|
|
səhifə | 187/248 | tarix | 02.12.2022 | ölçüsü | 0,6 Mb. | | #71983 |
| Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare
Ayırımlanbaǵan aǵza
|
Ayırımlanaǵan aǵza
|
1.Rossiyadan qaytıp kelgen Qılıshbay kóp waqtın úyinde ótkerdi.
2.Állekimdi izlegen ol jan-jaǵına jaltaq-jaltaq qaraydı.
|
1.Rossiyadan qaytıp kelgen soń, Qılıshbay kóp waqtın úyinde ótkerdi.
2.Állekimdi izlegen sıyaqlı, ol jan-jaǵına jaltaq-jaltaq qaraydı.
|
Ayırımlanǵan aǵzalardıń túrleri
Ayırımlanǵa aǵzalar kóbinese, ayqınlawısh, anıqlawısh, pısıqlawısh mánilerde keledi.
Ayırımlanǵan ayqınlawısh. Ózinen burınǵı gáp aǵzasınıń mánisin túsindirip, ayqınlap keletuǵın aǵzaǵa ayırımlanǵa ayqınlawısh delinedi. Ayqınlawısh tómendegi jaǵdaylarda ayqınlap keledi:
1.Ayqınlawıshlar betlew almasıǵı, ǵalabaqlıq atlıq hám ráwishten bolǵan gáp aǵzaların túsindirip keliw arqalı ayırımlanadı. Mısalı: Biz, jaslar, Jámiyetimizdiń haqıyqat dúwziwshilerimiz. Qurama tawınıń jiyegindegi jańa posyolka – Qosbulaqtan xosh xabar keldi. Usı jerge, G’árezsizlik maydanına paytaxttıń kóp sanlı spotshıları jıynaldı.
2.Ulıwmalıq mánide kelgen ǵáp aǵzasınıń mánisin anıqlap, daralap kórsetiw arqalı ayırımlanadı. Mısalı: Olarda hámme nárse – egis agregatları, qosımsha azıqlandırıw mashinaları da, qorǵanıw úskeneleri de tayarlanǵan.
3.Ayqınlawısh óz anıqlawıshlarına iye bolıp keńeyip, tákirarlanıp keliwi arqalı da ayırımlanadı. Mısalı: Jańa oǵada ájayıp simfoniya – tuwısqan xalıqlar doslıǵınıń simfoniyasın kórsetti.
4.Ayqınlawıshlar ayırıqsha, ásirese, yaǵnıy, hátte, bálkim, basqasha aytqanda t.b. kómekshi sózlerdiń járdemi menen de ayırımlanıp keledi. Bul kómekshi sózler ayırımlanǵan aǵzanıń mánisin basqa aǵzalarǵa qaraǵanda kúsheytip kórsetedi. Mısalı: Xalqımızǵa, ásirese dala xalqına, arzan palız eginleri ónimlerin kóp jetistirip bereyik. Seni Abılqayırdıń baylıǵına, xalqına, hátte eline almastırmayman.
Ayqınlawısh túsindirip, ayqınlap kelgen sóz ayqınlanıwshı aǵza dep ataladı. Ayırımlanǵan ayqınlawıshlar mánilik jaqtan gáptiń barlıq aǵzalarına qatnaslı boladı. Ayqınlanıwshı aǵza qanday sorawǵa juwap berse, ayqınlawısh ta sol sorawǵa juwap beredi. Ayqınlanıwshı aǵza qaysı aǵzanıń xızmetin atqarsa, ayqınlawısh ta sol agzanıń xızmetin atqaradı.
1.Ayırımlanǵan ayqınlawısh baslawıshtı ayqınlaydı: Awıl xojalıǵı hám onıń jetekshi tarawı – paxtashılıq joqarı pát penen rawajlanıp atır.
2.Tolıqlawshtı ayqınlaydı: Onı, Tóreshti kóp uzamay balalar úyine jiberdi.
3.Anıqlawıshtı ayqınlaydı: Tómendegi – ıqtaǵı awılǵa bizler toyǵa barǵan joq edik.
4.Pısıqlawıshtı ayqınlaydı: Bala-shaǵam Taxtakópir bette – Bórshi tawınıń eteginde jasaydı.
5.Bayanlawıshtı ayqınlaydı: Qus jolında nurlı galaktikanıń, Bir jaqtı juldızı – qaraqalpaqpan.
Dostları ilə paylaş: |
|
|