A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin
Yüklə 3,77 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
109
GENETIKA ASOSLARI V BO‘LIM Gametalar sofligi gipotezasi. Mendel fikricha irsiy omillar, duragay lar hosil bo‘lishida ajralib ketmaydi, balki o‘zgarmagan holda saqlanadi. Qaramaqarshi belgilarga ega bo‘lgan otaona organizmlarni chatishti rishdan hosil bo‘lgan F 1 duragay o‘zida har ikkala muqobil: dominant va retsessiv belgilarni mujassam qiladi. Jinsiy ko‘payishda avlodlar o‘rtasida gi bog‘lanish jinsiy hujayralar — gametalar orqali amalga oshadi. Har bir gameta juft irsiy omillardan faqat bittasiga ega bo‘ladi. Urug‘lanish jarayonida ikkita retsessiv belgiga ega bo‘lgan gametaning qo‘shilishidan retsessiv belgilar fenotipda namoyon bo‘ladi. Dominant belgilarni o‘zida mujassam qilgan yoki har ikki gameta, biri dominant, ikkinchisi retsessiv belgilarga ega bo‘lgan gametalarning qo‘shilishidan dominant belgili or ganizm rivojlanishiga sabab bo‘ladi. Shunday qilib F 2 bo‘g‘inda retsessiv belgili organizmning namoyon bo‘lishi quyidagi ikki shartlarga amal qilinganda paydo bo‘ladi: 1) agar du ragaylarda irsiy omil o‘zgarmagan holda saqlangan bo‘lsa; 2) agar jin siy hujayra (gameta)lar allellar juftidan faqat bittasiga ega bo‘lsa. Mendel geterozigota organizmlarni o‘zaro chatishtirganda belgilarning ajralishini genetik jihatdan gametalar sofligi va ular allel genlardan faqat bittasini o‘zida saqlashi orqali tushuntirib berdi. Gametalar sofligi gipotezasini quyidagicha izohlash mumkin: jinsiy hujayralarning hosil bo‘lishida har bir gametalar juft genlardan faqat bittasiga ega bo‘ladi. Bu qanday amalga oshadi? Gametalar hosil bo‘lishida duragaylardagi gomologik xromosomalar bi rinchi meyoz bo‘linish natijasida har xil hujayralarga o‘tadi. Bu organizm ikki xil gameta hosil qiladi. Gametalar sofligi gipotezasi ajralish qonuni turli genlarga ega bo‘lgan gametalarning tasodifan qo‘shilib qolishi natijasidir: AA, Aa, aa. Yüklə 3,77 Kb. Dostları ilə paylaş:
|