A sh. Sheraliyev, U. X. Rahim ov

Nicotiana glutinosa
ni m adaniy tam aki 
Nicotiana tabacum
bilan chatishtirib, D yubek-7, D yubek-566, T rap e z u n d -1 6 1 , 
A m erikan-287, Im m u n n iy -5 8 0 navlarini yaratgan.
U zoq shakllarni chatishtirish natijasida asosiy — bug‘doy- 
bu g ‘doyiq, tritikal, m axorka, kungaboqar kabi o ‘sim liklam ing 
Poleggiya-70 septarioz va qorakuyaga, K rasnodarskaya-39 zang, 
llich ev k a-q o ‘ng ‘ir zang qorakuyaga, ildiz chirishiga chidam li, 
D nepropetrovskiy-247, m akkajo‘xori navlari, ingichka tolali 
g ‘o ‘zaning A Q SH 25, 5904 - 1 navlari yaratilgan.
O 'sim lik lar im m unitetining seleksiyadagi roli g ‘oyat katta 
b o 'lib , bu sohada yangi izlanishlarni am alga oshirishni talab 
qiladi. H ozirgi vaqtda m utaxassislar old id a kasalliklarga kom - 
plcks chidam lilik xususiyatiga ega b o lg a n navlar yaratish m uam - 
m osi turibdi. M asalan, bu g ‘doyning un -sh u d rin g , zang, ildiz
94

---

ch irish , q o rak u y ag a, k arto sh k an in g rak, fito fto rio z, virus 
kasalliklariga, g ‘o ‘zaning fuzarioz, vertitsillez, ildiz chirish, 
gom m oz kasalliklariga chidamli navlarini yaratish m uhim aham i­
yatga ega. A yniqsa, bu boradagi tadqiqotlarni olib boradigan 
m utaxassislarni tarbiyalash, oliy t a ’lim tizim ining ajralm as 
qism ini tashkil qiladi.
Seleksiya ishlaridagi m uhim vazifalar qatorida viltga ch id am ­
li navlar yaratish m asalasi turibdi. Bunda M eksikada o ‘suvchi 
y o w o y i va yarim yo w o y i turlari orasida vertitsillyoz viltiga 
chidam li tu rlar borligi aniqlangan. U larni rayonlashtirilgan 
navlar bilan chatishtirib, qim m atli belgili duragaylarni qayta 
chatishtirish bilan viltga chidam li navlar yaratish m um kin.
SAVOLLAR
1. Seleksiyaning yutuqlarini o ‘simlikshunoslikdagi ahamiyati qan­
day?
2. Chidamli navlar yaratishda olimlar xizmati qanday?
3. Kompleks chidamli navlar yaratishning maqsadi nima?
95

---