A. X. Mirzəcanzadə, M.Ə.İskəndərov, M.Ə. Abdullayev, R. Q. Ağayev, S. M.Əliyev, Ə. C.Əmirov, Ə. F. Qasımov
Yüklə 3,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
335
mm-dürsə, onun silindrinə yığılmış oymaqların daxili diametri 43,350 mm- dən az və 43,380 mm-dən çox olmamalıdır. Çuqundan hazırlanan oymaqların ölçüləri və çəkisi 29-cu cədvəldə verilmişdir. 29-cu cədvəl Nasosun şərti ölçüsü Oymaqların xarici dia- metri, mm ilə Oymaqların daxili, mm ilə Çəkisi, kq ilə ən azı ən çoxu
ən azı ən çoxu
43 60
43,00 45,00
2,43 2,63
55 72
55,00 58,00
3,90 3,37
68 86
68,00 70,00
4,44 4,29
82 100
82,00 84,00
5,48 4,92
93 112
93,00 96,00
6,52 5,56
Kiçik diametrli NQN-1 və NQN-2 nasosları üçün oymaqlar poladdan hazırlanır. Bu oymaqlar NQV-l qondarma nasosundan götürülmüşdür. Ona görə də bu oymaqlar haqqında NQV-1 qondarma nasosları izah edilərkən danışılacaqdır. NQN-1 və NQN-2 nasoslarında plunjerin silindrə asanlıqla daxil olması üçün ən yuxarıdakı oymağın ağzı bir qədər mail yönülür (163-cü şəkil, A bəndi). Plunjer. Plunjer, uzunluğu 1200 mm olub üzəri xüsusi şəkildə yonulmuş bir polad boru parçasıdır (164-cü şəkil). NQN-1 və NQN-2 nasoslarında işlədilən plunjerin səthi əsasən hamar olur və xromlanır (164-cü a şəkli). Xrom təbəqəsinin qalınlığı 70 mikrondan (0,07 mm) az olmamalı və səthi pardaxlanmalıdır. Plunjerin hər iki başında eyni ölçüdə daxili yiv açılmışdır. Plunjerin xarici səthi diametri boyunca çox dəqiq yolunur. Bu yonmada yol verilən xəta 20 mikronlan (0,02 mm) artıq olmamalıdır. Plunjerin xarici diametri də oymaqlarda olduğu kimi bir qayda olaraq hər 50 mikrondan (yəni 0,05 mm-dən) bir artır, yəni nasosun şərti ölçüsü 43-dürsə, plunjerin həqiqi ölçüsü 43,00; 43,05 və i. a. 45,00 mm olur. Yonma dəqiqliyini nəzərə alsaq, plunjerin hər bir nöqtəsində ölçülmüş diametr sıra ilə göstərilmiş diametrdən mütləq az olmalıdır. Bu o deməkdir ki, əgər plunjerin xarici diametr üzrə 43,15 mm yolunmuşsa, həqiqətdə isə bu diametr 43,13 mm-dən çox və 43,11 mm-dən az olmamalıdır. Plunjerlə oymaq arasında müəyyən ara boşluğunun I, II və III qruplara bölündüyünü demişdik. Həmin bu qrupları əldə etmək üçün 30-cu cədvəldə göstərilmiş bölgüyə mütləq əməl edilməlidir. Plunjerin ucuna vurucu klapan və ya ucluq bağlanır və möhkəm sıxılır. Bunun nəticəsində əksəriyyətlə plunjerin ucları bir qədər şişir. Əlbəttə bu şişmə plunjerin silindr içərisində normal işləməsinə mane ola bilər. Bunu 336
nəzərdə tutaraq plunjerin hər iki başında 50 mm məsafədə xarici diametr bir qədər azalmışdır.
b v ğ q
164-cü şəkil. Plunjerin hazırlanması: a—hamar plunjer; b—həlqəvi kanallı plunjer; v—yivli kanallı plunjer; q—çuxurlu (çopur) plunjer; ğ—qum sıyıranlı plunjer
Yuxarıda təsvir olunmuş səthi tamamilə hamar plunjer Q („qladkiy", yəni hamar) hərfi ilə markalanır. Bu plunjerin qumla mübarizə etmək üçün hər bir vasitəsi olmadığından, belə plunjerlə təchiz edilmiş nasoslar da qumsuz mayeləri vurmaq üçün işlədilməlidir.
plunjerlər. K markalı plunjer yuxarıda göstərilən yalnız üzərində açılmış 15 30-cu c ədv əl Plunje
rin
xarici dia-
m etri, mm il
ə d Oym
ağın
diam etri, mm il
ə 0,00 + d 1 9,05 + d 1 0,10 + d 1 0,15 + d 1 0,20 + d 1 0,25 + d 1 0,30 + d 1 0,35 + d 1 0,40 + d 1 0,45 + d 1 0,50 + d 1 0,55 + d 1 0,60 + d 1
0,65 + d 1 0,70 + d 1 0,75 + d 1 0,80 + d 1 0,85 + d 1 0,90 + d 1 0,95 + d 1
+
0,00 I
d +
0,05 II
I
d +
0,10 III
II I
d +
0,15
III II I
d +
0,20
III II
I
d +
0,25
III
II I
d +
0,30
III II I
d +
0,35
III II
I
d +
0,40
III
II I
d +
0,45
III II I
d +
0,50
III II
I
d +
0,55
III
II I
d +
0,60
III II I
d +
0,65
III II
I
d +
0,70
III
II I
d +
0,75
III II I
d +
0,80
III II
I
d +
0,85
III
II I
d +
0,90
III II I
d + 0.95
III II
I 338
dənə halqavarı kanalla fərqlənir (164-cü b şəkli). Kanalların vəzifəsi az da olsa vurulan maye üzərində olan qumla mübarizə etməkdir. Həmin məqsədlə üzərinə yivli qanov açılmış B markalı plunjer də işlədilir (164-cü v çəkli). N və P markalı plunjerlər. Çıxarılan maye içərisində qumun miqdarı bir qədər çoxdursa və quyuda işlədilən nasoslar tez-tez pərçimlənirsə, o zaman səthi xüsusi çuxurlarla örtülmüş (“çopur”) plunjerli N (“nakatannıy”, yəni diyirləndirilmiş) markalı nasoslar işlədilməlidir (164-cü q şəkli). Bu çuxurların iki vəzifəsi vardır. Bir tərəfdən çuxurlara dolmuş neft yağlama rolunu oynayaraq plunjerin silindr içərisində asanlıqla hərəkət etməsinə kömək edir. Digər tərəfdən çuxurlara düşmüş qum və ya metal qırıntısı tədricən xırdalanır, beləliklə də plunjerin silindr içərisində pərçimlənməsinin qarşısı alınır. Kiçik diametrli NQN-2 nasoslarında isə bu məqsədlə P (“peskobrey”, yəni qumsıyıranlı) markalı plunjerlər işlədilir (164-cü ğ şəkli). Bu plunjerin qanovlu plunjerdən bir fərqi vardır, bu da onun yuxarı hissəsində divarın yonularaq nazikləşdirilməsidir; yəni plunjer yuxarı hərəkət edərkən bu divarın iti ucu oymaqların daxili diametri boyunca sürüşərək qum dənələrini sıyırır. Buna görə də ona “qumsıyıran” adı verilmişdir. Plunjerlər St. 6 (D) markalı tikişsiz polad borulardan hazırlanır. Bu boruların əsas ölçüləri 31-ci cədvəldə verilmişdir. Hazır plunjer çox düz olmalıdır. Kiçik diametrli (28 və 32 mm) plunjerin əyriliyi - 0,120 mm-dən, orta diametrli plunjerinki (38; 43) 0,05 mm-dən və qalan diametli plunjerlərinki isə (55, 68, 82, 93) 0,03 mm-dən artıq olmamalıdır. Plunjerin kəllə sahələri onun həndəsi oxuna perpen- dikulyar olmalı və uclarında açılmış daxili yivlərin oxu plunjerin oxu üzərinə düşməlidir. Kürəcik. Kürəcik K18 markalı xromlu poladdan xüsusi texniki şərtlər daxilində hazırlanır və yoxlanılır. Dərinlik nasosları üçün hazırlanmış kürəciyin səthi ayna kimi parlayana qədər sürtülüb təmizlənir. Bu sahədə adi gözə çarpacaq ləkə və ya cizgi də olmamalılır. Kurəciyin diametri çox dəqiq yoxlanılır. Dərinlik nasoslarında ŞX15 markalı poladdan hazırlanmış kürəciklər də işlədilir. Kürəcik termik üsulla bərkləşdirilir və sərtliyi Rokvelə görə 55—62-yə qədər çatdırılır. K 18 markalı poladın kimyəvi tərkibində: C=0,9 " 1,0; Mn # 0,5; Si # 0,8, Cr=17,0 " 190%; kükürd və fosforun miqdarı müvafiq olaraq 0,025 və 0,03%-dən artıq olmamalıdır. Dərinlik nasoslarında işlədilən kürəciklərin əsas ölçüləri və çəkisi 32-ci cədvəldə verilmişdir.
339
32-ci cədvəl ürəciyin şərti diametri, düymə ilə Şərti diametrdən fərqi, mikronla Kürəciyin ovallığı, mikronla Çəkisi, kq ilə 9 16
⁄
11 16 ⁄
2 8 ⁄ 1 1¼ 1½ 1¾
2 2 11 32
õ ±100
±100 ±150
±150 ±200
±200 ±200
±200 ±200
2,5 2,5
2,5 2,5
3,0 3,0
4,0 4,0
4,0 0,012
0,022 0,045
0,067 0.132
0,227 0,361
0,539 0,920
Klapan yəhəri. Klapan yəhəri 3X13 və ya XI8 markalı poladdan iki şəkildə hazırlanır. Yəhərin əsas forması çiyinli halqa şəklindədir (165-ci şəkil). Yəhərin çiyni klapan ucluğunun kəllə sahəsinə oturur və qəfəsin alt sahəsi onu möhkəm sıxaraq kiplik əmələ gətirir, bu halda kürəcik yəhərə oturan zaman maye klapanın yuxarı hissəsindən aşağı hissəsinə keçməyə yol tapmır. Buna görə də istər yəhərin çiyninin hər iki tərəfi və bunlarla görüşən digər hissələrin sahəsi çox təmiz yonulmalıdır. Kürəciklə yəhərin bir cift əmələ gətirməsi üçün yəhərin yuxarıdakı kəlləsində xüsusi yuva açılmışdır (165-ci a şəkli). Diametri yuvanınkına bərabər olan kürəciklə həmin yuvanı səliqə ilə sürtür, sonra yəhər tamamilə yeni kürəciklə ciftləşdirilib onların hermetikliyi (kipliyi) yoxlanılır. İkinci növ yəhər çiyinsizdir (166-cı şəkil).
1
0
a H h d 1
340
Kiçik diametrli nasosların klapan qovşağına çiyinli yəhər yerləşdirmək konstruktiv cəhətdən mümkün deyildir. Buna görə də halqa şəklində hazırlanmış yəhər işlədilir. Bu yəhər də X18 poladından hazırlanır. Qumun sürtülüb yeyilmə təsirinə davamlı olması üçün hər iki şəkildə olan yəhər termik emal üsulu ilə bərkidilib, sərtliyi Rokvelə görə 40-45 dərəcəyə çatdırılır. Sonra yəhərin bütün xarici səthi pardaxlanır. Yəhərlərin lazımi ölçüləri və çəkisi 33-cü cədvəldə göstərilmişdir.
d 0
Yəhərin ölçüləri, mm ilə Kürəciyin diametri, düymə ilə D d 1
0
Çəkisi,
kq ilə
9 16 ó
19,8 - 11
12,5 - 0,019 11 16 ó 24,8
- 14
12,5 - 0,022 7 8 ó 30,8 26,3
18 20
6 0,040
1 35,00
30,0 20
20 6 0,042 1¼ 45,8
40,0 25
20 6 0,144 1½ 57,8
47,0 30
20 6 0,212 1¾ 69,0
58,0 35
22 7 0,390 2 77,0
65,0 40
22 7 0,430 341
Manjetli nasoslar Manjetli nasoslar iki növ olur: plunjeri manjetli və silindri manjetli nasoslar. Plunjeri manjetli nasoslar neft sənayesində 1942-ci ildən baş- layaraq yayılmışdır. Sonralar bu nasoslar normal sıraya daxil edilmişdir. Plunjeri manjetli nasoslar da iki konstruksiyada verilmişdir. Silindri oymaqlı və silindri borudan ibarət olan nasoslar. Silindri oymaqlı olan manjetli nasoslardan ZNQN-2 tipli nasoslar neft mədənlərində külli miqdarda işlədilmişdir. 3 NQN-2 və NQN-2R na- sosları manjetli plunjeri olan bir təsirli iki klapanlı, tutuculu (bayonetli), oymaq silindrli, şaquli nasosdur. O, yuxarıda təsvir edilmiş NQN-2 tipli nasosdan plunjerinin quruluşu ilə fərqlənir (167-ci şəkil). Bu nasosda plunjer iki qrupdan: manjet quraşdırılması və onları birləşdirən qısa borudan ibarətdir. Plunjerin qalan quruluş hissələri, təsvir edilmiş NQN-2 tipli nasosların plunje- rininkinə oxşayır. Yuxarıdakı işlək manjet qrupu yuxarı gövdədən, altı ədəd manjetdən, baş manjet halqalarından, dayaq qaykası və ötürücüdən ibarətdir. Aşağıdakı mərkəzləşdirici manjet qru- pu isə aşağı gövdədən, üç manjetdən, iki manjet halqasından, dayaq halqası və ötürücüdən ibarətdir. Hər iki manjetlər qrupunu birləşdirən kiçik boru, NQN-1 və ya NQN-2 tipli nasosların işlənib köhnəlmiş plunjer parçalarından uyğun diametrdə hazırlanır. Qeyd etmək lazımdır ki, bu nasosların işləmə qabiliyyəti əsasən 9 8
6 5 4 1 2 3 19 18 17 16 15 14 10 11 12 13
1-silindrik mufta; 2-vurucu klapan qəfəsi; 3-manjetin yuxarı gövdəsi; 4- halqa; 5-qayka; 6-kiçik boru; 7-ötü- rücü; 8-dayaq qaykası; 9-manjetin aşağı gövdəsi; 10-örtük; 11-aşağı vurucuklapanqovşağı;12-tutucu (bayonet); 13-oymaq; 14-tutucu- nun ucluğu; 15-kürəcik; 16-yəhər; 17-konus; 18-konusvarı yəhər; 19-sorucu klapan qəfəsi 342
manjetlərin elastikliyindən və davamlılığından asılıdır. Azərb. ETNÇİ tərəfindən manjetlər bez və ebonit qatları ilə birlikdə çanaq şəklində hazırlanırdı (168-ci a şəkli).
1
d 2
=1
R
b 12
22
7 1 2 Ø73
Ø116 45°
7 5 Ø122 60º 168-ci şəkil. Manjet: a-Azərb. ETNÇİ-nin konstruksiyası; b-ÜİETNİ-nun konstruksiyası
Ölkəmizin şərq rayonlarında isə ÜİETNİ tərəfindən neftə davamlı rezindən hazırlanmış manjetlər işlədilmişdir (168-ci b şəkli). Son illərdə Qroz. ETNİ tərəfindən yeni manjetli plunjerli nasoslar təklif olunmuşdur. Bu nasoslar NQN-2R şifri ilə F.Dzerjinski zavodu tərəfindən buraxılır (169-cu şəkil).
NQN-2R nasoslarının silindr bölməsi NQN-2 nasosununku kimidir. Bu nasoslarda uzadıcı boru bir qədər qısadır, lakin plunjer bölməsi tamamilə fərqlidir. Plunjer üzərinə 4 ədəd rezin halqa möhkəm yapışdırılmışdır. Rezin halqavarı plunjer üzərində açılmış yuvalara yapışdırmaq üçün halqaları plunjerlə birlikdə bişirirlər (qummirləşdirirlər). Manjetli nasosların üstünlüyü adi nasoslardan ucuz olmasıdır, ona görə həmin nasosların dayaz quyularda işlədilməsi daha əlverişli olur. Silindri boru olan manjetli nasoslardan, neft mədənlərində 4 NQN-2 və NQN-2RB nasosları daha çox işlədilir. 4 NQN-2 nasosu yalnız böyük diametrli (120 mm) buraxılmış və neft mədənlərində müvəffəqiyyətlə istifadə edilmişdir.
səviyyəsi yüksək olan dayaz (300—400 m-ə qədər) qumsuz quyuların istismarı üçün düzəldilmişdir (170-ci şəkil). 4 NQ-N2-120 nasosu birtəsirli ikiklapanlı olmaqla dörd və ya səkkiz manjetli plunjerli şaquli nasosdur. Bu tipli nasos üç əsas bölmədən:
343
silindrdən, yuxarı vurucu klapan, tutucu ilə plunjerdən və konusla sorucu klapandan yığılır. Soyuq dartma üsulu ilə uzanmış və ya yonulmuş
1 6 9 -cu ş ə k i l . N Q N - 2 P t i p l i n a s o s : 1— keçirici nasos ; 2—klapan qəfəsi; 3—yuxarı çuqun oymaq ; 4— çuqun oymaq; 5-köynək; 6—qummirləşmiş plunjer; 7— klapan gövdəsi; 8— klapan stakanı; 9— gürəcik; 10— tutucu pistonqolunun barmacığı ; 11—civi; 12— klapan yəhəri; 13— tutucunun gövdəsi ;14—tutucu örtüyü; 15—uzadıcı boru;16 — tutucunun pistonqolunun çubuğu; 17— konusvarı yəhər; 18—sorucuklapan qəfəsi; 19—xən usvarı uc 1 7 0 -ci ş ə k i l . 4 N Q N - 2 - 1 2 0 n a s o s u : 1— silindr ; 2—vurucu klapan qəfəsi; 3— gürəcik ; 4— yəhər; 5-ötürücü; 6—silindr; 7— gövdə; 8— manjet; 9—halqa; 10— tutucu ; 11— tutucunun ucluğu; 12— sorucu klapan qəfəsi; 13— gürəcik ;14— yəhər; 15—konus;16 — konusvarı yəhər 11 12 13 14 15 16 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
344
(işlənilmiş) borudan düzəldilən silindrin hər iki ucunda 5¾″ konuslu yivi açılmışdır. Silindrin bir ucu nasosun muftasına, o biri ucu isə konusvarı yəhərə bağlanmışdır. Konusvarı yəhərə sorucu klapanın yuxarıda təsvir edilmiş qovşağı qoyulur. Plunjer bölməsi vurucu klapan qovşağından, NQN-2 nasoslardakının eyni olan tutucudan (plunjerdən), gövdə isə dörd manjet, üç halqa və sıxıcı qaykadan ibarətdir. Plunjer gövdəsinin yuxarı ucu keçirici vasitəsilə vurucu klapan qovşağına, aşağı ucu isə tutucuya bağlanır. Bu quruluşlu nasoslarda aşağı vurucu klapan olmur və plunjer qısa olduğundan, NQN-2 və 3NQN-2 tipli nasoslarda aşağı vurucu klapanın olmaması nəticəsində əmələ gələn zərərli həcmin artma qorxusu bu nasoslarda yoxdur. 4 NQN-2-120 nasosunun texniki xarakteristikası: Gediş yolu—1500, 1800 və 3000 mm; Ehtiyat gediş yolu - 600 m; İşlək təzyiq-40 kQ/m 2 ; Plunjerin uzunluğu-970 mm; Silindrin uzunluğu-3800, 4100, 5300 mm; Qaldırıcı boruların diametri—5 3 /
"; Divarının qalınlığı ən çoxu-10 mm: Ştanqlar—1". NQN-2-RB nasosu, oymaqsız, birtəsirli qummirləşdirilmiş plunjerli, bir vurucu və bir sorucu klapanı olan boru silindri şaquli nasosdur (171 -ci şəkil).
Bu nasosda, sorucu klapanın qovşağını çıxartmaq və yaxud yerinə oturtmaq üçün NQN-2 tipli nasosdakı kimi tutucu alətdən istifadə edilmişdir. Ümumiyyətlə, sərbəst halda olan qazın və qumun miqdarı az olduqda, mayedə parafin və duz çöküntüləri olmadıqda plunjerli qummirləşdirilmiş nasoslar işlədilir. Hər bir NQN-2-RB tipli dərinlik nasosu iki əsas bölmədən ibarətdir. Nasosun silindri, daxili səthi hamar olan (əlavə olaraq işlənməsi lazım gəlməyən) tikişsiz polad borudan hazırlanır. Yuxarıda göstərildiyi kimi, bu nasosların da qummirləşdirilmiş plunjerinin gövdəsi üzərinə, xüsusi qanovlarda dörd ədəd möhkəm vulkanizə edilmiş rezin halqalar yerləşdirilmişdir. Yuxarı halqa qarşısında dörd ədəd deşik vardır ki, bu da halqanın maye təzyiqi altında öz-özünə kipləşməsinə imkan yaradır. 120 mm-lik nasosun qummirləşdirilmiş plunjerinin isə üç ədəd rezin halqası vardır ki, bunlardan biri (yuxarıdakı) öz-özünə kipləşir. Bu nasoslar 28, 32, 38, 43, 55, 68, 82, 93 və 120 mm ölçüdə və gediş yolu 600, 900, 1800, 2Ö0, 2400, 3000 və 3300 mm üçün layihə olunmuşdur. Nasosun başqa ölçüləri NQN-2 nasoslarında olduğu kimidir.
345
1 71-ci şəkil. NQN-2-RB nasosu: 1—silindr muftası; 2-araqat; 3-silindr; 4—qummirləşmiş plunjer; 5—klapan gövdəsi; 6— klapan stəkanı; 7— gürəcik; 8— klapan; 9— tutucu pistonqolunun barmacığı; 10— gürəcik; 11—civi; 12— sorucu klapan qəfəsi; 13—klapan yəhəri; 14- konusvarı ucluq; 15— klapan qəfəsi; 16—kipləşdirici halqa; 17— tutucunun gövdəsi; 18- tutucunun örtüyü; 19—tutucu pistonqolunun çubuğu; 20-gövlərin yəhəri
5 6 7 8 17 16 2 1 15 9 3 11 19 12 4 16 10 13 5 14 20
346
NQV-1 (NQN-3) nasosu plunjerli, birtəsirli, qondarma, dayağı (qıfılı) yuxarı hissədə, bir, yaxud iki vurucu və sorucu klapanı olan, silindri polad oymaqlardan yığılmış şaquli nasosdur (172-ci şəkil). NQV-1 qondarma nasosları normal sıra nasosları arasında ən əsaslı olduğundan onun bölmələri haqqında ətraflı məlumat verməliyik. Nasos üç əsas bölmədən ibarətdir: I bölmə. Silindr qovşağı, dayaq qovşağı və sorucu klapan qovşağından ibarətdir (173-cü şəkil). Nasosun silindri, içərisinə oymaqlar yığılmış və uclarına isə mufta bağlanmış örtükdən ibarətdir. Örtük (2) ÇMTU-2380-56 texniki şərtləri üzrə, tikişsiz polad borudan hazırlanmışdır. Örtüyün daxilində adətən 9-dan 22-yə qədər oymaq yerləşdirilmişdir. Bu oymaqların uzunluğu 300 mm-dir. Silindrə yerləşdirilmiş oymaqların sayı plunjerin gediş yolundan, ehtiyat gediş yolundan, uzunluğundan və onunla əlaqədar olan hissə və qovşaqların uzunluğundan asılı olaraq təyin edilir. Qondarma nasosların silindri yalnız polad oymaqlardan yığılır. Belə oymaqlar ÇMTU-2379-56 texniki şərtləri üzrə əsasən legirlənmiş xrom-alüminiumlu polad borulardan hazırlanır. Oymaqların daxili səthinin yeyilməsinin qarşısını almaq məqsədilə bu səth azotlandırılır (45 markalı poladdan hazırlanmış oymaqlar isə yüksək gərginlikli cərəyanla (JGC) termiki emal edilir). Nasosun normal işləməsi üçün oymaqların daxili səthi və üz hissələri (kiplik yaratmaq məqsədilə) dəqiq surətdə işlənir. Örtük içərisində yığılmış və uclardan keçirici muftalar vasitəsilə sıxılmış oymaqların daxili səthi silindrik səth olmalıdır. Silindrin yuxarı ucuna (silindrin keçiricisinə) dayaq bölməsi bərkidilmişdir ki, bu da içərisində quma qarşı əksklapanı olan konusvarı gövdədən, onun yuxarı ucuna bağlanmış pistonqolunun yönəldicisindən gövdəyə aşağıdan geydirilmiş qıfıl dayaq nippeli ilə sıxılmış konusdan ibarətdir. Dayaq nippelin yuvasına söykənəcək qoyulmuşdur. Nasos quyuda işlədilərkən yönəldici pistonqolunun hərəkətini konsentrik saxlayır və beləliklə də onu yeyilmədən qoruyur. Eyni zamanda konusun gövdəsində quma qarşı qoyulmuş əksklapanın qalxmasını da məhdudlaşdırır və bundan əlavə yönəldicinin yuxarı ucunda olan xüsusi yiv, quyuda pistonqolu qırıldıqda nasosun quyudan asanlıqla tutulub çıxarılmasına imkan yaradır. Mayenin keçməsi üçün gövdənin (1) yan divarında üç xüsusi pəncərə açılmışdır. Konus gövdəsinin daxilində quma qarşı klapan üçün xüsusi konusvarı yuva açılmışdır. Konusun gövdəsinin orta hissəsində (xaricdən) diametri konusun diametri qədər olan bir çiyin vardır. Həmin çiyinə konus söykənir. Çiyinin xarici səthi isə nasos qaldırılıb endirilən zaman konusu zərbələrdən qoruyur. Əksklapan, nasos borularındakı mayedən silindr daxilinə, plunjerlə silindr arasındakı boşluğa və vurucu 347
1—pistonqolunun keçiricisi; 2-pistonqolunun keçiricisinin əksqaykası; 3-pistonqolunun yönəldicisi; 4—konusun gövdəsi; 5—keçirici mufta; 6—qum əleyhinə klapan; 7— konus; 8—dayaq halqası; 9—yaylı lövbər; 10—dayaq nippel; 11—pistonqolu; 12—dayaq muftası; 13—dayaq; 14-silindrin keçiricisi; 15—dayaq köynəyi; 16—silindrin köynəyi; 17—əksqayka; 18-plunjerin qəfəsi; 19—oymaq; 20-qumsıyıranlı plunjer; 21-yönəldici mufta; 22—klapan gövdəsi; 23— klapan stəkanı; 24-klapan yəhəri; 25— plunjerin ucluğu; 26- klapan gövdəsi; 27—stəkan; 28— kürəcik; 29—klapan yəhəri; 30—konusvarı ucluq 173-cu şəkil. Silindr bölməsi: 1—dayaq nippel; 2-örtük; 3- stəkan; 4— klapan gövdəsi; 5— gürəcik; 6— klapan yəhəri; 7— konusvarı ucluq 21 16 18 19 17 15 14 13 10 9 11 12 8 7 6 5 4 1 2 3 30 29 28 27 26 25 24 28 23 22 20 3 4 5 6 7 1 2 348
klapan qovşağına qumun çökməsinin qarşısını almaq üçündur. Konus, nasosun qıfıl dayağına oturdulmaqla, kiplik əmələ gətirir və bununla da na- sos borularının daxilindəki maye ilə quyu dibindəki mayenin əlaqəsi kəsilir. Yeyilməyə yüksək dərəcədə davamlı olması və paslanmaması üçün konus paslanmayan xromlu poladdan hazırlanır və termiki emal edilir. Silindrin aşağı keçiricisinə sorucu klapanın (bir və ya iki) qovşağı bağlanır. İkinci aşağı klapan qovşağı, prinsip etibarilə, yuxarı bölmədən heç fərqlənmir. Burada olan azacıq fərq aşağı klapanın gövdəsində klapan yəhəri üçün açılmış yuvadan ibarətdir. Aşağı sorucu klapanın ucuna konusvarı ucluq bərkidilmişdir. Sorucu klapan qovşaqları klapan gövdəsi (4), stəkan (5), kürəcik (5), klapan yəhəri (6) və konusvarı ucluqdan (7) ibarətdir (173-cü şəkil). Gövdənin daxilində kürəciyə istiqamət vermək və onun hərəkətini məhdudlaşdırmaq üçün kiçik stəkan qoyulur. Stəkan 40X markalı poladdan hazırlanır. Davamlılığını artırmaq üçün onu termiki üsulla emal edirlər. Mayenin keçməsi üçün bu kiçik stəkanın divarında 120 dərəcə bucaq altında yerləşən üç deşik (pəncərə) açılmışdır. Bu deşiklər stəkanın boşluğunu onun altındakı və üstündəki arakəsmə ilə birləşdirir. Kurəciyin yəhərə öz vaxtında oturmasını təmin etmək üçün kiçik stəkanla kürəcik arasındakı boşluq (diametr üzrə), istismar şəraitinə görə yol verilə bilən minimal ölçüdə götürülmüşdür (1-1.5 mm). Gövdəyə stəkan və şaybadan sonra yəhər qoyulur. Bu zaman yəhər qurşağının ucu gövdənin ucuna söykənir və ucluq onu gövdəyə möhkəm sıxır ki, bununla da kiplik əmələ gəlir. Böyük ölçülü nasosların klapan yəhərlərinin çiyni vardır. Kiçik diametrli nasosların yəhərləri hamardır. Yəhərin kənarlarında faska vardır. Bu faskalardan biri kürəciyə sürtünür. Kürəciyin yəhərə sürtünməsilə mayenin silindrdən quyuya tökülməsinin qarşısını alan kiplik yaranır. Kürəciyin yəhərə sürtünməsi nəticəsində kiçik qurşaqların ucu ilə gövdənin ucu arasındakı kipliyin dəqiqliyi, adətən nasosun hesablanmış təzyiqdə hidravlik basma üsulu ilə yoxlanılır. Klapanın gövdəsi 35 və ya 40 markalı poladdan hazırlanır. Mayenin keçməsini asanlaşdırmaq üçün gövdənin daxili genişləndirilmişdir, gövdənin uclarında ikinci dəqiqlik sinfi üzrə açılmış eyni diametrli xarici və ya daxili metrik yivlər vardır. Tez-tez açıb-bağlamaq lazım gəldiyinə görə birləşdiriləcək detallar əvvəlcə isti qalaya salınır, sonra da yiv vasitəsilə birləşdirilir. Hər bir gövdədə açar yeri vardır. Böyük diametrli nasoslarda klapanın ağırlığını azaltmaq məqsədilə, gövdənin yuxarı ucu daxildən yonulmuşdur.
nasosları da mayenin xarakteri, qumun miqdarı qaz və başqa amillərdən asılı olaraq sifarişçinin arzusuna görə, konstruksiya cəhətcə bir neçə növ plunjerlə (Q, K, V, N və P tipli) təchiz olunur. Məsələn, „Qumsıyıranın" plunjer 349
174-cü şəkil. Plunjer yığımı: 1-keçirici;2,4-əksgayka;3- istonqolu; 5-qəfəs; 6-plunjer
sorucu klapan qovşağı
1 2 3 4 5 6
350
bölməsində (174-cü şəkil) plunjerin (6) yuxarı ucuna qəfəs (5), pistonqolu (3) və keçirici (1) bərkidilmişdir. İş zamanı pistonqolunun, plunjer qəfəsindən və pistonqolu keçiricisindən açılmasının qarşısını almaq məqsədilə əksqaykalar (4 və 2) ilə sıxılmışdır. Plunjerin aşağı ucuna bir və ya iki ədəd vurucu klapan qovşağı bərkidilmişdir. Plunjerlərin təsviri, onların materialı, hazırlanması və termiki emalı haqqında NQN-1 və NQN-2 tipli nasosdan bəhs edərkən mükəmməl surətdə izahat verilmişdir. Əksqaykanın (2) aşağı hissəsində iki ədəd çıxıntı (diş) vardır ki, bunlar da pistonqolunun yönəldici nippelində olan uyğun pazlara sərbəst daxil olur. Plunjerin aşağı ucuna bərkidilmiş vurucu klapan qovşağı konstruksiyası sorucu klapan qovşaqlarının konstruksiyasından az fərqlidir. Bu fərq hissələrin ölçüləri və klapan yəhərinin quruluşundan ibarətdir. Kiçik diametrli NQV-1 tipli (28 və 32) nasosların vurucu klapanlarının konstruksiyası (175-ci şəkildə) göstərilir. Bu qovşaqda silindrik klapan yəhərinin oturduğu konusvarı ucluq əvəzinə, yuxarı ucunda klapan jəhəri üçün yuvası olmayan başqa quruluşlu ucluq bərkidilmişdir. Altı ölçudə (28, 32, 38, 43, 55 və 68) hazırlanan NQV-1 tipli nasoslarda yeddi ölçüdə[9/16”(14mm), 11/16”(17,5mm), 7/8”(22mm), 1”(25mm), 1’/4”(32mm), 1’/2”(38mm) və 2”(51 mm) klapan qovşağı işlədilir. Bu klapanlar bir nasosda vurucu klapan kimi istifadə edildiyi halda, başqa bir nasosda sorucu klapan kimi istifadə edilir. 34-cü cədvəldə NQV-1 nasoslarında işlədilən vurucu və sorucu klapan kurəciklərinin diametrləri verilmişdir.
Klapan qovşağının adı
Şərti diametri 2 8
2 3 8 4 3 5 6 68
Kürəcikləri olan nasoslarda ölçüsü, düymə ilə Vurucu klapan qovşağı 9 / 16
13 / 16
7 / 8 1 1 1 / 4 1 1 / 2 Sorucu klapan qovşağı 1 1
/ 4 1 1 / 2 2 351
176-cı a,b şəkli. Mühəndis Kostiçenkonun klapan qovşaqları: a -konusvarı uçluqlu klapan qovşağı; b- nippelin klapan qovşağ
a b 352
Son illərdə mühəndis Kostıçenko tərəfindən təklif olunmuş klapan qovşaqları yayılmaqdadır (176-cı a, b şəkilləri). III bölmə. Bu bölmə (177-ci şəkil) qıfıl dayağı qovşağından dayaq köynəyindən (2) və yönəldici muftadan (3) ibarətdir. Qıfıl dayağı qovşağı, keçirici (6), dayaq muftası (1), dayaq halqası (5) və yaylı lövbərdən (4) ibarətdir. Dayaq halqasını yeyilməyə davamlı olması və paslanmadan qorunması məqsədi ilə termiki emal edilmiş paslanmayan legirlənmiş poladdan hazırlayırlar. Dayaq halqasının uclarında (daxili) konusun oturdulması üçün faska vardır.
Mayenin nasos borularından quyuya axmaması məqsədilə, yəni tam kiplik yaratmaq üçün, dayaq halqasının üz səthləri, dayaq muftasının çıxıntısının səthi və yaylı lövbərin çıxıntıları olduqca dəqiq surətdə hazırlanmalıdır. Qıfıl dayağının bölməsini nasos borularının ucuna keçirici vasitəsilə bərkidirlər. Yönəldici mufta, nasosu iş zamanı hədsiz yırğalanmadan saxlayır və eyni zamanda o, qoruyucu avadanlığın (lövbər, süzgəc və i. a.) birləşdirilməsinə xidmət edir. NQV-1 qondarma nasosunun iş prinsipi belədir: qıfıl dayağı bölməsi (III) nasos borularına bağlanaraq quyunun lazımi dərinliyinə buraxılır, sonra zavodda silindr (I bölmə) içərisinə daxil edilmiş plunjer bölməsi (II yığım) ilə birlikdə keçirici vasitəsilə ştanqlara bağlanaraq nasos boruları içərisi ilə endirilir və konus ehmallıca dayaq bölməsinə (III bölməyə) daxil edilib, öz dayaq yəhərinə oturdulur. Nəticədə yaylı lövbərin pərləri dayaq nippelinin çıxıntısına söykənərək nasosu tərpənməz saxlayır. Bu zaman keçirici öz əks qaykası ilə birlikdə pistonqolu yönəldicisinin üzərinə oturmuş olur. Nasos zavodda elə yığılır və tənzim edilir ki, əksqayka yönəldicinin üzərinə oturarkən plunjerə bağlanmış vurucu
klapanın ucluğu ilə sorucu klapan arasında müəyyən bir məsafə qalır. Bu da plunjerin ehtiyat yolu hesabına olur. Digər tərəfdən nasosun normal işi zamanı plunjerin qəfəsi heç bir halda dayaq nippelinin ucuna sıxılmış söykənəcəyə toxunmamalıdır. Plunjer yuxarı hərəkət edərkən sorulmuş maye sorucu klapanlardan keçərək silindrin içərisinə dolur. Plunjerin aşağı hərəkəti zamanı sorucu klapanın kürəcikləri öz yəhərlərinə oturur, maye vurucu klapanlardan keçərək, plunjerin içərisinə dolur və oradan da qəfəsin pəncərələrindən axıb silindrin yuxarı hissəsinə dolur, sonra həmin maye söykənəcəyin kanallarından keçib dayaq nippelinin içərisi ilə axaraq qum əleyhinə klapanı qaldırır və gövdənin pəncərələrindən keçərək nasos borularına dolur. Plunjerin yuxarı hərəkəti zamanı isə vurucu klapanlar
353
1-dayaq muftası; 2- göynək; 3-yönəldici;4- lövbər; 5-dayaq halqası;6-keçirici
3 2 4 1 5 6 354
bağlanır, sorucu klapanlar isə açılır və quyudan silindrə yeni maye payı dolur və proses bu qayda ilə təkrar olur. Hər hansı dərinlik nasosunun işini diqqətlə nəzərdən keçirsək görərik ki, plunjer yuxarı hərəkət edərkən üzərində yığılmış bütün maye sütununu nasos boruları içərisi ilə qaldırır; aşağı hərəkət edərkən sadəcə olaraq silindrə dolmuş maye içərisinə dalır. Deməli nasos əsas etibarilə plunjerin yuxarı gedişində maye vurur. Plunjerin aşağıya hərəkəti isə əsasən boş-boşuna gedişdir. Bu səbəbdən dərinlik nasosları birtəsirli nasoslardır. Nasos borularına dolmuş mayenin quyudibinə axmaması üçün konusla onun yəhəri bir cift kimi kiplik əmələ gətirir. Plunjerin hərəkəti zamanı nasos o yan bu yana çox yellənərsə, konusla yəhəp arasındakı kiplik pozula bilər. Bunun qarşısını almaq üçün III bölməsinin ucuna yönəldici mufta bağlanmışdır. Həmin muftanın iç sahəsində dörd yönəldici çıxıntı vardır. Nasosun silindr köynəyi ilə yönəldici muftanın çıxıntıları arasındakı boşluq olduqca kiçikdir. Nasosu qaldırmaq lazım gələrsə, plunjer öz adi gediş yolundan bir qədər artıq yuxarı çəkilməlidir. Bu zaman plunjer qəfəsinin əks qaykası söykənəcəyə toxunur və ştanqlara lazımi güc verdikdə dayaq nippeli konusvarı çiyini vasitəsilə lövbərin pərlərini aralayaraq yuxarı qalxır. Elə bu zaman o konusu da yəhərindən ayırır. Nəticədə nasos borularındakı maye axıb yəhərdən keçir və quyuya tökülür. Sonra nasos ştanqlarla birlikdə yer üzərinə qaldırılır. Deyilənlərdən aydın olur ki, NQV-1 nasosları quyuya yalnız nasos ştanqları vasitəsilə həm endirilir, həm də qaldırılır. Məhz buna görə də bu nasoslara ştanqlı (qondarma) nasoslar deyirlər. NQV-1 tipli nasosların əsas texniki xarakteristikası 35-ci cədvəldə verilmişdir.
biridir. Örtüyün ölçüləri bir çox parametrlərlə məhdudlaşmışdır. Məsələn, örtüyün xarici diametri dayaq halqasının iç diametrindən az olmalıdır. Oymaqların örtüyün içərisinə asanlıqla yığılması üçün örtüyün daxili diametri oymaqların xarici diametrindən böyük olmalıdır. Örtüyün ucunda açılmış daxili yivlərdən sonra qalmış divar qalınlığının gərginliyi yol verilən həddən çox olmamalıdır. Bu tələbatı ödəmək üçün örtük boruları iki texnoloji variantda hazırlana bilər: 1) sərbəst ölçülərə malik borunu xaricdən və daxildən yonmaqla; 2) borunu metallurgiya zavodunda dəqiq soyuq dartma və kalibrləmə üsulu ilə hazırlamaqla. Əlbəttə, birinci üsulla örtük daha keyfiyyətli hazırlana bilər. Lakin bunun üçün metal emalı sənayesində xüsusi, çox mürəkkəb dəzgahlar tələb olunur. Hələlik belə dəzgahlar olmadığından ikinci variant qəbul edilmişdir. Bu boruların texniki xarakteristikası 36-cı cədvəldə verilmişdir. 355
Nasosun şərti diametri Borunun ölçüləri, mm ilə Xarici diametri Divarını n qalınlığı Daxili diametri (təxminən) Borunu
n hər bir metrinin çəkisi, kq ilə
28 və 32 46±0.2
3.25 +0.3
- 0.2
39.5 3.4
38 və 43 57±0.2
3.25 +0.3
- 0.2
50.5 4.3
55 70 +
0.3-0.2 3.25
+0.3 - 0.2 63.5 5.4
68 91+0.4-
0.3 4.25
+0.4 - 0.3 82.5 9.1
Konus və dayaq halqası. Konus və dayaq halqasının hermetik bir cift əmələ gətirməsini yuxarıda demişdik (178-ci şəkil). Hər iki hissə 3X13 markalı poladdan hazırlanır və termik emal vasitəsilə sərtliyi Rokvellə konusda 42—48-ə; dayaq halqasında isə 32—38-ə çatdırılır. Bu ciftin biri, yəni halqa quyuda qalır, o biri (yəni konus) nasosla birlikdə qaldırıldığından hər hansı başqa bir konusla təmas etməli olur. Yeni buraxılmış konusla köhnə halqa arasında kiplik əzilmə nəticəsində yaranır. Elə bu məqsədlə də konusun sərtliyi halqadan 10 bölgü artıq götürülür. Hər iki hissə termik emaldan sonra pardaxlanır. İstər konusun, istərsə də halqanın kəllə sahələri bir-birinə hökmən paralel olmalıdır. Bu hissələrin xarici və daxili silindrik sahələrinin oxları bir-birinin üzərinə düşməlidir. Bu ciftin əsas ölçüləri 37-ci cədvəldə verilmişdir.
356
37-ci cədvəl Yaylı lövbər. Hər hansı dərinlik nasosunda plunjerin silindr daxilində hərəkət etməsi üçün müəyyən qüvvə sərf etmək lazım gəlir. Bəzən bu qüvvə
300 kq-a çatır. Əlbəttə, belə halda quyuya yeni buraxılmış nasosu, oturduğu dayaqda sıxıb saxlamaq lazımdır. Bu vəzifəni pərləri ilə nippelin çiyninə söykənmiş yaylı lövbər icra edir. Yaylı lövbər altıpərli konusvarı yonulmuş və termik emal nəticəsində sərtliyi Rokvellə 40—45-ə çatdırılmış 40X NQV
-1 nasosunun şə rti diametri mm il ə Yəhərin ölçüsü, mm ilə Ç əkisi, kq il ə Bucaq φ ± 10 Konusların ölçüləri, mm ilə D (X 4 ) D (A 3 ) H (C 4 ) H (+0,2) D (C 4 ) d 1 (A 3 ) d 2 (C 4 ) H (C 4 ) h 1 (A 5 ) L ( -0.2) 28 və 32 38 və 43 56
70 69
82 97
122 46.5
57.5 70.5
92.0 19
20 26
28 72.5
90.1 109.3
102.5 0.2
0.4 0.7
1.1 30 30 30 40
48.2. 59.2
72.2 95.0
39 48
56 70
45 56
69 91
35 45
45 45
19.5 26.5
22.5 225
65.83 79.36
107.67 102.50
178-cı şəkil. Konus və dayaq halqası d x d x 45 0 D d 1 d 2 L h 1 H D d 1 45 o 2 45 o h H 357
markalı xromlu poladdan yonularaq hazırlanır (179-cu şəkil). Laylı lövbərin əsas ölçüləri və çəkisi 38-ci cədvəldə erilmişdir. Yaylı lövbərin ən əsas ölçüsu L və l 1 -dir. Əgər bu ölçü cədvəldə göstəriləndən 5 mm çox olarsa, lövbər nippelin çiyninə oturmaz, əksinə, əgər az olarsa, pərlər çiyinə çatmaz və lövbər də heç bir qüvvə yaratmaz.
Lövbərin iş zamanı pərlərinin qırılmaması üçün onları əvvəlcədən üç
dəfə aralamaqla sınaqdan keçirirlər. Nasos quyuda bir qədər işlədikdən sonra nasos borularına dolmuş maye sütununun təzyiqi lövbərin saxlayıcı qüvvəsini tamamilə əvəz edir və lövbərə ehtiyac qalmır. Buna görə də son
Nasosun şərti diametri, mm ilə D (X 4 ) L d 1 (A 5 ) d 3 (X 4 ) d 2 ± 0.6 l 1 (A 4 ) φ Ç əki, kq il ə 28 və 32 38 və 43 56
70 68
82 97
120 161
168 197
181 50
60 72
92
62 70 82
102 35
44 52
82
138 143 168
136.5 3 0 30 ` 3 0 30
` 3 0 30 ` 2 0 0.9
1.2 3.1
1.6
4 L
1 L 5 B V 6 0 o A v D d 1 d 2 d 3 9 0 o 2 0 o 60 o 358
zamanlar Bakı neft mədənlərində lövbərsiz dayaqlar tətbiq olunmağa başlanmışdır. AETNÇİ-nin laboratoriya tədqiqatları göstərmişdir ki, ştanqların ağırlığı ilə öz yuvasina (dayağa) sıxılmış konusu dartıb çıxarmağa lazım olan qüvvə heç də 300 kq-dan az deyildir. Bundan əlavə hər hansı qondarma nasosu işə buraxmazdan əvvəl onun dayağının kipliyini yoxlamaq məqsədilə nasos boruları quyunun ağzına kimi maye ilə doldurulur ki, bu da yaylı lövbərə olan ehtiyacı artıqlaması ilə ödəyir. NQV-1D. Qondarma nasoslarda plunjerin gediş yolunun 4,5 m-ə qədər olduğunu 35-ci cədvəldən gördük. Nasosun səmərəli işləməsi məqsədilə aparılmış bir çox tədqiqatlara əsasən gediş yolunun 6 m-ə çatdırılması məsləhət görülmüş və bir neçə mancanaq dəzgahı da düzəldilmişdir. Belə bir quruluşda işləmək üçün təcrubi olaraq bir neçə NQV-1D şifrli 38 mm-lik qondarma nasosu hazırlanmışdır. Bu nasosun silindrini NQV-1 38 mm-lik nasosun bir-birinə xüsusi nippel vasitəsilə birləşdirilmiş iki silindr təşkil edir. Qalan bütün hissələri NQV-1 nasosunun eynidir.
konstruksiyası ilə fərqlənir. Bu nasosda adi plunjer əvəzinə üzərinə rezin halqalar yapışdırılmış qummirə edilmiş plunjer vardır.
birtəsirli, qıfıl dayağı nasosun yuxarı hissəsində olan, aşağı vurucu klapanlı qummirə edilmiş plunjerlidir. Bu nasoslar, qum və qazın miqdarı az olan, çıxarılan mayedə parafin və duz çöküntüləri olmayan (boru divarlarına çökən) quyularda tətbiq edilir. Hər bir NQV-1 RB tipli nasos 3 əsas bölmədən: silindr, plunjer və qıfıl dayaqdan ibarətdir. Nasosun silindrinin bölməsi NQV-1 tipli nasosun silindrinin bölməsindən fərqli olaraq, örtük, oymaq yığımı əvəzinə daxili səthi hamar olan (əlavə işlənməsi lazım olmayan) tikişsiz polad borudan hazırlanır. 28 və 32 mm-lik nasoslarda qoşalaşdırılmış sorucu klapan, qalan ölçülü bu tip nasoslarda isə bir sorucu klapan vardır. Qıfıl dayağın bölməsi NQV-1 tipli nasosların qıfıl dayağı bölməsindən, qondarma nasosların qummirə edilmiş plunjerləri, boru nasoslarının qummirə edilmiş plunjerlərindən heç fərqlənmir. NQV-2 (NQN-4) tipli qondarma nasoslar. NQN-4 tipli ştanqlı nasos (180-ci şəkil) şaquli qondarma plunjerli, birtəsirli, aşağısında qıfıl dayağı olan nasosdan ibarətdir. Bu nasos, NQV-1 tipli nasosdan, qıfıl dayağın yerləşdirilməsi ilə fərqlənir. Bu məqsədlə sorucu klapanın gövdəsinə bir tərəfdən konus (4) üçün gövdə dayağı, digər tərəfdən isə nasosdakı sorucu klapan bölməsinin ucluq vəzifəsini görən xüsusi nippel (3) bağlanır. Nippelin aşağısında qıfıl (5) dayağın nippeli vardır.
359
1-halqa; 2- dayaq nippel; 3-xüsusi nippel ;4- konus;5- dayaq nippel 360
NQV-1 və NQV-2 nasos hissələrini bir-biri ilə əvəz etmək prinsipini saxlamaq məqsədi ilə, NQN-2 nasosunun yuxarı hissəsində olan qıfılın (2) iki dayaq nippeli saxlanmış, konusun əvəzinə isə sadəcə halqa (1) geydirilmişdir. Qıfılın aşağı nippelini (5) yuxarı nippeldən (2) fərqləndirən əsas cəhət onda, sadə süzgəc bağlamaq üçün daxili yivin olmasıdır. Dayağı aşağıda olan qondarma nasosların, NQV-1 tipli nasoslara nisbətən bir sıra əsas üstünlükləri var: 1) qabarit diametri kiçikdir, bu da nasosun, nasos-kompressor borularından keçə bilməsini təmin etmək üçün çox vacibdir; 2) örtük borusu hazırlanarkən diametrinin müsaidəsini genişləndirməyə imkan verir; 3) nasos borularında silindrin və başqa qovşaqların kipliyinə, maye sütununun hidrostatik təzyiq təsiri azalır ki, bu da ən əsas üstünlük kimi qiymətləndirilməlidir. Yüklə 3,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|