A. X. Mamirov − JizPI, "qm va K" kafedrasi katta o’qituvchisi

 
 
Xulosaga O‘zRST talabiga mos kelish yoki kelmasligi yozilsin. 
Laboratoriya ishini o’tkazish tartibi: 
200g gips tortib olinadi. Sopol kosaga normal quyuqlikdagi gips bo‘tqasi uchun lozim 
bo‘lgan suv quyiladi va unga 30sek davomida oz-ozdan sepilib qorishtirib turiladi. Tayyorlangan 
bo‘tqa shishaplastinka ustiga qo‘yilgan kesik konus halqa 9ga solinadi va ortiqchasipichoq bilan 
sidirib tekislanadi. So‘ngra gips bo‘tqasi solingan halqasiljuvchan po‘lat sterjen mahkamlangan 
po‘lat igna tagiga qo‘yiladi (ignabo‘tqali halqa markaziga to‘g‘ri kelishi shart). Keyin vint 6 
bilan siljuvchansterjen 2 bo‘shatiladi va u erkin holatda o‘z massasi bilan bo‘tqaga 
botadi.Siljuvchan sterjenning igna bilan massasi 100g. Agar igna gips bo‘tqagabotib, uning 
tagiga tegsa (4.3-rasm, v), bo‘tqada quyuqlanish boshlanmagandegan xulosaga kelinadi. Ushbu 
tartibda har ZOsek da igna erkin holatdagips bo‘tqasiga botirilib turiladi. Shuni e'tiborga olish 
kerakki, harsafar igna botirilgandan keyin u toza yumshoq latta bilan artib turilishishart. Bundan 
tashqari igna har safar gips bo‘tqaning yangi joyigabotirilishi kerak. Po‘lat ignani gips bo‘tqaga 
botish chuqurligi shkala bilankuzatib turiladi. Ma'lum vaqt o‘tgandan keyin shkalada ignaning 
gipsbo‘tqaga to‘la botmaganligini, ya'ni tagiga 1-2mm yetmay qolganliginiko‘ramiz. Gips 
namunani suv bilan qorishtirilgandan to shu vaqtgacha o‘tganvaqt gips bo‘tqasi 
quyuqlanishining boshlanish davri bo‘ladi (4.3-rasm, g). 

---

219 
4.1-rasm. Vika asbobi 
a-asbobning umumiy ko‘rinishi: 1-temirstanina, 2-po‘lat sterjen, 3-qo‘shimcha 
yukqo‘yadigan joy, 4-ko‘rsatgich, 5-1mm danbo‘lingan shkala, 6-siquvchan vint, 7-po‘latigna, 
8-pestik, 9-halqa, 10-shishaplastinka. b-po‘lat igna va pestik,v-gipsda quyuqlanish 
boshlanmagan holat g-quyuqlanish boshlanishi, d-quyuqlanishning oxiri. 
4.1-jadval 
Gips turi 
Qotish muddati 
indeksi 
Qotish muddati, min 
boshlanishi, kam emas 
tugashi, ko‘p emas 
Tez qotuvchan 
A 
2 
15 
O‘rtacha 
qotuvchan 
B 
6 
30 
Sekin qotuvchan 
V 
20 
44