A k ġ f k a m a L

1-ci Çərəkdar döyüşü 
1992-ci  ilin  yayı  idi.  Qarabağ  cəbhəsindən  xoş  xəbərlər 
alınmaqdaydı.  Azərbaycan  ordusunun  bölmələri  Tərtər,  Ağdam  və 
Goranboy  batalyonları  müxtəlif  istiqamətlərdən hücuma  keçərək  Ağdarə 
bölgəsinin  xeyli  ərazisini  düşməndən  azad  etmişlər.  Ağdərə  şəhəri,  və 
onun  ətrafındakı  kəndlər-Tərtər  batalyonları,  tərtər  çay  boyunca  olan 
ərazilər  Goranboy,  Xanlar  və  tərtər  batalyonları  tərəfindən  azad 
edilmişdir. Eyni zamanda Ağdərə bölgəsinin qərbindən-Kəlbəcərdən  isə 
Əfsanəvi hərbi hissə Ağdərənin Çapar, Həsənriz, Umudlu, Qozlu körpü, 
Çıldıran,  Dovşanlı  və  s.  istiqamətindən  isə  hücumlara  başlamaq  üçün 
Çərəkdar,  Ağdaban,  Mərcimək  və  Narışdar  məntəqələrində  toplaşmışdı.  
Hərbi hissə son hazırlıq işlərini görürdü. 
Aprelin  8-də  Ağdabanda  vəhşiliklər  törədən  ermənilər  daha  da 
azğınlaşaraq 500 nəfərədək canlı qüvvə, tank, PDM və zirehli texnika ilə 
silahlanaraq  Qozlu  körpüdə  toplaşmışdı.  Bizim  kəşfiyyatçılar  düşmənin 
hücuma hazırlaşdıqlarını xəbər vermişdilər. 
2  iyul  1992-ci  il  tarixdə  ermənilər  rus  hərbi  birləşmələri  ilə 
birlikdə  Çərəkdar  kəndinə  hücum  etdilər.  Polkovnik  Z.Rzayevin 
komandanlığı altında Çərəkdar kəndində erməni və rus hərbi birləşmələri 
ilə döyüş başladı. Ermənilər Rusların artilleriyasının köməyi ilə beş tank, 
2  PDM  və  500  nəfərədək  canlı  qüvvə  ilə  hücum  edirdilər.  Lakin, 
əvvəlcədən əsas yüksəkliklərdə mövqe tutmuş döyüşçülərimiz düşmənləri 
duyuq  salmamaq  üçün  yaxşı  gizlənmişdilər.  Düşmən  onların 
yüksəkliklərdə olduğunu bilmirdi. Buna görə də onlar tank və PDM-lərin 
müşaiyəti  ilə  asfalt  yol  və  onun  ətrafı  ilə  arxayın  Çərəkdar  kəndinə 
yaxınlaşırdılar.  Polkovnik  Z.Rzayev  bütün  döyüşçülərə  düşməni  xeyli 
yaxına  buraxmaq  üçün  əmr  vermişdi.  Düşməni  gözləmədən  yaxalamaq 
lazım idi. Artıq düşmən PDM-i kəndin girəcəyinə çatmışdı. Döyüş əmri 
verilən  kimi  erməni  piyadalarının  sıraları  güclü  pulemyot  və  avtomat 
atəşinə məruz qaldı. Lakin, ermənilərin PDM-i xeyli irəliləyərək öz atəşi 
ilə  bizimkilərin  mövqelərini  xeyli  sıxışdırmağa  başladı.  Bu  zaman 
komandirin  əmri  ilə  bizim  PDM  yolla  düşmən  PDM-nə  doğru  hərəkətə 
başladı.  Bir  azdan  PDM-lər  qarşı-qarşıya  gələcəkdi.  Amansız  bir  döyüş 
başlamışdı.  Əsgərlərimiz  qəhrəmanlıqla  döyüşürdü.  Sayca  üstün  olan 
düşmən elə zənn edirdi ki, Çərəkdar kəndini də Ağdaban kimi asan işğal 
edəcəkdir. Bizim döyüşçülər tərəfindən əvvəlcədən yüksəkliklər  

---

 
97 
Faydasız həyat-vaxtsız ölümə bərabərdir. 
tutulmuş,  ermənilərin  gözləmədikləri  yerlərdə  pulemyotçular  və 
qumbaratanlar yerləşdirilmişdi. 
 
Kəndin  içərisində  və  güneydəki  qayalarda  mövqe  tutmuş 
əsgərlərimiz  asfalt  yolla  və  onun  ətrafı  ilə  4-5  ədəd  zirehli  texnikanın 
köməyi  ilə  irəliləyən  düşməni  kəndin  lap  yaxınlığına  buraxaraq  qəfil 
atəşlə  onları  biçib  yerə  tökürdü.  Kəndin  qarşı  tərəfindəki  güney 
qayalıqlarında  mövqe  tutmuş  Yunis  Nəcəfovun  bölüyünün  əsgərləri 
aşağıdan  yol  ilə  kəndə  tərəf  hərəkət  edən  düşməni  bir  qədər  də  irəli 
buraxıb arxa tərəfini kəsməyi nəzərdə tutmuşdular. Elə bu məqsədlə bir 
dəstə  döyüşçü  dağın  yamacı  ilə  aşağı  endirilmişdi.  Düşmən  Tərtərçay 
dərəsinə  sıxışdırmaq  lazım  idi.  Beləliklə,  ermənilər  demək  olar  ki, 
mühasirə vəziyyətində qala bilərdilər.  
Kəndin  girəcəyindəki  döngələrin  birində  qəflətən  düşmən  PDM-i  ilə 
bizim PDM üz-üzə gəldi. Hər ikisi eyni vaxtda atəş açdılar. Bizim döyüş 
maşınından atılan mərmi düşmən maşınının zirehinə dəyərək partlamadan 
çovudu.  Lakin  düşmənin  atəşi  ilə  bizim  maşın  vuruldu,  maşın 
tüstüləməyə  başladı.  Lakin  düşmən  irəliləməyə  macal  tapmadı. 
Tərtərçayın  sağ  sahilində,  kəndin  içərisində  mövqe  tutmuş  bizim 
əsgərlərdən biri qumbaratanla düşmən PDM-nə atəş açdı. Düşmən maşını 
da  alışdı.  Sən  demə  həmin  əsgər  vurulan  bizim  PDM-in  sürücüsünün 
qardaşı imiş. Amansız bir döyüş gedirdi. Geriyə qaçan düşmən isə yolun 
döngələrində məhv edilirdi... 4-5 saat davam edən döyüşdə düşmənin iki 
zirehli  maşını,  54  əsgəri  məhv  edildi,  onlar  106  yaralı  ilə  qaçmağa 
məcbur  oldular.  Bizim  briqadanın  bir  PDM-i  vuruldu,  bir  əsgər  şəhid 
oldu  və  bir  əsgər  yaralandı.  Bu  döyüşdə  Kəlbəcər  batalyonunun 
döyüşçüləri də fərqləndilər. Onlar ərazini yaxşı tanıdıqları üçün döyüşün 
müvəffəqiyyətlə  aparılmasına  böyük  kömək  göstərdilər.  Bu  döyüşdən 
sonra ermənilər uzun müddət özlərinə gələ bilmədilər.  
 
1-ci Çərəkdar döyüĢündə düĢmən tərəfindən vurulmuĢ PDM.  

---

 
98 
Məni Vətənimin sərhəddində dəfn edin. Övladlarımın  
qeyrəti olsa, qoymazlar qəbrimi düĢmən tapdalasın. 
                                                                                      C a v a n Ģ i r