Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti



Yüklə 0,6 Mb.
səhifə18/248
tarix02.12.2022
ölçüsü0,6 Mb.
#71983
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   248
Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare

erk, huqıq, gáp, tip, shaq sıyaqlı ayırım szólerge dawıslı sesten baslanǵan qosımta qosılsa da sóz túbirindegi únsiz sesler ózgermeydi: erk-erki, huqıq-huqıqı, gáp-gápi, tip-tipi, shaq-shaqı

Jazılıwı

Aytılıwı

kórinbedi, sónbedi

kórimbedi, sómbedi

isenbedi, enbedi

isembedi, embedi,

kónbedi, ónbedi

kómbedi, ómbedi

azanǵı, qashanǵı

azańǵı, qashańǵı

túngi, jiyengúl

túńgi, Jiyeńgúl

Orınbay, qanbadı

Orımbay, qambadı

on qoy, on qaǵaz

oń qoy, oń qaǵaz

Túbir menen qosımta, qosımta menen qosımta shegarasındaǵı irgeles sózler tolıq túrde únlesip, birdey seske aylanıp ketiwi múmkin yamasa tek ayırım belgileri ǵana únlesiwi múmkin. Usıǵan baylanıslı ses únlesligi tolıq únleslik hám jartılay únleslik bolıp, eki túrge bólinedi.
Tolıq únlesiw degendeqońıslas bolıp kelgen seslerdiń óz ara birdey seske aylanıp ketiliwi túsiniledi. Mısalı: bassh-bashshı, qosshı-qoshshı, jazsa-jassa, sezse-sesse, al jartılay únlesiw degende qońıslas bolıp kelgen selerdiń biri ekinshisin tek ayırım belgileri boyınsha ózine usatıwı túsiniledi. Mısalı: jazda, qısta, qolda, atqá Bul mısaldaǵı sózlerde túbir sózdiń aqırındaǵı únli ses ózine qosılatuǵın qosımtanıń da únli sesten baslanıwın talap etip turǵan bolsa, únsiz seske pitken túbir sózge de únsiz sesten baslanǵan qosımta qosılıwın talap etedi.
Esletpe: Jazıwda kóbinese únleslik nızamı saqlanbaydı. (aytıwda tilge qolaylı bolıw ushın kóp sózler ózgertilip aytıladı, biraq jazıwda túbiri ózgermey jazıladı. Mısalı: bashshı dep aytamız, jazıwda ol basshı bolıp jazıla beredi)
Shınıǵıw: Keyinli tásirge ushıraytuǵın sózlerdi bir bólek, ilgerili tásirge ushıraytuǵın sózlerdi bir bólek ayırıp jazıń.
Azanda, azanǵı, isenbey, kók erik, aktivke, on bala, qolǵaptıń, dalanıń, gúzde, basqa, altı qız, ashsın, Sátbay, keshegi kún, janǵan, oyıǵı, atqa, tastı, sazjer, bes jıllıq, ozsın, óshse, Jiyengúl, Altınbay

Yüklə 0,6 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   248




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin