilgan havo ishlab chiqarishda solishtirma
elektr enegiyaning sarfi, kVt*s.
Tavsimlash tarmog‗ining oxirida va boshlanishida o‗rnatilgan sarf
o‗lchagichlar ko‗rsatkichining farqi orqali tso‘moprovod tizimida har bir
energetik uzatkichni va siqilgan havo isrofi aniq topiladi. Tavsimlash
tarmog‗ida bosim tushishi o‗zgarish yo‗li ham taqsimlash tarmog‗idagi
havo chiqarishini aniqlash mumkin bo‗ladi.
Siqilgan havoni boshqa energetik o‗zgaruvchilarga almashtirish.
Pnevmatik qo‗l asbobi parmalash, silliqlash (shlifovkalash) va boshqa
ishlar uchun ishlatilib, kichik F.I.K. iga ega bo‗lib, ya‘ni 0,1-0,15 ga teng
∆W, kVt/1000 m
3

m
3
/s 
m
3
/s 

---

---

297
bo‗ladi. Elektrik qo‗l asbobi bu ishlarni bajarish uchun 0,6-0,75 F.I.K. iga

ega. Shuning uchun, pnevmatik qo‗l asbobini elektrik asbobiga
almashtirish yetarli EE ni tejashga olib keladi. Ushbu holatga siqilgan
havo energetik o‗zgartkichi elektr energiya uzatuvchilariga almashtiriladi.
5.14. Rasm. Tso’moprovod va shlanglarda teshik orqali chiquvchi 
havo sarfi.
Zamonaviy
ekspluatatsiya
texnologiyalari.
Kompressorlarni
ekspluatatsiya qilishda ularni doimiy solishtirma EE sarfi bilan ta‘minlash
maqsadida quyidagilarni bajarish talab etiladi: muntazam moy
almashtirishi, havo tortuvchi filtrlar va klapanlar holatini nazorat qilish,
siqilgan havoni ortiqcha sovitishga ruxsat byermaslik kerak.
Ishlatilmaydigan pnevmo kurilmalarni o‗chirish va kompressor
stantsiyasining yuklamasini nazorat qilish talab etiladi. Buning uchun,
taqsimlash tarmog‗ini joylashtirish kerak. Alohida qabul qilgich va
seksiyani jo‗mrak yordamida o‗chirish imkoniyati mavjud. Elektromagnitli
klapanni boshqarish yordamida ularni distansion o‗chirishni amalga