A. M. Vəliyev Elmi redaktorlar: R. A. Səlimov, S. A. Sadıqova, T.Ə. Paşayev



Yüklə 17,41 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə136/182
tarix21.04.2017
ölçüsü17,41 Mb.
#14975
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   182
PARTNYOR

 – şirkətin kapitalının bir hissəsinə 

malik  olan  fiziki  və  ya  hüquqi  şəxsdir.  Beləliklə, 

səhmdar  partnyor  hesab  edilir,  ancaq  məhdud 

cavabdehliklə  ortaqlığın  və  ya  tam  (ümumi) 

ortaqlığın 

(payda 


şirkət) 

iştirakçıları 

da 

partnyorlar hesab edilirlər. 



 

PARTNYORLUQ

 

– 

vətəndaşların 



insan 

inkişafı  layihələrinin  və  proqramlarının  həyata 

keçirilməsində  iştirakının  formalarından    biri 

olmaqla,    riskin  bölüşdürülməsini  nəzərdə  tutur. 

Yalnız  birlikdə  qərar  qəbul  etmək  deyil,    həm  də 

onun  müsbət  və  mənfi  nəticəsi  üçün  tam 

məsuliyyət  daşımaq  hesab  olunur.  Bu  iştirak 

formasının  həyata  keçirilməsi  üçün  iştirakçıların 

əməklərini 

qiymətləndirmək, 

onların 

məsuliyyətlərinin 

sahə 

və 


ölçüsünü 

müəyyənləşdirmək, 

monitorinq 

və 


hesabat 

aparmaq vacibdir. 



 

PASSĐVLƏR

  –  (I)  -  sahibkarın  və  müəssisənin 

sərəncamında  olan  yaranma  mənbələri  üzrə 

xarakterizə 

olunan 


vəsaitlərin 

dəyəridir. 

Mühasibat  balansında  -  sağda  yerləşən  tərəfdə 

müəssisənin  maliyyə  vəsaitinin  mənbəyini  əks 

etdirir, 

təyinatına 

və 

mənsubiyyətə 



görə 

qruplaşdırılır  və  xərclərin  daxilolmalardan  çox 

olmasını göstərir.  

Sahibkarın  və  müəssisənin  borc  və  öhdəliklərinin 

məcmusudur. 

(II)  –  Avropa  Đqtisadi  Şurasının  Dördüncü 

Direktivinin  9-cu  maddəsinə  uyğun  olaraq, 

mühasibat balansının passivlər tərəfində aşağıdakı 

maddələr əks olunur: 



A. Kapital və ehtiyatlar: 

I. Abunə kapitalı; 

II. Səhmlərin məzənnəsinə əlavələr hesabı; 

III. Yenidən qiymətləndirmə ehtiyatı; 

IV. Ehtiyatlar: 

1) Hüquqi ehtiyatlar; 

2) Xüsusi (özəl) səhmlər üçün ehtiyatlar; 

3)  Assosiasiya  maddələri  ilə  təmin  olunan 

ehtiyatlar; 

 4) Digər ehtiyatlar. 



 

530 


V.  Növbəti  hesabat  ilinə  keçirilmiş  mənfəət  və 

zərərlər. 

VI. Maliyyə ili üçün mənfəət və zərərlər. 

B.  Öhdəlik  və  ödəmələrin  təmin  edilməsi  üçün 

ayırmalar: 

1) Təqaüd (pensiya) və oxşar borcların ödənilməsi 

üçün ayırmalar; 

2) Vergilərin ödənilməsi üçün ayırmalar; 

3) Digər ayırmalar. 

 

 

C. Kredit verənlər: 



1) 

Ayrıca 


konversiya 

edilmiş 


ssudalar 

göstərilməklə, ssudalar üzrə borclar; 

2) Kredit müəssisələrinə borclar; 

3) Xəbərdarlıq etməklə hesaba ödənişlər. Belə ki, 

onlar  ayrıca  olaraq  ehtiyatdan  çıxılma  kimi 

göstərilmir; 

4) Ticarət kreditorları; 

5) Kapitalda iştiraka görə borclar; 

6) Filial şəklində birləşmiş müəssisələrə borclar; 

7) Kapitalda iştiraka görə müəssisələrə borclar; 

8)  Vergilər  və  sosial  təminat  da  daxil  olmaqla, 

digər kreditorlar; 

9) Əlavələr və gələcək dövrlərin gəlirləri; 

Ç. Əlavələr və gələcək dövrlərin gəlirləri  

D. Maliyyə ili üçün mənfəət  

 

PATENT

  (latınca  “patens”  -  şəhadətnamə, 

fərman) - 1) irəli sürülən təklifin dövlət tərəfindən 

ixtira kimi tanınmasını təsdiq edən və həmin ixtira 

üzərində  şəxsin  müstəsna  hüququnu  təsdiq  edən 

sənəddir.  Patent  verilmiş  ixtiradan  patent  alanın 

razılığı  ilə  istifadə  olunur.  Patentin  qüvvədə 

olması 


müddəti 

(adətən, 

15-20 

il) 


milli 

qanunvericiliklə  müəyyən  edilir.  Patent  verilən 

zaman patent rüsumu tutulur; 2) ticarət, sənət və s. 

məşğul  olmaq,  bəzi  ölkələrdə  isə  müəyyən 

vəzifəni tutmaq üçün hüquq verən sənəddir. 

“Patent  haqqında”  Azərbaycan  Respublikasının 

Qanunu  –  ölkə  ərazisində  ixtiraların,  faydalı 

modellərin  və  sənaye  nümunələrinin  yaradılması, 

hüquqi mühafizə və istifadəsi ilə əlaqədar yaranan 

əmlak  münasibətlərini  və  onlarla  bağlı  şəxsi 

qeyri-əmlak 

münasibətlərini 

tənzimləyən 

qanunvericilik  aktıdır.  Qanun  1997-ci  ildə  qəbul 

edilmişdir. 

Statistikada 

ixtiraların 

patentləşdirilməsinin 

mütləq 

və 


nisbi 

göstəricilərindən  istifadə  edilir.  Əsas  mütləq 



göstəricilərə  aiddir:  ölkə  daxilində  vətəndaşlar 

tərəfindən  verilmiş  (alınmış)  patent  ərizələrinin 

sayı; ölkədə xarici ərizəçilərdən alınmış (verilmiş) 

patent ərizələrinin sayı; həm ümumilikdə, həm də 

Beynəlxalq Patent Təsnifatının sinifləri, bölmələri 

və tematik qrupları üzrə ölkə ərizəçiləri tərəfindən 

xaricdə verilmiş (alınmış) patent ərizələrinin sayı. 

Əsas  nisbi  göstəricilər:  ixtiraçılıq  fəallığı  əmsalı; 

özünü  təminetmə  əmsalı;  texniki  asılılıq  əmsalı; 

yayılma 


əmsalı. 

Patent 


statistikası 

göstəricilərindən elmi tədqiqatların və işləmələrin 

nəticəliliyinin,  ölkədə  kommersiya  və  texnoloji 

vəziyyətin,  texnikanın  ayrı-ayrı  sahələri  üzrə 

dünyada 

patentləşdirmənin 

meyllərinin, 

öz 


ixtiralarını  ən  çox  patentləşdirən  ölkə  və 

firmaların  aşkar  edilməsinin,  texnikanın  və  yeni 

texnologiyanın 

inkişafı 

vəziyyətinin 

və 


proqnozlaşdırılmasının 

qiymətləndirilməsinin 

təhlili üçün istifadə edilir.   

 

PATENT  HÜQUQU

  –  ixtiraların,  faydalı 

modellərin  və  sənaye  nümunələrinin  yaradılması 

ilə  əlaqədar  yaranan  əmlak  münasibətlərini  və 

onlarla  bağlı  şəxsi  qeyri-əmlak  münasibətlərini 

tənzimləyən 

qanunvericilik 

sahəsi, 


hüquq 

normalarının  məcmusudur.  Patent  verilməsi  yolu 

ilə,  göstərilən  obyektlər  üzərində  hüquqların 

mühafizə edilməsi sistemini müəyyən edir. Patent 

hüququ 

intellektual 



mülkiyyət 

haqqında 

qanunvericiliyin tərkib hissəsidir. 

 

PATENT  QABĐLĐYYƏTĐ

  –  müvafiq  ölkədə 

qüvvədə  olan  qanunvericiliyə  əsasən,  faktiki 

olmadan  ixtira  sayılmayan  texniki  qərarın 

xassələrinin 

məcmusudur. 

Azərbaycan 

Respublikasında  “Patent 

haqqında” 

Qanuna 


uyğun  olaraq,  yeni,  ixtira  səviyyəli  olan  və 

sənayedə tətbiq edilə bilən ixtira obyektinə hüquqi 

mühafizə verilir. 

 

PATENT  LĐSENZĐYASI

  –  patentləşdirilmiş 

ixtiraya 

(digər 


texniki 

nailiyyətə) 

verilən 

lisenziyadır. 



 

PATENT 

MÜVƏKKĐLĐ

 

– 



patent 

müvəkkillərinin  dövlət  reyestrində  qeydiyyata 

alınan  vətəndaşdır.  Azərbaycan  Respublikasında 

“Patent haqqında” Qanuna əsasən, ölkə ərazisində 

daimi  yaşayan,  ali  təhsili  olan,  Azərbaycan 

Respublikasının  dövlət  dilini  bilən,  patent 

müvəkkillərinin  reyestrində  qeydiyyata  alınan 

Azərbaycan  Respublikasının  vətəndaşı  patent 

müvəkkili ola bilər. 

 

PATENT  PULU

  –  öz  sərəncamlarında  olan 

patentləri  təqdim  edən  və  onlardan  istifadə  üçün 

lisenziya  ticarətini  həyata keçirən  ayrıca firmanın 

yaradılması  haqqında  bir  neçə  firmanın  sazişidir. 

Həmçinin patentdən birgə istifadə haqqında ikidən 

çox  ölkə  arasındakı  sazişdir.  Sazişin  iştirakçıları 

bundan  gəlir  əldə  edirlər.  Onun  həcmi  birliyə 

daxil  olduqda,  patentin  istifadəsindən  olan 

mənfəətin  bir  hissəsi  şəklindəki  kvota  ilə 

müəyyənləşdirilir. 

 

PATENT RÜSUMU

 – patentin verildiyi zaman 

dövlət  orqanları  tərəfindən  alınan  məbləğdir 


 

531


(rüsumdur): 

1) 


verilmiş 

patentə 


əsasən, 

ixtiralardan istifadə edilməsi hüququnun haqqıdır; 

2)  sənətlə  məşğul  olmaqla,  bu  sənət  növünə 

patenti  olan  müəssisələrin  və  fiziki  şəxslərin 

büdcəyə  ödədiyi  haqlardır.  Patentin  qüvvədə 

olduğu müddətdə illik rüsum tutulur. 



 

PATENT  SAHĐBĐ

  –  patentin  verildiyi  şəxsdir. 

Azərbaycan  Respublikasında  “Patent  haqqında” 

Qanuna  əsasən,  patent  aşağıdakı  şəxslərə  verilir: 

a)  sənaye  mülkiyyəti  obyektinin  müəllifinə 

(müəlliflərinə)  və  onun  (onların)  varislərinə;  b) 

patent  verilməsi  barədə  iddia  sənədində,  yaxud 

sənaye  mülkiyyəti  obyekti  qeydiyyata  alınana 

qədər müvafiq icra hakimiyyəti orqanına verilmiş 

ərizədə  müəllifin  (müəlliflərin)  və  ya  onun 

(onların)  hüquqi  varislərinin  göstərdikləri  hüquqi 

və  ya  fiziki  şəxslərə  (onların  razılığı  ilə);  c) 

“Patent  haqqında”  Qanunda  nəzərdə  tutulmuş 

hallarda işəgötürənə.  



 

PATENT  TƏMĐZLĐYĐ

  –  texniki  obyektin 

hüquqi xassəsi; həmin ölkənin ərazisində qüvvədə 

olan 


patentlərin 

təhlükəsizliyini 

pozmadan 

onlardan azad istifadə edilə bilməsindən ibarətdir. 



 

PATENTĐN 

POZULMASI

 

– 



patent 

hüquqlarının 

pozulmasıdır. 

Azərbaycan 

Respublikasında  “Patent  haqqında”    Qanuna 

uyğun  olaraq,  patentlə  mühafizə  edilən  sənaye 

mülkiyyəti 

obyektindən 

bu 

qanunun 


müddəalarının  pozulması  ilə  istifadə  edən 

istənilən  hüquqi  və  ya  fiziki  şəxs,  patent 

hüquqlarını  pozan  şəxs qanunvericiliklə  müəyyən 

edilmiş  qaydada  məsuliyyətə  cəlb  edilə  bilər. 

Patent  sahibi  patenti  pozmuş  hüquqi  və  ya  fiziki 

şəxslə  ona  dəymiş  zərərin  ödənilməsi  barədə 

razılığa 

gəlmədiyi 

halda, 

mübahisələr 



qanunvericiliklə 

müəyyən 


edilmiş 

qaydada 


məhkəmədə baxılır.  

 

PATRĐLOKAL  NĐKAH

  (lat.  pater  –  ata  və 

locus  –  yer)  –  bu  nikah  növü  bağlandıqdan  sonra 

ər-arvadın 

köçüb 

ərin 


valideynlərinin 

ev 


təsərrüfatında yaşamasıdır. 

 

PAY 

(HĐSSƏ)

 

– 

ortaqlıq 

kapitalında 

partnyorların iştirakının verilmiş (mənimsənilmiş) 

hissəsinin adıdır. 

 

PAYEVSKĐ  METODU

    (ölüm  cədvəllərinin 

qurulmasında) 

– 

demoqrafik 



metodun 

modifikasiyasıdır; 

verilmiş 

yaş 


intervalında 

ölümün  yaş  əmsalının  ölüm  gücünün  orta 

kəmiyyəti 

ilə 


eyniləşdirilməsinə 

əsaslanır. 

Payevski  metodu  ilə  ölüm  cədvəlləri  qurulduqda, 

x+τ yaşadək sağ qalanların sayı aşağıdakı düsturla 

hesablanır: 



x

m

x

x

e

l

l

τ

τ



τ

=

=



 

burada  l



x

-x  yaşadək  sağ  qalanların  sayı, 



τ

m

x 

–  x-

dən x+τ-dək intervalda ölüm əmsalıdır. 

 

PAYLANMIŞ  GECĐKMƏ  (VAXT  ÜZRƏ 

BÖLÜŞDÜRÜLMÜŞ  LAQLAR)

  –  diskret 

paylanma formasında verilmiş laqların qiymətidir. 

Paylanmış  gecikməni  aşağıdakı  kimi  ifadə  etmək 

olar: 


 

t

t

T

k

t

k

t

t

t

X

z

z

z

y

ε

β



α

α

α



+

+

+



+

+

=



...



1

1

0



 

 

y



-  asılı  dəyişəni;  z

-  laq  dəyişəni,  X



t

  -  qeyri-laq 

dəyişənlərin  sütun  vektorunu; 

T

β

-  qeyri-laq 



dəyişmə  vektorlarında  yeri  dəyişdirilmiş  əmsal 

vektorunu 

göstərir; 

t

ε



təsadüfi 

səhvdir; 



k

α

α



α

,...,


1

,

0



  laq  dəyişmələrində  əmsaldır;  k  - 

laqın maksimum uzunluğudur. 

Laqlı  dəyişkənlər  multikollineardır,  buna  görə  də 

ən kiçik kvadratlar metodu kafi nəticələr vermir. 

 

PAYLI  ĐNVESTĐSĐYA  FONDLARI

  –  fərdi 

investorların vəsaitlərinin cəlb olunması üzrə bank 

sektorlarının  əsas  rəqibləridir.  Onların  fəaliyyəti 

fond  bazarlarının  inkişafına,  əhalinin  həyat 

səviyyəsinin  yüksəlməsinə  və  banklar  tərəfindən 

təqdim  oluna  bilməyən  xidmətlərin  iqtisadi 

agentlərinin 

mümkün 


spektrlərinin 

genişlənməsinə kömək göstərir. 



 

PENSĐYA  FONDLARI

  -  sonrakı  portfel 

investisiyaları 

üçün 

fərdi 


əmanətçilərin 

vəsaitlərini toplayır.  Bununla  yanaşı,  qeyri-dövlət 

pensiya fondları investisiyalaşdırma məsələlərində 

daha  mühafizəkar  siyasət  yürüdürlər.  Çünki, 

onların əsas vəzifəsi əhalinin pensiya qoyuluşunu 

saxlamaqdan və artırmaqdan ibarətdir. 



 

PENSĐYA  FONDLARINDA  EV  TƏSƏR-

RÜFATLARI  AKTĐVLƏRĐNĐN  XALĐS 

DƏYƏRĐ

 - MHS-nin maliyyə hesabında pensiya 

fondlarında  ev  təsərrüfatlarının  aktivlərinin  xalis 

dəyərinin  dəyişməsi  qeyd  olunur.  Əməliyyatların 

nəticəsi  hesab  edilən  belə  dəyişikliklər  ev 

təsərrüfatlarının vəsaitlərinə daxil edilə bilər. 

 

PENSĐYA  FONDLARINDA  EV  TƏSƏR-

RÜFATLARININ  AKTĐVLƏRĐNƏ  ƏLA-

VƏLƏR 

 aşağıdakılardan ibarətdir: 

a)  muzdlu  işçilər,  işə  götürənlər  və  ya  digər 

institusional vahidlər tərəfindən ayrı-ayrı şəxslərin 

və  ya  ev  təsərrüfatlarının  xeyrinə  ödənilən, 



 

532 


pensiya  fondlarına  faktiki  ayırmaların  ümumi 

dəyəridir  ki,  bunun  nəticəsində  də  ayrı-ayrı 

şəxslər və ya ev təsərrüfatları fondlara qarşı tələbə 

malikdirlər; 

b)  əlavə  ayırmaların  ümumi  dəyəri  (pensiya 

fondlarına  qoyulmuş  ehtiyatlardan  alınmış,  onda 

iştirak  edən  ev  təsərrüfatlarına  aid  olan  gəlirlərlə 

eyni qiymətli); 

c)  fondların  idarə  edilməsi  üzrə  xidmətlərə  görə 

ödəmələr çıxılır.  



 

PENSĐYA  FONDLARINDA  EV  TƏSƏR-

RÜFATLARININ  AKTĐVLƏRĐNĐN  XA-

LĐS 

DƏYƏRĐNĐN 

AZALMASI

 

aşağıdakılardan ibarətdir: 

a)  pensiyaya  çıxan  şəxslərə  və  ya  onların  ailə 

üzvlərinə  hər  ay  və  ya  digər  dövriliklə  ödənilən 

məbləğin ümumi həcmdən çıxarılmasından; 

b)  pensiyaya  çıxan  şəxslərə  birdəfəlik  ödənilən 

məbləğin ümumi həcmdən çıxarılmasından.     

 

PENSĐYA  FONDLARINDA  EV  TƏSƏR-

RÜFATLARININ  AKTĐVLƏRĐNĐN  XA-

LĐS  DƏYƏRĐNĐN  DƏYĐŞMƏSĐNƏ  DÜ-

ZƏLĐŞ

 – bu düzəliş aşağıdakılardan ibarətdir:  

xüsusi  pensiya  fondlarına  ödənilən,  sosial 

sığortaya  faktiki  ayırmaların  ümumi  dəyəri  + 

sığorta  vəsiqəsinin  (polisinin)  sahibinə  (yəni 

pensiya 

hüquqlarının 

sahibinə) 

aid 


olan 

mülkiyyətdən 

gəlirlərdən 

ödənilən 

əlavə 

ayırmaların ümumi məbləği – müvafiq xidmətlərə 



görə  ödəmələrin  dəyəri  –  xüsusi  pensiya  fondları 

tərəfindən  sosial  sığorta  üzrə  müavinət  kimi 

ödənilən pensiyaların ümumi dəyəri. 

 

PENSĐYA  TƏMĐNATI

  -  əmək  qabiliyyətinin 

(əlilliklə) itirilməsi, qeyri-əmək qabiliyyəti yaşına 

və  müəyyən  iş  stajına  çatma  və  ya  aylıq  pul 

ödəmələrində 

əks 

olunan, 


gəlirin 

itkisini 

kompensasiya edən və ya obyektiv səbəblərə görə 

o  olmadıqda  ailə  başçısının  ölümü  ilə  bağlı 

müxtəlif sosial və professional risklərdən əhalinin 

sosial müdafiəsi formasıdır.  

Pensiya  təminatı  dövlət  vəsaiti  hesabına  (əmək 

pensiyası, 

hərbi 

qulluqçulara 



və 

dövlət 


qulluqçularına, 

onların 


ailələrinə 

dövlət 


büdcəsindən  ödənən  pensiyalar),  icbari  pensiya 

sığortalarının  vəsaiti  hesabına  (işçilərin  və 

işverənlərin  ödəmələri),  həm  müəssisələrin  və 

işçilərin  vəsaitləri  hesabına  (peşəkar  pensiya 

fondlarına),  həm  də  vətəndaşların  könüllü  şəxsi 

sığorta  yolu  ilə  müstəqil  pensiya  fondlarına, 

sığorta  şirkətlərinə,  banklara  (pensiya  və  əmanət 

hesablarına)  ödədikləri  vəsait  hesabına  həyata 

keçirilə  bilər.  Bazar  iqtisadiyyatı  şəraitində 

pensiya təminatı və sığorta insan inkişafı problemi 

ilə sıx əlaqəlidir. 

Dövlət  pensiya  təminatı  vahid  sosial  vergi 

məbləği  hesabına  ödənilməsinə  təminat  verilən 

pensiya 


sisteminin 

bir 


hissəsidir, 

yəni 


vətəndaşlara  dövlətin  sosial  təminat  fondlarından 

verdiyi pensiyadır. 



 

PENSĐYA  YAŞI

  –  bu  yaşa  çatdıqda  yaşa  görə 

pensiya  təyin  olunur.  Pensiya  yaşı  əmək 

qabiliyyətlinin  şərti  meyarı  kimi  istifadə  olunur: 

əhalinin  fəal  hissəsindən  bu  yaşa  çatmış  şəxslər 

üçün istifadə olunur. Azərbaycan Respublikasında 

“Əmək  pensiyaları  haqqında”  Qanununda  yaşa 

görə  əmək  pensiyasının  təyin  edilməsi  şərtlərinə 

görə, 63 yaşına çatmış kişilərin və 60 yaşına atmış 

qadınların  azı  12  il  sığorta  stajı  olduqda  (bu 

Qanunun  qüvvəyə  mindiyi  günədək  yaşa  görə 

əmək  pensiyası  təyin  edilmiş  şəxslər  istisna 

olmaqla) yaşa görə əmək pensiyası hüququ vardır. 

Qeyd: Bu Qanunda nəzərdə tutulmuş kişilərin yaş 

həddi 2010-cu il yanvarın 1-dən başlayaraq 2012-

ci ilin yanvarın 1-dək, qadınların yaş həddi 2010-

cu  ilin  yanvarın  1-dən  başlayaraq  2016-cı  ilin 

yanvarın 1-dək hər il altı ay artırılır. Nəticədə bu 

yaş  həddi  kişilər  üçün  63,  qadınlar  üçün  60  yaş 

nəzərdə tutulur. 

Çoxuşaqlı 

qadınların, 

sağlamlıq 

imkanları 

məhdud  uşağı  olan  anaların,  uşaqlarını  təkbaşına 

böyüdən  ataların  və  qəyyumların  yaşa  görə  əmək 

pensiyası  beş  və  daha  çox  uşaq  doğub  onları 

səkkiz yaşınadək tərbiyə etmiş və azı 10 il sığorta 

stajı  olan  qadınların  bu  Qanunun  7-ci  maddəsinə 

uyğun  olaraq  müəyyən  olunmuş  yaş  həddi  hər 

uşağa  görə  1  il  azaldılmaqla,  yaşa  görə  əmək 

pensiyası hüququ vardır.  

Sağlamlıq  imkanları  məhdud  uşağını  səkkiz 

yaşınadək  tərbiyə  etmiş  və  azı  10  il  sığorta  stajı 

olan  anaların  bu  Qanunun  7-ci  maddəsinə  uyğun 

olaraq  müəyyən  olunmuş  yaş  həddi  5  il 

azaldılmaqla  yaşa  görə  əmək  pensiyası  hüququ 

vardır.  

Ana  vəfat  etdiyinə  və  ya  ana  ilə  nikaha  xitam 

verildiyinə,  yaxud  ana  valideynlik  hüququndan 

məhrum  edildiyinə  görə  5  və  daha  çox  uşağı 

növbəti  nikah  bağlamadan,  təkbaşına  səkkiz 

yaşınadək böyüdən ataların, habelə 5 və daha çox 

uşağı 


övladlığa 

götürüb 


təkbaşına 

səkkiz 


yaşınadək  böyüdən  ataların,  həmçinin  5  və  daha 

çox  uşağı  səkkiz  yaşınadək  böyüdən  qəyyum 

kişilərin azı 10 il sığorta stajı olduqda, bu Qanuna 

uyğun  olaraq  müəyyən  olunmuş  yaş  həddi  5  il 

azaldılmaqla,  yaşa  görə  əmək  pensiyası  hüququ 

vardır. 


 

 

 



 

533


62  yaşına  çatmış  kişilərin  və  57  yaşına  çatmış 

qadınların  azı  5  il  sığorta  stajı  olduqda  (bu 

Qanunun  qüvvəyə  mindiyi  günədək  yaşa  görə 

əmək  pensiyası  təyin  edilmiş  şəxslər  istisna 

olmaqla) yaşa görə əmək pensiyası hüququ vardır.  

Güzəştli  şərtlərlə  əmək  pensiyası  hüququ  olan 

digər şəxslər, axırıncı iş yerindən asılı olmayaraq, 

yeraltı  işlərdə,  incəsənətin  xüsusi  sahələrində, 

həmçinin  əmək  şəraiti,  xüsusilə  zərərli  və  ağır 

olan  işlərdə  çalışan  sığorta  olunanların:  kişilər  – 

57 yaşına çatdıqda, azı 25 il sığorta stajına malik 

olduqda  və  bu  müddətin  azı  12  il  6  ayını  həmin 

işlərdə,  qadınlar  –  52  yaşına  çatdıqda,  azı  20  il 

sığorta  stajına  malik  olduqda  və  bu  müddətin  azı 

10 ilini həmin işlərdə çalışmışlarsa, əmək şəraitinə 

görə  güzəştli  şərtlərlə  yaşa  görə  əmək  pensiyası 

hüququ vardır. Hipoğizqanizm xəstəliyinə tutulan 

şəxslər  (liliputlar)  və  mütənasibliyi  pozulmuş 

cırtdanboylular  –  kişilər  47,  qadınlar  42  yaşına 

çatdıqda  və  həmin  şəxslərin  azı  5  il  sığorta  stajı 

olduqda, yaşa görə əmək pensiyası hüququ vardır. 


Yüklə 17,41 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   182




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin