Domna shlaklari kimyoviy tarkibi Sekin sovutilgan shlaklarda CaO, - SiO
2
, AL
2
O
3
bilan tulik bog‘langan bo‘lib - 2 CaO,
SiO
2
, rankinit 3 CaO, 2 SiO
2
, melilit – 2 CaO, AL
2
O
3
, SiO
2
, okermanit 2 CaO, MgO2, SiO
2
kabi
birikmalar xosil qiladi. Agar CaO > 44 – 46% oshsa unda shlaklarni zarrachalari o‘z – o‘zidan
kuxun xolatga o‘tadi. SHlakdagi MgO uning gidravlik aktivligi yaxshi ta’sir kursatadi, ammo
miqdori – 15 – 20% dan oshmasligi kerak.
SHlakdagi AL
2
O
3
aktivligini oshiradigan birkmalar xosil qiladilar. Kremniy oksidi SiO
2
shlakdagi miqdori portlandsementga nisbatan ko‘proq, ular sovutilganda kristallanmaydi va
shisha kurinishda kotib qoladi.
Fe
2
O
3
– shlakda kam bo‘ladi va gidravlik xossasiga ta’sir ko‘rsatmaydi. MnO ning
miqdori 2 – 4% dan oshishi mumkin emas, chunki u shlakni (aktivligini) pasaytiradi.
Domna shlaklarni gidravlik xususiyatlari .
Oddiy sharoitlarda suv bilan birikishida deyarli domna shlaklari faolligini
ko‘rsatmaydilar va qotmaydilar. Ammo tadqiqotlar shuni qo‘rsatdaki shlaklardagi kristal yoki
shishasimon fazalaridagi moddalarga mexanik, kimyoviy va issiklik faktorlar ta’sir ettirsa ular
suv bilan ta’sirlashadi va gidravlik qotishga qobiliyati oshadi. Natijada yangi, suvda eriymadigan
moddalar xosil qilinadi. Xususan gelenit - 2CaO, AL
2
O
3
, SiO
2 –
oddiiy xaroratdainert bo‘lib
Sa(ON) ta’sirida suv bilan oddiy sharoitlarda qotuvchi maxsulotlar xosil qiladi.
Okermanit - 2 CaO, MgO, 2 SiO
2
oddiy sharoitda va neytral muxitda gidratatsiyaga qodir
emas, ammo Sa(ON)
2
ta’sirida u S – S – N(II) xosil qilib gidratlanadi.
Odatda ishqoriy aktivizatorlar sifatida ohak va portlandsement kullashadi, shuni ular suv
bilan ta’sirlashuvida Sa(ON)
2
ajratadi.
Sulfat aktivizatorlar sifatida – gips yoki angidrid kullanadi.
Asosiy domna shlaklari 44 – 48% SaO, 35 – 38% SiO
2
5 – 10% AL
2
O
3
lardan iborat.
Bular 5 – 10% ohak yoki portlandsement ta’sirida ishqorli aktivashishga duch keladilar va past
asosli gidrosilikatlar xosil qilishga olib keladi. Xar xil Tarkibli shlakli shishalarni gidravlik
aktivligi issiklik ishlovida keskin oshadi.
