A. X. Mamirov − JizPI, "qm va K" kafedrasi katta o’qituvchisi

SHlako-portlandsementning xossalari
. 
Zichligi 2,8 – 3g/sm
3
oraliqda tebranadi. Sochiluvchan (kukun) ko‘rinishidagi xajmiy 
massasi: 900 – 1200 kg/m
3
zichlashganda esa 1400 – 1700 kg/m
3
mustakxamligi buyicha 300, 
400, 500 markalari mavjud. 
Suvga talabganligi 27 – 30% teng, tutib qolishi muddatlari 45 min oldin emas, oxiri – 10 
soatdan kech emas. SHlakoportlandsementning faoligi shlakni kimyoviy mineralogik tarkibi 
shlak va klinkerni nisbati bilan belgilanadi. 
Olovga mustaxkamlikni pasaytirimagan xolda yukori xarorat (600 – 800
0
S) uzok vaqt 
ta’siriga bardosh beradi. YUmshoq, sulfat suvlar ta’siriga chidamli sovukka chidamligi buyicha 
mujasi 50 – 100 siklarga teng.
Qullanishi: asosan ulkan inshootlar uchun, shuningdek issiq sexlar, gidrotexnik 
qurilishlar uchun beton tayyorlashda qullaniladi. 
Sulfat – shlakli sement – gidravlik bog‘lovchi modda va uni granullargan domna shlakini, 
gips yoki ishqoriy quzg‘atuvchili angidrid bilan birgalikda to‘yish yo‘li bilan tayyorlanadi. 
Tarkibida 80 – 85% shlak, 10 – 15% angidrid yoki ikki suvli gips, 5% gan portlandsement 
klinker va 2% gacha ohak bo‘ladi. Bunday sementni tayyorlashda tarkibida oshirilgan miqdorda 
10 – 20% atrofida glinozyom va pasaytirilgan miqdorda 3% gacha chala marganets oksidi 
bo‘lgan asosiy domna shlaklaridan foydalanish maqsadga muvofiqdir. 
Sulfatli – shlakli sement olish texnologiyasi quyidagicha: xom – ashyoviy moddalarni 
omborlarga joylash, tayyorlash, tozalash va barcha komponentlarni birgalikda tuyish tayyor 
sementni omborga joylash. Qotishda glinozyom va kalsiy sulfati o‘zaro ta’sirlashib, kalsiy 
gidrosulfoalyuminat, past kalsiy gidrosilikatlar yuzaga keladi. Suv sement nisbati 0,5 – 0,6ga 
barobar, chunki gidratatsiya vaqtida sement suvni miqdorini bog‘lash xususiyatiga ega. 
Boshlang‘ich davrdarda xosil bulgan ettringit tudi keyingi muddatlarda qisman bo‘linadi 
va 
sulfat 
shlakli 
sementni 
mustaxkamligini 
usishi 
kalsiy 
gidrosilikatlarga 
va 
gidroalyumosilikatlar xosil bulishi xisobiga usadi. 
Xossalari: bog‘lovchini zichligi 2,9 – 3,1g/sm
2 
chan tebranadi. 
Xajmiy massasi sochiluvgan xolatda 200 – 1000, zichlantirganda 1500 – 1650k/m
3
gan. 
Suvga talabganligi 50 – 60% teng. 
Tutib qolish muddatlari boshlanishi 30min oldin emas, oxiri 10s. kech emas 
Mustaxkamligi 28 sut. sung 30 – 40 MPa ni tashkil etadi. Agressiv muxitlarga (yumshoq 
sulfat suvlar) bardoshligi baland. 
Ko‘llanishi er suvosti inshootlar tayyorlashdi foydalaniladi.