Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti

Dawıslı háriplerdiń jazılıwı
Qaraqalpaq tilinde dawıssız háriplerge qaraǵanda dawıslı háriplerdiń jazılıwında qıyınshılıqlar kóbirek ushrasadı.

1. 
   A, a háribi – juwan, ashıq, eziwlik dawıslı ses. Mısalı: apa, ata, vagon, taraq, tal
   
2. 
   Á, á háribi – jińishke, ashıq, eziwlik dawıslı ses. Bul ses qollanılıwı jaǵınan biraz sheklengen bolıp,ol kóbinese sózdiń birinshi hám ekinshi buwınlarında jumsaladı. Mısalı: ásir, báhár, kásip, álipbe.
   

Í, ı háribi – juwan, qısıq, eziwlik dawıslı ses. Mısalı: ıdıs, qıs, qızıq, tınısh, ıqlas, ırǵaq. I, i háribi – jińishke, qısıq, eziwlik dawıslı ses. Mısalı: ilim, bilim, terim, sezim. Bul hárip túpkilikli sózlerdegi qısqa dawıslını bildiredi: kisi, isenim, úlgi, jigirma, miynet, kiyim. Orıs tilinen hám orıs tili arqalı basqa tillerden kirgen sózlerdegi sozılıńqı dawıslını ańlatadı: kino, konstituciya, poeziyá I, Í sesleri orıs tili arqalı kirgen sózlerdiń pátsiz buwınlarında o, a sesleriniń ornında jumsaladı. Mısalı: rushka (rushki dep aytamız), pasta (pastı dep aytamız), televizor (televizır), traktor (traktır) h.t.b

3. 
   U, u háribi – juwan, qısıq, erinlik dawıslı ses. Túpkilikli sózlerde qısqa dawıslını bildiredi: bul, bulaq, un, usı. Orıs tilinen hám orıs tili arqalı basqa tillerden kirgen sózlerdesozılıńqı dawıslını ańlatadı: universitet, institut, cirkul, futbol.
   
4. 
   Ú, ú háribi – jińishke, qısıq, erinlik dawıslı ses. Mısalı: kún, útir, gúmis, búlbúl.
   
5. 
   O, o háribi – juwan, ashıq, erinlik dawıslı ses. Túpklikli sózlerdiń birinshi buwınında ǵana jazıladı. Mısalı: oraq, qol, Omar h.t.b.Orıs tilinen hám orıs tili arqalı basqa tillerden kirgen sózlerdiń basında hám aqırında keledi: optika, olimpiada, ofiser, radio, palto. O háribi úsh túrli sesti ańlatıw ushın qollanıladı. Túpkilikli sózlerdiń ortasında, orıs tilinen kirgen sózlerdiń pátli buwınında kelgende dara o sesin bildiredi: opera, nota, radio, kino, polat, qol, jol. Orıs tilinen kirgen sózlerdiń pátsiz buwınında kelgende a sesin ańlatadı: ozon, motor, obyekt t.b. Túpklikli sózlerdiń basında kelgende wo qosarlısın ańlatadı: ot, oraq, otın.
   
6. 
   Ó, ó háribi – jińishke, ashıq, erinlik dawıslı ses. Túpkilikli sózlerdiń dálepki buwınında jazıladı: ópepek, Nókis, óner. Ayırım jaǵdaylarda sózdiń keyingi buwınlarında da qollanıladı; átkónshek, átshók. Ó háribi eki túrli sesti ańlatıw ushın qollanıladı. Sózdiń basında kelgende wó qosarlı sesin, al ortasında kelgende ó dara sesin ańlatadı.
   
7. 
   E, e háribi – jińishke, qısıq, eziwlik dawıslı ses. Sózlerdiń ortasında hám aqırında esitilgen orınlardada qollanıladı: Terek, shelek, shiye, gúze, bereket, gúrek, túbek, dógerek. Orıs tilinen hám orıs tili arqalı basqa tillerden kirgen sózlerdiń basında jazılıladı: ekran, ekskurciya, elektr, estradáE háribi úsh túrli sesti ańlatıw ushın qollanıladı. E hám ó dara seslerin, ye qosarlısın bildiredi. Sózlerdiń ortasında hám aqırında kelse, dara e sesin bildiredi. Mısalı: kel, bel, je, kereger h.t.b. Singarmonizim nızamına sáykes aytılatuǵın bóle, tóle, shórek, júyen, súyen usaǵan sózlerdiń ekinshi buwındaǵı e háribi ó bolıp aytıladı. Túpilikli Sózlerdiń basında kelgende ye qosarlısın bildiredi. Mısalı: el, eki, er, erik, etik t.b q