I BOB A XLO Q SH UNO SLIK FANINING TA D Q IQ O T DO IRASI УА VAZIFALARI REJA 1. Axloqshunosiik fanining predmeti, tadqiqot doirasi va falsafiy mohiyati. 2. Axloqshunoslikning boshqa ijtimoiy fa n la r bilan aloqadorligi. 3. Axloqshunosiik fanining ahamiyati va vazifalari Tayanch tushunchalar A xloqshunosiik, Etika, Axloq, Xulq, O dob, Falsafa, M illiy g ‘oya,
N oosfera, Etosfera, Biosfera.
A xloqshunosiik bir necha m ing yillik tarixga ega b o ‘lgan qadim iy
fan. U bizda «llm i ravish», «llm i axloq», «Axloq ilm i», «O dobnom a»
singari n o m lar bilan atab kelingan. O vro‘poda esa «Etika» nom i bilan
m ashhur, biz ham yaqin-yaqingacha shu atam an i q o ‘llar edik. U dastlab
m anzildoshlik, yashash joyi, keyinchalik esa o d at, fe ’l, fikrlash tarzi
singari m a ’nolarni anglatgan; yu n on ch a «ethos» so ‘zid an olingan.
Uni birinchi b o ‘lib yunon faylasufi Arastu ilm iy m uom alaga kiritgan.
Arastu fanlarni tasn if qilarkan, ularni uch gu ru hg a b o ‘ladi: nazariy,
amaliy va ijodiy. Birinchi guruhga falsafa, m ate m a tik a va fizikani;
ikkinchi g uru h g a etika va siyosatni; u c h in c h i g u ru h g a esa s a n ’at,
hunarm an dch ilik va amaliy fanlarni kiritadi. S h u n d ay qilib, qadim gi
yunonlar axloq haqidagi ta ’lim otni fan darajasiga ko‘targ an lar va «Etika»
(ta ethika) deb ataganlar.
Biroq bizda m illiy-m intaqaviy, axloqiy qadriyatlarim izning, dastlabki
axloqiy g‘oyalam ing vujudga kelishi qadim gi y u n o n lar yashagan davrdan
o ‘nlab asrlar a w a l ro ‘y bergan. A jdodlarim izning eng k o ‘h n a e ’tiqodiy-
axloqiy kitobi — «Avesto» buning yorqin dalilidir. S hu sababli endilikda
bu fanni h am ilm iy-tarixiy, ham zam onaviy-hayotiy talab lar nuqtayi
nazaridan «Axloqshunosiik» deb atashni m aqsadga m uvofiq deb bildik.
1. Axloqshunosiik fanining predmeti, tadqiqot doirasi va
