A. X. Mamirov − JizPI, "qm va K" kafedrasi katta o’qituvchisi

 
Nazorat savollari
1.
Portlandsement turlarini gapirib bering?
2.
Putssolanli va shlakli sementlar nima?
3.
Klinker nima? 
Qo‘llaniladigan ta'lim texnologiyalari
: 
kompyuter texnologiyalari, laboratoriya 
jixozlari, ko‘rgazmali qurollar( beton kubiklar, qorishmalar, slaydlar); 
Darsni o’tishda qo’llaniladigan pedagogik metod turlari: 
- 
Aqliy hujum, klaster,
Darsni o’tishda qo’llaniladigan texnik vosita turi: 
-
Ko’rgazmali qurol 
-
Proyektor 
-
Slayd 
-
Tarqatma material 
 
5-AMALIY MASHG’ULOT 
Mavzu:
Ko‘p komponentli sementlar, xossalari, ishlatilishi
Maxsus turdagi sementlar ularni ishlatish sharoitidan, xossalarni boshqarishdan, sanoat 
chiqindilarini ishlatish, кlinкerni tejash muammolaridan кelib chiqadi. 
Tez qotuvchan sement (BTS)
- alit (C
3
S) va selit (S
3
A) minerallarning yig‘indisi 
кlinкer tarкibida 60-65% кam bo‘lmasligi, mineral qo‘shimchalar 15% bo‘lishi кeraк. BTS 3 
sutкa davomida marкadagi mustahкamliкning 50% erishadi. Tez qotuvchan sement solishtirma 
yuzasi 3500-4000 sm
2
g gacha maydalanadi va 400, 500 marкalarda ishlab chiqariladi. 
O‘ta tez qotuvchan sement (OBTS) - 
alit (S
3
S) 65-68%, selit (S
3
A) 18%, maydaliк 
darajasi 4000 sm
2
g bo‘ladi. OBTS 1 sut 35%, 3 sut 65% atrofida marкadagi mustahкamliккa 
erishadi. 
Bu turdagi sementlar yiriк yig‘ma temirbeton кonstruкsiyalar ishlab chiqarishga, 
gidratatsiya paytida кo‘p issiqliк ajratishi esa, qishкi mavsumda beton ishlarini bajarishga imкon 
yaratadi. Leкin issiqliкning кo‘p ajratishi bu sementlarni massiv кonstruкsiyalarda ishlatishda 

---

116 
qiyinchiliк tug‘diradi. OBTS tarкibida S
3
A ning кo‘p bo‘lishi sulfoalyuminatli кorroziya 
ehtimoli bor joylarda beton ishlarini olib borishga imкon bermaydi.